tag:blogger.com,1999:blog-51600089780784129052024-03-14T01:57:41.837+11:00ਸ਼ਬਦ ਸਾਂਝ - ਸਾਹਿਤਕ ਰੰਗਸਾਹਿਤਕ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੈਗਜ਼ੀਨ "ਸ਼ਬਦ ਸਾਂਝ" 'ਤੇ ਆਪਜੀ ਦਾ ਨਿੱਘਾ ਸਵਾਗਤ ਹੈ । ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਨਿਮਾਣਾ ਜਿਹਾ ਉੱਦਮ ਹੈ । "ਸ਼ਬਦ ਸਾਂਝ" ਦਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਵਪਾਰਿਕ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਿੱਧਾ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧਾ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਆਸ ਰਹੇਗੀ ।Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comBlogger136125tag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-65893847575496504312021-10-12T20:37:00.001+11:002021-10-12T20:37:05.675+11:00ਆਜ਼ਾਦ ਖੇਤੀ.......... ਵਿਚਾਰਾਂ / ਅਰਤਿੰਦਰ ਸੰਧੂ<p><a href="https://1.bp.blogspot.com/-arKonbULHJg/YWVWqmsuFHI/AAAAAAAAHTo/KQ8YobpcXE8Mr_Vj0k6UREdteExF_-sCwCLcBGAsYHQ/s216/Artinder%2BSandhu.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; display: inline !important; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="216" data-original-width="180" height="216" src="https://1.bp.blogspot.com/-arKonbULHJg/YWVWqmsuFHI/AAAAAAAAHTo/KQ8YobpcXE8Mr_Vj0k6UREdteExF_-sCwCLcBGAsYHQ/s0/Artinder%2BSandhu.jpg" width="180" /></a></p>ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ‘ਤੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਦਾਰਿਆਂ, ਜਮਾਤਾਂ ਅਤੇ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵੀ ਹਮਾਇਤ ਤੇ ਆ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਹੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਲੜ ਅਜੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਜਾਪਦਾ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਗ਼ਲਬੇ ਦੇ ਅਸਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਗਈ।<p></p><p>ਗੱਲ ਕੋਈ ਗਿਆਰਾਂ ਕੁ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਕੋਲ ਸਾਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਉਦੋਂ ਉਹ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਉੱਥੇ ਵੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਕਿ ਸਬਜ਼ੀ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਮਾਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਬਰਫ਼ ਵਰਗੇ ਠੰਢੇ ਮਾਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਚੁਫੇਰੇ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਤੇ ਫਲ ਪਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਨੇ ਨਾਲ ਸਜਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਲੱਗਾ। ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਚੁਣਨ ਪਿੱਛੋਂ ਮੈਨੂੰ ਧਨੀਆ ਨਜ਼ਰ ਆ ਗਿਆ। ਚਾਰ ਕੁ ਇੰਚ ਲੰਬੀਆਂ ਅੱਠ ਦੱਸ ਟਾਹਣੀਆਂ ਦੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਗੁੱਛੀ ਸੀ। ਦੂਜੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਉਸ ਉੱਤੇ ਲਿਖੇ ਮੁੱਲ ਤੇ ਪੈ ਗਈ। ਉਸ ਉੱਤੇ ਤਿੰਨ ਡਾਲਰ ਮੁੱਲ ਦੀ ਪਰਚੀ ਸੀ। ਸਾਡਾ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਹਨੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਜਿਹੇ ਵੇਲੇ ਫਟਾਫਟ ਡਾਲਰਾਂ ਨੂੰ ਰੁਪਈਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸ਼ਾਇਦ ਬਵਿੰਜਾ ਕੁ ਰੁਪਏ ਬਣਦੇ ਸਨ। ਡੇਢ ਸੌ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦੀ ਠੰਢੀ ਠਾਰ ਧਨੀਆਂ ਦੀ ਗੁੱਛੀ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਹੱਥ ਸਾੜ ਦਿੱਤੇ ਹੋਣ। ਮੈਂ ਫੱਟਾ ਫੱਟ ਧਨੀਆਂ ਦੀ ਗੁੱਛੀ ਜਿੱਥੋਂ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਰੱਖ ਆਈ।</p><a name='more'></a><p></p><p>ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਰੇੜ੍ਹੀ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਸਬਜ਼ੀ ਖਰੀਦਣ ਪਿੱਛੋਂ ਇਸ ਤੋਂ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਧਨੀਆਂ ਮੁਫ਼ਤ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਲੈਂਦੇ ਵੀ ਹੱਕ ਨਾਲ ਹਾਂ, ਬਿਨਾ ਇਹ ਸੋਚਿਆਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਮੁੱਲ ਦੇ ਬੀਜ ਪਾ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੀਜਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕੇ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਕੱਟ ਕੇ ਬਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਖਰੀਦੇ ਸੇਬਿਆਂ ਜਾਂ ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਗੁੱਛੇ ਬਣਾਏ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੀਜ਼ਲ ਬਾਲ ਕੇ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਕੌਡੀਆਂ ਦੇ ਭਾਅ (ਵੇਚਣ ਦੀ ਥਾਂ) ਸੁੱਟ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਸਤਾ ਖਰੀਦ ਕੇ ਸਬਜ਼ੀ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਨਫ਼ੇ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਪਰਚਾ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਚੇਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦ ਖੇਤੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ । ਨਵੇਂ ਬਿੱਲਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਧਨੀਆਂ ਦੀ ਗੁੱਛੀ ਦੀ ਝਲਕ ਵਿੱਚੋਂ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।</p><p>***</p><p>ਅਰਤਿੰਦਰ ਸੰਧੂ</p><p>ਸੰਪਾਦਕ ਸਾਹਿਤਕ ਏਕਮ</p><p>98153 02081</p><div><br /></div>Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-15618377041431737472021-09-29T15:41:00.003+10:002021-09-30T11:46:55.720+10:00 ਫਕੀਰੀਆ………. ਅਭੁੱਲ ਯਾਦਾਂ / ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂ <p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-A1c54Y7xSkw/YVP7zMp07tI/AAAAAAAAHRg/sNBrcgPu6gUnWFBwlrJ_I4In_6_hKtnYwCLcBGAsYHQ/s216/Harpal%2BSingh%2BPannu.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="216" data-original-width="180" height="216" src="https://1.bp.blogspot.com/-A1c54Y7xSkw/YVP7zMp07tI/AAAAAAAAHRg/sNBrcgPu6gUnWFBwlrJ_I4In_6_hKtnYwCLcBGAsYHQ/s0/Harpal%2BSingh%2BPannu.jpg" width="180" /></a></div>1960 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਖੇਤ ਵਿਚ ਖੂਹ ਖੋਦਣਾ ਸੀ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਉੱਚ ਕੋਟੀ ਦਾ ਉਸਤਾਦ ਲੱਭਣ ਲਈ ਸਾਰੇ ਚਾਚੇ ਬਾਬੇ ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਫਕੀਰੀਆ ਨਾਮ ਦਾ ਮਾਹਿਰ ਇਨ੍ਹੀ ਦਿਨੀ ਕਕਰਾਲੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਖੇਤ, ਖੂਹ ਦੀ ਚਿਣਾਈ ਕਰਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਕਰਾਲੇ ਗਏ, ਲੱਭ ਲਿਆ, ਕਹਿੰਦਾ ਮਹੀਨਾ ਇੱਥੇ ਲੱਗੇਗਾ ਫਿਰ ਆਕੇ ਲੈ ਜਾਇਓ। ਸਾਈ ਫੜਾਈ, ਪ੍ਰਸੰਨ-ਚਿੱਤ ਬਾਬੇ ਪਰਤ ਆਏ। ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਕੀ ਹੈ, ਆਇਆ ਕਿ ਆਇਆ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਫਕੀਰੀਆ ਆਇਆ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਬੱਚੇ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਣ ਵਾਸਤੇ ਦੌੜੇ। ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਲੋਕ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਵਿਗਾੜ ਕੇ ਸੱਤਿਆਨਾਸ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਉਸਨੂੰ ਪਖੀਰੀਆ ਕਹਿਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦੇ, ਸਾਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਖੀਰੀਏ ਨੂੰ ਤਾਇਆ ਕਹਿਣਾ ਹੈ। </div><p>ਪਿੰਡ ਦਰਜੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਸੀ ਸੇਰਲੀ ਪਖੀਰ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਾ ਆਏ ਇਹ ਕੀ ਨਾਮ ਹੋਇਆ- ਸੇਰਲੀ ਪਖੀਰ! ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ? ਇਕ ਦਿਨ ਉਸੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਲਿਆ- ਚਾਚਾ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਅਜੀਬ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕੀ ਹੋਇਆ ਭਲਾ? ਉਹ ਹੱਸ ਪਿਆ, ਕਹਿੰਦਾ- ਨਾਮ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ, ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ। ਪੁਛਿਆ- ਕੀ ਨਾਮ ਹੈ? ਕਹਿੰਦਾ- ਫਕੀਰ ਸ਼ੇਰ ਅਲੀ। ਫਕੀਰ ਦੀ ਥਾਂ ਪਖੀਰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਸ਼ੇਰ ਅਲੀ ਦੀ ਥਾਂ ਸੇਰਲੀ, ਫਕੀਰ ਸ਼ੇਰ ਅਲੀ ਨੂੰ ਸੇਰਲੀ ਪਖੀਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ, ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਗਿੱਦੜ। ਕੋਈ ਇਨਸਾਫ ਹੋਇਆ ਇਹ?</p><p><span></span></p><a name='more'></a>ਪਰ ਆਪਾਂ ਇਥੇ ਸੇਰਲੀ ਦਰਜੀ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਖੂਹ ਚਿਣਨ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਫਕੀਰੀਏ ਝਿਉਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਹਾਂ। ਪੱਕਾ ਰੰਗ, ਫਕੀਰੀਆ ਦਰਮਿਆਨੇ ਕੱਦ ਦਾ, ਕੁਝ ਕੁ ਕੁੱਬਾ, ਲੰਗ ਮਾਰ ਕੇ ਤੁਰਦਾ ਸੀ। ਹੱਥ ਵਿਚ ਡੇਢ ਕੁ ਫੁੱਟ ਦੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਹੁੱਕੀ ਹਰ ਵਕਤ ਰਖਦਾ। ਜਦੋਂ ਤੁਰਦਾ, ਖੱਬਾ ਮੋਢਾ ਹੇਠਾਂ ਝੁਕਣ ਵੇਲੇ ਹੁੱਕੀ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਉਪਰ ਨੂੰ ਉਠਦੀ। ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਚਾਲ ਹੀ ਨਿਹਾਲ ਕਰ ਦਿੰਦੀ, ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਖੂਬ ਹਸਦੇ। ਮੈ ਸੋਚਦਾ, ਹੀਰ ਦਾ ਚਾਚਾ ਕੈਦੋ ਹੂਬਹੂ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਹੋਣਾ।<p></p><p>ਆਵਾਜ਼ ਭਾਰੀ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਵਿਚ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਵਾਂਗ ਦਾਣੇਦਾਰ। ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਸਮਝ ਗਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨੋ ਆਇਆ ਰਫੂਜੀ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਖੇਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਕੇ ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿੱਥੇ ਖੂਹ ਖੋਦਣਾ ਹੈ। ਐਤਵਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਖੇਤ ਵੱਲ ਭੱਜੇ। ਇੱਧਰ ਉੱਧਰ ਗੇੜੇ ਲਾਕੇ, ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਕੇ ਫਕੀਰੀਏ ਨੇ ਇਕ ਥਾਂ ਸੋਟੀ ਗਡਦਿਆਂ ਕਿਹਾ- ਇੱਥੇ, ਇੱਥੇ ਟੱਕ ਲਾਓ। ਮੇਰਾ ਚਾਚਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ- ਤਿੰਨ ਘਰਾਂ ਦੀ ਜਮੀਨ ਹੈ ਇਹ, ਏਸ ਸਾਰੇ ਟੱਕ ਦੇ ਐਨ ਵਿਚਕਾਰ ਖੂਹ ਖੋਦਣਾ ਠੀਕ ਰਹੇਗਾ। ਖੰਘੂਰਾ ਮਾਰ ਕੇ ਫਕੀਰੀਆ ਬੋਲਿਆ- ਮੈਨੂੰ ਕਾਸ ਲਈ ਲੈਕੇ ਆਇਆ ਸੈਂ ਤੂੰ ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਈ ਪਤਾ ਸੀ ਖੂਹ ਕਿਥੇ ਖੋਦਣਾ ਹੈ? ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਹੈ ਈ ਨੀ, ਮੈਂ ਪਾਗਲ ਇਆਂ ਉਥੇ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਲਾ ਦਿਆਂ?</p><p>ਅਰਦਾਸ ਕਰਕੇ ਖੁਦਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਸਿੱਖ ਅਰਦਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਮਾਲਵੇ ਦੀ ਲੋਕ-ਅਰਦਾਸ ਸੀ ਜਿਹੜੀ ਮੇਰੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਬਿਜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੁਤੇ ਹਲ ਪਿੱਛੇ ਖਲੋ ਕੇ ਕਰਦੇ- ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ, ਜਿਹੜੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨ ਲੱਗਾਂ, ਫਸਲ ਪੱਕੇਗੀ ਤਾਂ ਅੰਨ ਦਾਣਾ ਮੁਸਾਫਰ, ਫਕੀਰ, ਮੰਗਤੇ, ਦਾਤੇ, ਮਹਿਮਾਨ, ਮੇਜ਼ਬਾਨ, ਚਿੜੀ ਜਨੌਰ ਸਭ ਵੰਡਾਉਣਗੇ। ਮੇਰੇ ਕਰਮਾਂ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਕਰਮਾ ਕਰਕੇ ਫਸਲ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹੀਂ ਮਹਾਰਾਜ। ਮਿੱਟੀ ਮੱਥੇ ਲਾਕੇ ਬਿਜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਟੱਕ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹਿਸੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਏ ਗਏ। ਖਾਤਾ ਮੁਸ਼ਤਰਕਾ।</p><p>ਫਕੀਰੀਏ ਵਾਸਤੇ ਬਾਂਸਾਂ ਉਪਰ ਘਾਹ ਫੂਸ ਦੀ ਝੋਂਪੜੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ, ਅੰਦਰ ਮੰਜੀ, ਪਾਣੀ ਦਾ ਘੜਾ, ਘੜੇ ਉਪਰ ਟੂਟੀ ਵਾਲਾ ਕਸੋਰਾ, ਕਸੋਰੇ ਉਪਰ ਚੱਪਣ। ਰੋਟੀ ਪਿੰਡੋਂ ਆਉਂਦੀ, ਦਿਨ ਰਾਤ ਫਕੀਰੀਆ ਝੋਂਪੜੀ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ। ਇਕ ਉਹ, ਦੂਜੀ ਉਸਦੀ ਸਾਥਣ ਹੁੱਕੀ। ਹੁੱਕੀ ਨਾਲ ਪਤਲੀ ਜਿਹੀ ਸੰਗਲੀ, ਕਿਤੇ ਜਾਂਦਾ ਹੁੱਕੀ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜਦਾ ਜਾਂ ਮੋਢੇ ਪਿਛੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਲਟਕਾਉਂਦਾ ਜਿਵੇਂ ਬੰਦੂਕ ਲਟਕਾਈਦੀ ਹੈ।</p><p>ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰੁੱਤ, ਅਸੀਂ ਬੱਚੇ ਦਰਖਤਾਂ ਹੇਠ ਖੇਢ ਰਹੇ ਸਾਂ, ਦੇਖਿਆ ਫਕੀਰੀਆ ਸਿਖਰ ਦੁਪਹਿਰ ਰੋਟੀ ਖਾਕੇ ਘੂਕ ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਘੁਰਾੜੇ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਕ ਬੱਚਾ ਕਹਿੰਦਾ- ਉਏ ਉਸਤਾਦ ਸੁੱਤਾ ਪਿਐ, ਹੁੱਕੀ ਪੀਈਏ? ਸਾਰੇ ਤਿਆਰ। ਜੀ ਮੇਰਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਪਰ ਬਾਪੂ ਦੀਆਂ ਚਪੇੜਾਂ ਤੋਂ ਡਰ ਗਿਆ। ਮਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ- ਹੁੱਕੇ ਨੂੰ ਹੱਥ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬੰਦਾ ਭਿੱਟਿਆ ਜਾਂਦੈ। ਗੰਗਾਜਲ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਮਾਰੋ ਤਾਂ ਮਸਾਂ ਭਿੱਟ ਲਹਿੰਦੀ ਐ। </p><p>ਮੈਂ ਥਾਂਈਂ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ, ਸੰਗੀ ਸਾਥੀ ਝੋਂਪੜੀ ਵਿਚ ਜਾਕੇ ਸੂਟੇ ਲਾਉਣ ਲੱਗੇ। ਕੁੱਝ ਦੇਰ ਬਾਦ ਹੱਥੋਪਾਈ ਖੋਹ ਖਿੰਜ ਵੀ ਹੋਣ ਲੱਗੀ, ਉਏ ਤੂੰ ਇੰਨੇ ਸੂਟੇ ਲਾ ਲਏ ਹੁਣ ਮੈਨੂ ਵੀ ਦੇਹ। ਹੁੱਕੀ ਵਿਚ ਅੱਗ ਵੀ ਹੈ ਸੀ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਪਤਾ ਨਹੀਂ, ਬਸ ਗੁੜ-ਗੁੜ, ਗੁੜ-ਗੁੜ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਅਨੰਦ ਦੇਈ ਗਈ। ਇਸ ਖਿੱਚ ਧੂਹ ਦੌਰਾਨ ਫਕੀਰੀਏ ਦੀ ਅੱਖ ਖੁਲ ਗਈ। ਝਟਕਾ ਮਾਰ ਕੇ ਉਠਿਆ, ਗਾਲਾਂ ਦੇਣ ਲੱਗਾ- ਹਰਾਮਜ਼ਾਦੇ। ਪਤਾ ਨੀਂ ਕਿਸ ਜਾਤ ਕੁਜਾਤ ਦੇ ਨੇ। ਮੇਰੀ ਹੁੱਕੀ ਭਿੱਟ ਗਏ। ਥੋੜੀ ਦੂਰ ਉਨ੍ਹਾ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਪਰ ਲੰਗੜੇ ਨੂੰ ਕੀ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਉਹ। ਤਿੱਤਰ ਹੋ ਗਏ। ਉਸਦਾ ਵਾਕ- ਹੁੱਕੀ ਭਿੱਟ ਗਏ, ਸੁਣਕੇ ਮੈਂ ਦੰਗ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਕੋਈ ਜਾਤ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾੜੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਛੁਹ ਨਾਲ ਹੁੱਕੀ ਵੀ ਭਿੱਟੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ?