
ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਸੈਂਕੜੇ ਲੇਖ ਅਤੇ ਪੰਜ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਅਤੇ ਇਹ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਘੇਰਾ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ, ਨੌਜਵਾਨ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਸਭ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਦਾ ਅਤੇ ਸਰਲ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੀ ਝਲਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਆਮ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਘੁੰਮ ਚੁੱਕੇ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅੱਜਕੱਲ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਪੱਕੇ ਵਸਨੀਕ ਬਣ ਕੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋ ਜਾਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁਣ ਚੁਣ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਨ ਜਿਹਾ ਦੀਸਦਾ ਇਨਸਾਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੈਕਸਪੀਅਰ ਦੇ ਨਾਟਕ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੇਗਾ, ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਝੋਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਹਿਤ ਦੀਆਂ ਅਨਮੋਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਦੇਵੇਗਾ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਊਣਤਾਈਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵੀ ਕਰੇਗਾ, ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਚੁਟਕਲਾ ਸੁਣਾ ਕੇ ਲੋਟ ਪੋਟ ਵੀ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲਾ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀ ਮਿਲਿਆ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਝੋਲਾ ਚੁੱਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਟਿਕ ਕੇ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੇ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਝੋਲੇ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਾਲ ਨੱਕੋ ਨੱਕ ਭਰ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਮੈਲਬਾਰਨ, ਦੁਪਹਿਰੇ ਐਡੀਲੇਡ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਰੱਬ ਕਰੇ ! ਇਹ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੀ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਧਰਤੀਆਂ ਤੇ ਘੁੰਮਦੀ ਰਹੇ।
****