</p><p>ਮੈਨੂੰ ਫਕੀਰੀਆ ਕਹਿੰਦਾ- ਜੁਆਨਾ ਪਾਣੀ ਦਾ ਡੋਲੂ ਭਰਕੇ ਲਿਆ ਗਵਾਂਢੀਆਂ ਦੇ ਖੂਹ ਤੋਂ, ਘੜੇ ਵਿਚੋਂ ਮੁੱਕ ਗਿਐ। ਮੈਂ ਪੁਛਿਆ- ਤਾਇਆ ਮੈਨੂੰ ਤੂੰ ਕੁਸ਼ ਨੀ ਕਿਹਾ। ਮੈ ਵੀ ਤਾਂ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ? ਉਹ ਹੱਸਿਆ- ਮੈਂ ਬੇਵਕੂਫ ਇਆਂ ਕੋਈ? ਸੱਠਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਇਆ ਮੇਰਾ। ਤੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਫੇਰ ਤੂੰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਬੈਠਣਾ ਸੀ? ਉਏ ਪੱਲੇ ਗੱਲ ਬੰਨ੍ਹ ਲੈ ਜੁਆਨਾ ਮੇਰੀ, ਚੋਰ ਭੱਜੇਗਾ, ਸਾਧ ਬੈਠੇਗਾ ਆਰਾਮ ਨਾਲ। ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਨਹੀਂ?</p><p>ਮੋਬਾਇਲ: +91 94642 51454 </p><p>***</p><div><br /></div>Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-90345209935893039222017-01-09T12:38:00.000+11:002017-01-09T12:41:34.797+11:00ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਫੁਲਵਾੜੀ ਦੀ ਮਹਿਕਦੀ ਕਿਰਨ : ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ.......... ਸ਼ਬਦ ਚਿਤਰ / ਪਰਮ ਜੀਤ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ, ਬਠਿੰਡਾ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-d86621f_eU8/WHLow05meII/AAAAAAAAG_0/6AhTbeYthRMJt8nZNHwAOeHH6RKfKcB0QCLcB/s1600/Paramjit%2BRamgaria%2BBathinda.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-d86621f_eU8/WHLow05meII/AAAAAAAAG_0/6AhTbeYthRMJt8nZNHwAOeHH6RKfKcB0QCLcB/s1600/Paramjit%2BRamgaria%2BBathinda.jpg" /></a><a href="https://1.bp.blogspot.com/-UcxP4ozjPj4/WHLowzjeCCI/AAAAAAAAG_w/qWFahN_v3cExC_yYMovtdWtqBJlTYd44wCLcB/s1600/Ranjit%2BKaur%2BSavi.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://1.bp.blogspot.com/-UcxP4ozjPj4/WHLowzjeCCI/AAAAAAAAG_w/qWFahN_v3cExC_yYMovtdWtqBJlTYd44wCLcB/s1600/Ranjit%2BKaur%2BSavi.jpg" /></a></div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਕਿਸੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਮੁਥਾਜ ਨਹੀਂ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਚਰਚਿਤ ਕਵਿੱਤਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਦਾ ਨਾਮ ਬੜੇ ਮਾਣ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਿੱਠੜੇ ਬੋਲ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਨਰਮ ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਬੋਲਚਾਲ ਦਾ ਸੁੰਦਰ ਸਲੀਕਾ ਸਵੀ ਜੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੁਣ ਹੈ । ਸਾਹਿਤਕ ਪਿੜ</span><span lang="PA" style="font-family: "nirmala ui" , sans-serif; margin: 0px;">ੵ</span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;"> ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਕਲਮ ਦੀ ਨੋਕ ਜਰੀਏ ਅਜੋਕੇ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ<span style="margin: 0px;"> </span>ਔਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਹੂਕ ਨੂੰ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕਲਮਾਂ<span style="margin: 0px;"> </span>ਨੇ ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਤੱਕਿਆ ਹੈ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣਿੰਦਾ ਕਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਦਾ ਨਾਮ ਮੂਹਰਲੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਦਾ ਜਨਮ ਰਿਆਸਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਪਿਤਾ ਸ੍। ਗੁਰਮੇਲ ਸਿੰਘ<span style="margin: 0px;"> </span>ਦੇ ਘਰ ਤੇ ਮਾਤਾ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ<span style="margin: 0px;"> </span>ਹੋਇਆ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ<span style="margin: 0px;"> </span>ਲਿਖਣ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ</span><span style="font-family: "calibri";">,</span><span style="margin: 0px;"><span style="font-family: "calibri";"> </span></span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਪਰ ਸਵੀ ਦਾ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਨਿਰੰਤਰ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ।<span style="margin: 0px;"> </span></span><span style="font-family: "calibri";">'</span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਦੋ ਪੈਰ ਘੱਟ ਤੁਰਨਾ ਪਰ ਤੁਰਨਾ ਮੜ</span><span lang="PA" style="font-family: "nirmala ui" , sans-serif; margin: 0px;">ੵ</span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਕ ਦੇ ਨਾਲ਼</span><span style="font-family: "calibri";">' </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਕਹਾਵਤ ਸਵੀ ਜੀ ਦੀ ਕਲਮ ਤੇ ਐਨ ਢੁੱਕਦੀ ਹੈ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਨੇ<span style="margin: 0px;"> </span>ਜੋ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।<span style="margin: 0px;"> </span></span></div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਚਨਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸੂਲ ਸੁਰਾਹੀ ‘ਚ ਛਪੀ<span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਓਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੱਲ ਸੋ ਚੱਲ। ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਹਰ ਸਿਨਫ਼ ਤੇ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਲਮ ਨੂੰ ਬਾਖੂਬੀ ਚਲਾਇਆ ਹੈ। ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਕਲਮ </span><span style="font-family: "calibri";">'</span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਚੋਂ<span style="margin: 0px;"> </span>ਗੀਤ</span><span style="font-family: "calibri";">,</span><span style="margin: 0px;"><span style="font-family: "calibri";"> </span></span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਗ਼ਜ਼ਲ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਕਵਿਤਾ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਤੇ ਨਜ਼ਮਾਂ ਦਾ ਵਹਾ ਨਿਰੰਤਰ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ । ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਤੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਹੀ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਛਪਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆ ਹਨ। ਅਨੇਕਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਛਪਣ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਪੱਧਰੀ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰਾਂ ਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਪੋ੍ਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਜੀ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ । ਸਵੀ ਜੀ ਅਨੇਕਾਂ ਵਾਰ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੀ।ਵੀ ਤੋਂ ਵੀ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਗਵਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਸਵੀ ਜੀ ਦੀ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਆਨ ਲਾਈਨ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵੀ ਨਸ਼ਰ ਹੋਈ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੀ। ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਝੋਲੀ ਜਲਦ ਹੀ ਆਪਣੀ ਮੌਲਿਕ ਕਾਵਿ ਕ੍ਰਿਤ ਦੇਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਨਾਚੀਜ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ "ਮਘਦੇ ਹਰਫ਼" ਦਾ ਰੀਵੀਊ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਹਰਫ਼ਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਰਚਿਤ ਪੇਪਰ "ਸੱਤ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ" ਵਿੱਚ ਛਪਵਾ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕੀਤਾ । ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸਵੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਚਰਚਿਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਰੀਵੀਊ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਸਾਹਿਤਕ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਾਮਵਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦਾ ਗਾਹੇ ਬਗਾਹੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਸਵੀ ਜੀ ਅੱਜਕੱਲ</span><span lang="PA" style="font-family: "nirmala ui" , sans-serif; margin: 0px;">ੵ</span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;"> ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਸ੍ਰ. ਅਰੀਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ਼<span style="margin: 0px;"> </span>ਸੁਖੀ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪ੍ਮਾਤਮਾ ਪਾਸੋਂ ਦੁਆ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਲਿਖ਼ਤ ਹੋਰ ਚੰਗੇਰਾ ਰਚਦੀ ਰਹੇ ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਰਚਨਾਂ ਆਪ ਸਭਨਾਂ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span><span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਉਮੀਦ ਹੈ ਆਪ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਰੂਰ ਪਸੰਦ ਆਵੇਗੀ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";">****</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਗ਼ਜ਼ਲ </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਦੇਸ਼ ਮਿਰੇ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਇਹ ਹਾਲ ਬਣਾਵੋ ਨਾ</span><span style="font-family: "calibri";">, </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਅੱਜ ਹਰ ਪਾਸੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਰੰਗ ਲਾਲ ਬਣਾਵੋ ਨਾ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;"></span></div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;"><br /></span></div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ<span style="margin: 0px;"> </span>ਭੁੱਲੀ ਬੈਠਾ<span style="margin: 0px;"> </span>ਅੱਜ ਹਰ ਬੰਦਾ</span><span style="font-family: "calibri";">,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਬੇ-ਦੋਸ਼ੇ<span style="margin: 0px;"> </span>ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ<span style="margin: 0px;"> </span>ਢਾਲ ਬਣਾਵੋ ਨਾ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;"></span></div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਕੋਈ<span style="margin: 0px;"> </span>ਹੋਵੇਗਾ<span style="margin: 0px;"> </span>ਦੇਸ਼ ਮਿਰੇ ਵਿਚੋ</span><span style="font-family: "calibri";">,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਰਹਿਮ ਕਰੋ<span style="margin: 0px;"> </span>ਬੇਈਮਾਨੀ ਦਾ<span style="margin: 0px;"> </span>ਚਾਲ ਬਣਾਵੋ ਨਾ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;"></span></div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਗਲੀਆਂ ਚ ਉਡਦਾ ਫਿਰੇ ਰੰਗ ਲਾਲ ਦਿਸੇ ਸਭ ਨੂੰ</span><span style="font-family: "calibri";">,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਸਰਦਾਰਾ ਲਈ ਏਹੋ ਜੇਹਾ ਕਾਲ ਬਣਾਵੋ ਨਾ।</span></div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;"><br /></span></div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਨੌ ਜਵਾਨੀ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਾ ਪੈਰ ਪਸਾਰ ਰਿਹਾ</span><span style="font-family: "calibri";">,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: "raavi"; margin: 0px;">ਰਹਿਮ ਕਰੋ ਬਸ ਅਣਸੁਲਝਿਆਂ ਜਾਲ ਬਣਾਵੋ ਨਾ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";">****</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="margin: 0px 0px 11px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b></b><i></i><u></u><sub></sub><sup></sup><strike></strike><br /></div>
<b></b><i></i><u></u><sub></sub><sup></sup><strike></strike><br /></div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-29125126889616481142015-06-21T17:25:00.000+10:002015-06-21T17:25:39.119+10:00ਪਹੁਤਾ ਪਾਂਧੀ (ਟੂ).......... ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ / ਰਿਸ਼ੀ ਗੁਲਾਟੀ (ਫਰੀਦਕੋਟ), ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-Bs9V_dQ0THA/VYZloxQyO4I/AAAAAAAAG7Y/A1Mx68aN4EA/s1600/20150601_074841.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="180" src="http://3.bp.blogspot.com/-Bs9V_dQ0THA/VYZloxQyO4I/AAAAAAAAG7Y/A1Mx68aN4EA/s320/20150601_074841.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਵਤਨੀਂ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦਿਨ ਆ ਹੀ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ‘ਚ ਜਾਣਾ ਸੀ । ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਦੂਰ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੀ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਹੀ ਗੂਗਲ ‘ਤੇ ਸਰਚਾਂ ਮਾਰ ਮਰ ਕੇ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਟਰੈਵਲ ਏਜੰਸੀ ਮਿਲ ਜਾਏ ਜੋ ਕਿ ਸੈਲਫ਼ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਈ ਗੱਡੀ ਦੇ ਦਏ ਤੇ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਦੂਰੀਆਂ ਤੈਅ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ । ਸੈਲਫ਼ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਈ ਗੱਡੀ ਲੱਭਣ ਦਾ ਵੀ ਕਾਰਣ ਖ਼ਾਸ ਸੀ । ਜਦੋਂ ਕਿਰਾਏ ਦੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਰਾਤ ਰੁਕਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਰ-ਪੇਸ਼ ਆ ਗਈ । ਪਿੰਡਾਂ ‘ਚ ਤਾਂ ਖੁੱਲੇ ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਓਪਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਲਈ ਅੱਡ ਬੈਠਕਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ । ਹਮਾਤੜਾਂ ਦੇ ਸਾਬਣਦਾਨੀ ਜਿੱਡੇ ਤਾਂ ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਕਿਰਾਏ ਦੀ ਗੱਡੀ ਵਾਲਿਆਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਰਾਈਵਰ ਨੂੰ ਰਾਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਅਲੱਗ ਕਮਰਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ । ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ‘ਚ ਡਰਾਈਵਰ ਲਈ ਕਮਰੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਸੈਲਫ਼ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਈ ਗੱਡੀ ਲੈਣਾ ਆਸਾਨ ਲੱਗਾ । ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਅਣਜਾਣ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗੱਡੀ ਦੇਣ ਦੀ ਹਾਂ ਹੀ ਨਾ ਕੀਤੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਫੱਕਣ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਹੋਣ ਦੀ ਬਾਰੇ ਦੁਹਾਈ ਪਾਈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਧਾ ਜਿਹਾ ਕੰਮ ਨਬੇੜ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇ ਗੱਡੀ ਲੱਗ ਗਈ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਖਰਚਾ ਝੱਲਣਾ ਪੈਣਾ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਗੱਡੀ ਦਾ ਫੁੱਲ ਬੀਮਾ ਹੋਇਆ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ । ਨਾਲ਼ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਦੋ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਵੀ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਬਾਹਰਲਿਆਂ ਨੇ ਗੱਡੀਆਂ ਠੋਕ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸੀ ਤੇ ਗੱਡੀਆਂ ਲੱਗਭਗ ਖਤਮ ਹੀ ਹੋ ਗਈਆਂ । ਗੱਡੀ ਠੋਕਣ ਦਾ <br />
<a name='more'></a>ਜੀਅ ਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਪਰ ਟਾਈਮ ਮਾੜਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬੋਤੇ ‘ਤੇ ਬੈਠਿਆਂ ਵੀ ਕੁੱਤਾ ਵੱਢ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸੋ ਮਨ ਡਰ ਗਿਆ ਤੇ ਸੈਲਫ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਈ ਗੱਡੀ ਲੈਣ ਦਾ ਮਨ ਬਦਲ ਗਿਆ । ਦਿੱਲੀਓਂ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਗੂਗਲ ਦੀ ਮੱਦਦ ਨਾਲ਼ “ਇਨੋਵਾ” ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਅਣਜਾਣ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਗੱਡੀ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾਉਣ ਬਾਰੇ ਘਰ ਦਿਆਂ ਨੇ ਕਿੰਤੂ ਕੀਤਾ । ਗੱਡੀਓ ਗੱਡੀ ਹੋਣ ਦੇ ਇਸ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਡਰ ਇਸ ਕਦਰ ਵੱਸ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਅਣਜਾਣ ਦੀ ਗੱਡੀ ਲੈ ਕੇ ਰਾਜੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਕੋਈ ਅਣਜਾਣ ਨੂੰ ਗੱਡੀ ਦੇ ਕੇ । ਡਰਾਈਵਰ / ਮਾਲਕ ਅਣਜਾਣ ਨਾਲ ਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਗੱਡੀ ਸਟੈਂਡ ਵਿਚ ਲਾਈ ਰੱਖਣੀ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ । ਸਵਾਲ ਇਹ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੰਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਿੱਦਾਂ ਚੱਲਦਾ ਹੋਏਗਾ ? ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਦੀ ਸੋਚ ਇੱਦਾਂ ਦੀ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਜਿੰਨਾਂ ਦੋ-ਚਹੁੰ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ, ਉਹ ਸਭ ਹਨੇਰੇ ਦੇ ਡਰਾਏ ਟਟਿਹਣੇ ਨਿੱਕਲੇ । <br />
ਏਧਰ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ਆਪਣੇ ਆਲਾ ਸਾਲਗ ਰਾਮ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ‘ਚ ਬ੍ਰਦਰ ਇਨ ਲਾ) “ਲਾਡੀ” ਵੀ ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਸੀ, ਕਿ ਭਾਈਏ ਹੋਰੀਂ ਸਣੇ ਟੱਬਰ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਬਾਅਦ ਵਤਨੀਂ ਆ ਰਹੇ ਨੇ । ਇਹਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਹ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹਦੀ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਭਾਣਜੀਆਂ ਤਨੀਸ਼ਾ ਤੇ ਗਰਿਮਾ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਬਣਦੀ ਹੈ । ਤਨੀਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੱਬਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਦੋਹਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮੋਹ ਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਬੱਚੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ “ਮਾਮੂ” ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦਾ, ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਕਰਨ ਦਾ ਬਥੇਰਾ ਚਾਅ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਉਸਨੇ ਵੀ ਕੁਝ ਕੁ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਗੱਡੀ ਵੇਚੀ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਲੱਖ ਰੁਪਈਆ ਹੋਰ ਘਰਦਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਫੜ ਕੇ ਹੋਰ ਗੱਡੀ ਲੈਣ ਦਾ ਟੁੱਲ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ । ਉਸ ਸਾਡੇ ਵਤਨੀਂ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੱਡੀ ਲੈਣ ਦਾ ਆਪਣਾ ਅਹਿਦ ਕਈ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਪਰ ਅਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਾਹਲੀ ‘ਚ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਸਾਡੇ ਆਲੇ ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਾਹੁਣੇ “ਗੋਲਡੀ” ਬਾਊ ਨੇ ਗੱਡੀ ਘਰੇ ਖੜੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਸੁਆਲ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਸੈਲਫ਼ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ । ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਧ (ਗੱਡੀ) ਰਿੜਕਣੇ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਇਹ ਨਿੱਕਲਿਆ ਕਿ ਸਾਡੇ ਆਲੇ ਪ੍ਰਾਹੁਣੇ ਦੀ ਗੱਡੀ ਪੰਜਾਬ ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਮਹੀਨੇ-ਸਵਾ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਰੱਖੀ ਜਾਵੇ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਾ ਹੀ ਸੀ, ਤੇ ਉਦੋਂ ਹੀ ਗੱਡੀ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਵੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਇਨੋਵਾ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ । <br />
ਜਿੱਦਾਂ ਜਿੱਦਾਂ ਪੰਜਾਬ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਗੁਜ਼ਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਭੁੱਲੀਆਂ ਵਿਸਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਚੇਤੇ ਆਉਣ ਲੱਗ ਗਈਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮਨ ਦੇ ਕਿਸ ਕੋਨੇ ਦਬ ਗਈਆਂ ਸਨ । ਸਕੂਲੇ ਤੁਰ ਕੇ ਜਾਣਾ, ਕੈਂਚੀ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣਾ, ਟਰਾਲੀਆਂ ਤੇ ਸਫ਼ਰ, ਟੈਂਪੂ ਮਗਰ ਲਟਕਣਾ, ਬੱਸ ਦੀ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਬੈਠਣਾ, ਰੋਡਵੇਜ਼ ਦੀਆਂ ਬੱਸਾਂ ਦਾ ਟੇਢਾ ਤੁਰਨਾ ਤੇ ਰੇਲਗੱਡੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ । ਮਨ ‘ਚ ਸੋਚ ਆਈ ਕਿ ਨਿਆਣਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਤੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਏ । ਨਿਆਣੇ ਐਵੇਂ ਹੀ ਨਾ ਬਾਹਰਲੀ ਹਵਾ ‘ਚ ਉਡਦੇ ਰਹਿਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਦੀ ਆਮ ਜਿੰਦਗੀ ਨਜ਼ਦੀਕ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਜਾਵੇ । ਇਸ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭੈਣ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਡੀ ਚੁੱਕਣ ਜਾਣ ਲਈ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਇਨੋਵਾ ਕੈਂਸਲ ਕਰਵਾਈ ਤੇ ਸਧਾਰਣ ਰੇਲਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਬੁਕਿੰਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਘਰੋਂ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਟੈਂਪੂ ਵੀ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾ ਲਿਆ । ਜਦ ਪੰਜਾਬ ਰਹਿੰਦੇ ਸੀ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਜਿਹੇ ਟੈਂਪੂ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗਾਟਾ ਵੀ ਟੁੱਟਿਆ ਪਿਆ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਸੀ । ਨਾਲ ਹੀ ਸਕੂਟਰ ਵਰਗੇ ਹੈਂਡਲ ਵਾਲੇ ਥਰੀ ਵੀਲਰ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੇ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਤਾਂ ਫੇਰ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਸਨ ਪਰ ਲੁਧਿਆਣੇ-ਦਿੱਲੀ ਆਦਿ ਤਾਂ ਧੂੰਆਂ ਮਾਰਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਥਰੀ ਵੀਲਰਾਂ ਬਿਨਾਂ ਜਿੰਦਗੀ ਰੁਕ ਜਾਣੀ ਸੰਭਵ ਜਾਪਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੈਂਪੂਆਂ ਜਾਂ ਥਰੀ ਵੀਲਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੇ ਨਵੇਂ ਫੋਰ ਵੀਲਰ ਟੈਂਪੂ ਨਜ਼ਰੀਂ ਆਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਲਟਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਜਾਂ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਬੈਠ ਸਕਦੇ । ਬੰਦ ਬਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੋਰ ਵੀਲਰਾਂ ‘ਚ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ । ਬਾਕੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤਾ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਕਈ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਚੜਿੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਬਾਰੀ ‘ਚੋਂ ਵੀ ਬਾਂਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਤੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । <br />
ਤੜਕੇ ਸਾਢੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਟੈਂਪੂ ਵਾਲੇ ਦਿਲਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਫੋਨ ਲਾਇਆ ਕਿ ਮਿੱਤਰਾ ਪੰਜ ਵਜੇ ਘਰ ਪੁੱਜ ਜਾਈਂ । ਪੰਜ ਵਜੇ ਤੱਕ ਜਦ ਉਹ ਨਾ ਪੁੱਜਾ ਤਾਂ ਮੁੜ ਰਿੰਗੋ ਰਿੰਗੀ ਹੋਣਾ ਪੈ ਗਿਆ ਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਕੁ ਰਿੰਗਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦਸਾਂ ਮਿੰਟਾਂ ‘ਚ ਪੁੱਜਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ । ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਲੇਟ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਉਸ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੁੱਸਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮੇਰਾ ਹਾਸਾ ਨਿੱਕਲ ਗਿਆ, ਉਸਦਾ ਬਿਆਨ ਸੀ ਕਿ ਬਾਊ ਯਾਰ ! ਰਾਤ ਘਰ ਗਿਆ ਨਹੀਂ, ਸਹੇਲੀ ਕੋਲ ਰੁਕ ਗਿਆ ਸੀ । ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ 61-62 ‘ਤੇ ਪੁੱਜ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਤੇ ਆਪਾਂ ਅਜੇ ਵੀ 15-16 ‘ਤੇ ਹੀ ਫਿਰਦੇ ਹਾਂ । <br />
ਛੇ ਵਜੇ ਦਾ ਰੇਲਗੱਡੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ ਤੇ ਅਸੀਂ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾ ਪੁੱਜੇ । ਜਿੱਦਾਂ ਕਿ ਛੋਟੇ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ‘ਤੇ ਸਵੇਰ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਨਜ਼ਰੀਂ ਆਇਆ । ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸਵੇਰ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਗੇੜੀ ਬੰਨੀ ਫਿਰਦੇ ਸਨ । ਚਾਹ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸ਼ੈਅ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ ਜਗਰਾਓਂ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਇਆ । ਟਿਕਟ ਖਿੜਕੀ ਗੱਡੀ ਆਉਣ ਤੋਂ ਦਸ ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁੱਲਣੀ ਸੀ । ਸਮਾਂ ਬੀਤਣ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਭੀੜ ਵਧਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਟਿਕਟ ਖਿੜਕੀ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਖੜਾ ਹੋ ਗਿਆ । ਪਹਿਲਾ ਨੰਬਰ ਮੇਰਾ ਹੀ ਸੀ । ਖਿੜਕੀ ਖੁੱਲਦਿਆਂ ਹੀ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੱਛੇ ਖੜੇ ਬਾਊ ਨੇ ਲੰਬਾ ਹੱਥ ਵਧਾ ਕੇ ਟਿਕਟ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਪਰ ਟਿਕਟ ਬਾਊ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਾ ਦੇ ਕੇ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ ਤੇ ਖੁੱਲੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਸੁਆਲ ਟਿਕਟ ਬਾਊ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੂੰ ਪਾ ਦਿੱਤਾ । ਜਿੱਥੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁੱਲੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਸੁਆਲ ਭਾਨ ਜਾਂ ਇੱਕ – ਦੋ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਹੁਣ ਪੰਜਾਂ ਦੇ ਢਾਲੇ ਦਾ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ । ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਨੂੰ ਵਾਰਨਿੰਗ ਮਿਲ ਗਈ ਕਿ ਇਸ ਰੇਲ ਵਿਚ ਟਾਇਲਟਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਿਆਣਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਈ ਜਾ ਆਓ । ਸਾਡੇ ਆਲੀ ਛੋਟੀ (ਬੇਟੀ) ਗਈ ਪਰ ਨੱਕ ਚਿੜਾਉਂਦੀ “ਸਮੈਲੀ-ਸਮੈਲੀ” ਕਰਦੀ ਖੋਟੇ ਸਿੱਕੇ ਵਾਂਗੂੰ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਈ । ਸਫ਼ਾਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਟਾਇਲਟਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਸਾਡੇ ਵਤਨ ‘ਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ । ਹਾਲਾਂਕਿ ਇੱਥੇ “ਦੋ ਨੰਬਰ” ਜਾਣ ਦੇ ਪੈਸੇ ਵੀ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮੁਸ਼ਕਾਟ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਹੋ ਕੇ ਸਿੱਧਾ ਮਗਜ਼ ‘ਤੇ ਮਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸੀਆਂ ਨੂੰ ਵਤਨ ਦੀ ਫੇਰੀ ਨੂੰ ਸੁਪਨਾ ਜਾਂ ਹਕੀਕਤ ਸਮਝਣ ਲਈ ਚੂੰਢੀ ਵੱਢਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ, ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੀ ਛੋਟੀ ਨੇ ਦਿੱਲੀਓਂ ਪੰਜਾਬ ਆਉਂਦਿਆਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਚੂੰਢੀ ਵੱਢਿਓ, ਸੱਚੀਮੁੱਚੀ ਇੰਡੀਆ ਆਏ ਹਾਂ ਜਾਂ ਸੁਪਨਾ ਹੀ ਹੈ ।<br />
ਰੇਲ ਆਈ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰੇਲ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ ਤੁਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਰੇਲ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵਤੀਰਾ ਵੀ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸੀਟ ਬੁੱਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਗੱਡੀ ਦੇ ਡੱਬੇ ‘ਚ ਵੀ ਚੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਰਨ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ ? ਕਿਉਂ ਜੋ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਦਸਾਂ ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ‘ਚ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਕੱਪੜੇ ਲੱਤੇ, ਨਿਆਣਿਆਂ - ਸਿਆਣਿਆਂ ਲਈ ਬਾਹਰਲੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਤੇ ਲੈਪਟਾਪ, ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਚੰਗਾ ਖਾਸਾ ਭਾਰ ਅਟੈਚੀਆਂ ਤੇ ਬੈਗਾਂ ‘ਚ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਗੱਡੀ ਚੜਾਉਣ ਆਏ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਕਾਹਲੀ-ਕਾਹਲੀ ਸਮਾਨ ਗੱਡੀ ‘ਚ ਰਖਾਇਆ ਤੇ ਡੱਬੇ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਜਿਹੇ ਸਾਨੂੰ ਸੀਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਤੇ ਸਮਾਨ ਉਪਰ ਰੈਕਾਂ ‘ਚ ਟਿਕਾ ਦਿੱਤਾ । ਗੱਡੀ ਨੇ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਕੂਕਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਚਾਲੇ ਪੈ ਗਈ । ਗੱਡੀ ਆਪਣੀ ਮੰਜਿਲ ਵੱਲ ਵਧਦੀ ਗਈ ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀਟਾਂ ਫੁੱਲ, ਦਸ ਬੰਦੇ ਖੜ੍ਹੇ, ਵੀਹ ਖੜ੍ਹੇ ਤੇ ਅੰਤ ਤਿਲ ਧਰਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵੀ ਨਾ ਬਚੀ । ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਰ ‘ਚ ਸਿਡਨੀ ਵਾਲਾ ਬਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਖੇਲਾ ਮੁਫ਼ਤ ‘ਚ ਹੀ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਭਾਵ ਮੈਂ ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ “ਕਸਮ ਨਾਲ਼ ਝੂਠ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦਾ” ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਵਿਚੇ ਵਿਚੇ ਗੱਡੀ ਦੀ ਬਾਰੀ ਨਾਲ਼ ਬੈਠਿਆਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਨਜ਼ਾਰੇ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ਼ ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ । ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਰਹਿਣ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਗੱਡੀ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦੇਖ ਕੇ ਸਕੂਲੇ ਪੜ੍ਹੀ ਕਹਾਣੀ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਇਦ “ਪਹੁਤਾ ਪਾਂਧੀ” ਸੀ, ਯਾਦ ਆ ਰਹੀ ਸੀ । ਇਹ ਫੌਜ ਦੇ ਇੱਕ ਮੇਜਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਰੇਲ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫਸਟ ਕਲਾਸ ਦੇ ਡੱਬੇ ‘ਚ ਨਾ ਕਰਕੇ ਜਨਰਲ ਕੈਟਾਗਰੀ ਦੇ ਡੱਬੇ ‘ਚ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਖੜ੍ਹੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬੈਠਿਆਂ ‘ਤੇ ਡਿੱਗੀ ਜਾਣਾ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਢੋ ਲਾਉਣੀ, ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਮੁਸ਼ਕ, ਗੱਡੀ ਦੇ ਸ਼ੋਰ ‘ਚ ਗੱਲ ਦਾ ਸਮਝ ਨਾ ਆਉਣਾ ਜਾਂ ਘੱਟ ਸਮਝ ਆਉਣਾ ਆਦਿ ਨਾਲ਼, ਬੀਤਿਆ ਸਮਾਂ ਵਰਤਮਾਨ ਦਾ ਹਾਣੀ ਬਣ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਪੈਰ ਮਿੱਧਣ ਜਾਂ ਖੜੇ ਹੋਣ ਦੇ ਸਥਾਨ ਪਿੱਛੇ ਲੜਾਈ (ਮੇਰੀ ਨਹੀਂ) ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਤੜਕਾ ਵੀ ਸਫ਼ਰ ‘ਚ ਲੱਗ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ ਕਈ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨਿੱਕਲਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜਾਰੀ ਸੀ । ਜੋ ਨਵੀਂ ਸਕੂਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਸੀ, ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਖੜ੍ਹਿਆਂ ਜਾਂ ਗੱਡੀ ‘ਚ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ ਬੀੜੀਆਂ ਜਾਂ ਸਿਗਰਟਾਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਾਟ ਤੋਂ ਬਚੇ ਰਹੇ । ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਵਿਆਹਿਆ ਜੋੜਾ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਕੁੜੀ ਦੇ ਅਜੇ ਰੰਗਲਾ ਚੂੜਾ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਬਾਰੀ ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਬਾਹਰ ਦੇਖ ਰਹੀ ਸੀ । ਭਰ ਗਰਮੀ ਦੀ ਰੁੱਤ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਸੂਹੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਭਾਰਾ ਜਿਹਾ ਸੂਟ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਓਹਦੇ ਹਾਣ ਦਾ ਨਾਲ਼ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਵਿੱਚ ਉਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਜੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਅਜਿਹੇ ਇਕੱਲਤਾ ਦੇ ਪਲ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ਼ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਉਹ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੇ ਢਿੱਡ ‘ਚ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਉਂਗਲਾਂ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਵਿਚਰਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੌਰਾਨ ਕਰੀਬ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਕੋਲ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਤੇ ਸਿਆਣੀ ਉਮਰ ਦਿਆਂ ਕੋਲ ਮੋਬਾਇਲ ਜ਼ਰੂਰ ਨਜ਼ਰੀਂ ਪਿਆ ।<br />
ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵੀਹਾਂ ਪੱਚੀਆਂ ਦੀ ਲਗੌੜ ਗੱਡੀ ‘ਚ ਚੜ੍ਹੀ । ਕਈਆਂ ਦੀਆਂ ਬੋਦੀਆਂ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀਆਂ ਤੇ ਕਈਆਂ ਦੇ ਬੋਦੇ ਜੈੱਲ ਲਗਾ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਲੋਹੜੇ ਦੀ ਗਰਮੀ ਦੇ ਇਸ ਮੌਸਮ ‘ਚ ਰੱਬ ਤੋਂ ਮੀਂਹ ਮੰਗਦੇ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ । ਚੂਪੇ ਅੰਬ ਅਰਗੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਪੈਰੀਂ ਹਵਾਈ ਚੱਪਲਾਂ । ਡੱਕਿਆਂ ਅਰਗੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ‘ਚ ਭੀੜੀਆਂ ਜਿਹੀਆਂ ਸੁਥਣੀਆਂ ਫਸਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਕਈਆਂ ਦੇ ਅੰਡਰਵੀਅਰ ਲੱਕ ਕੋਲੋਂ “ਝਾ” ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਬੱਕਰੀ ਦੇ ਥਣਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਏ ਝੋਲਿਆਂ ਵਾਂਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੀਨਾਂ ਦੀਆਂ ਝੋਲੀਆਂ ਪੱਟਾਂ ਦੇ ਅੱਧ ‘ਚ ਆਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਜੋ ਪਹਿਰਾਵਾ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਉਹ ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਐਡੀਲੇਡ ‘ਚ ਵੀ ਤੱਕਿਆ ਸੀ । ਇਹ “ਨੌਜਵਾਨ” ਆਪਣੇ ਸਫ਼ਰ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਨਜ਼ਾਰਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਫਰੂਟੀਆਂ ਪੀ ਕੇ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ । ਰਾਹ ‘ਚ ਕਈ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਆਏ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਚਾਰ ਪੰਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਡਿਊਟੀ ਪੂਰੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਾਲ਼ ਨਿਭਾਈ । ਹਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਉਤਰਨਾ, ਜੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਆਪਣੀ ਸਾਈਡ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਥੱਲੇ ਜੋ ਚੀਜ਼ ਮਿਲੇ, ਇੱਟ, ਲੱਕੜ ਆਦਿ ਉਸ ‘ਤੇ ਬੈਠਣਾ, ਗੱਡੀ ਜਦ ਸਰਕ ਪੈਂਦੀ ਤਾਂ ਉਠ ਕੇ ਕੁਝ ਕਦਮ ਚੱਲਣਾ ਤੇ ਮੁੜ ਚੱਲਦੀ ਗੱਡੀ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹਣਾ । ਜਵਾਨੀ ਤਾਂ ਭੇਡ ਦੇ ਲੇਲੇ ‘ਤੇ ਵੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਹਿ ਚੁੱਕਿਆਂ ਹਾਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਸੱਚਮੁੱਚ 61-62 ‘ਤੇ ਪੁੱਜ ਚੁੱਕੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਵਾਰ ਵਾਰ ਗੱਡੀ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਉਤਰਨ ਜਾਂ ਚੱਲਦੀ ਗੱਡੀ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਉੱਕਾ ਹੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਸਮੱਸਿਆ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਨਾ ਹੋਣ ਜਾਂ ਫੁਕਰੇਪਣ ਦੀ ਹੈ । <br />
ਢਿੱਡ ਬਾਹਰਲਾ ਗਿੱਝਿਆ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਗੱਡੀ ‘ਚ ਮਰੂੰਡੇ ਤੇ ਨਿੰਬੂ ਵਾਲੀ ਦਾਲ ਦਾ ਖਾਣ ਦਾ ਤਾਂ ਸੁਆਲ ਹੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਜਦੋਂ ਦਾਲ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ ਕੋਲ ਦੀ ਲੰਘਿਆ ਤਾਂ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਉਸਦੀ ਖੁਸ਼ਬੋ ਦਾ ਸੁਆਦ ਮੁਫ਼ਤ ‘ਚ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈ ਲਿਆ । ਬਾਹਰ ਖਿੜਕੀ ਚੋਂ ਪਿੰਡ ਪਿਛਾਂਹ ਵੱਲ ਭੱਜੇ ਤੁਰੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ । ਕੱਚੇ ਘਰ, ਪੱਕੇ ਘਰ, ਬਿਨਾਂ ਪਲਸਤਰ ਕੀਤੇ ਘਰ ਤੇ ਝੁੱਗੀਆਂ । ਲਾਈਨ ਕਿਨਾਰੇ ਬਣੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਥੀਆਂ ਥੱਪੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । ਨਿਆਣਿਆਂ ਦੀ ਪਾਥੀਆਂ ਨਾਲ਼ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਤਾਂ ਦਿੱਲੀਓਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਸਤੇ ਹੀ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਪਰ ਕੰਧ ‘ਤੇ ਥੱਪੀਆਂ ਪਾਥੀਆਂ ਵੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿਵਾਇਆ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁੱਛ ਲੈਣਾ ਸੀ ਕਿ ਮੱਝਾਂ, ਗਾਵਾਂ ਨੇ ਕੰਧ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਗੋਹਾ ਕਿੱਦਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ? ਇੱਕ ਹੋਰ ਗੱਲ ਯਾਦ ਆ ਗਈ ਕਿ ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ‘ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗਿਆ ਤੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਮਰਾ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ । ਸਾਰੀ ਦਿਹਾੜੀ ਏਧਰ ਓਧਰ ਘੁੰਮਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਕਦੇ ਚਾਟ, ਕਦੇ ਪਾਪੜੀ, ਕਦੇ ਬਰਫ਼ੀ, ਕਦੇ ਲੱਡੂ ਤੇ ਕਦੇ ਗੁਲਾਬਜਾਮਣਾਂ । ਸਾਰੀ ਦਿਹਾੜੀ ਖਾ ਪੀ ਕੇ ਚਿੱਤ ਰਾਜ਼ੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ । ਸ਼ਾਮ ਢਲੀ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ‘ਚ ਆ ਗਿਆ ਤੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਦਿਹਾੜੀ ਜੀ ਖੋਲ ਕੇ ਖਾਧੇ ਕਾਰਨ “ਜੋਰ” ਪੈ ਗਿਆ । ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਟਾਇਲਟ ਲੱਭੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਹੱਲ । ਮਾਂ ਦੇ ਸ਼ੇਰ ਨੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਲਿਫ਼ਾਫ਼ਾ ਖਾਲੀ ਕੀਤਾ ਤੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਨਿਬੇੜ ਦਿੱਤਾ । ਹੁਣ ਅੱਧਾ ਕਿਲੋ ਦਾ ਲਿਫ਼ਾਫ਼ਾ ਟਿਕਾਣੇ ਲਾਉਣ ਦੀ ਮੁਸੀਬਤ ਗਲ਼ ਪੈ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਲਿਫ਼ਾਫ਼ਾ ਉਤੇ ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਪੱਖੇ ਨਾਲ਼ ਬੰਨ ਦਿੱਤਾ । ਮੁੜ ਜਦ ਗਰਮੀ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਭੁੱਲ ਭੁਲੇਖੇ ਪੱਖੇ ਦਾ ਸੁੱਚ ਨੱਪ ਬੈਠਾ ਤੇ ਜੋ ਸਮਾਨ ਲਿਫ਼ਾਫ਼ੇ ‘ਚ ਸੀ, ਉਸ ਨਾਲ਼ ਕਮਰੇ ਦੀਆਂ ਚਾਰੇ ਕੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਬਣ ਗਿਆ । ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਬਾਹਰੋਂ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਲਿਆਇਆ ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ, ਸੌ ਰੁਪਈਆ ਦੇੳਂੂ, ਚਾਰੇ ਕੰਧਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ । ਅੱਗੋਂ ਸਫ਼ਾਈ ਵਾਲਾ ਕਹਿੰਦਾ, ਰੁਪਈਏ ਤਾਂ ਮੈਂ ਦੋ ਸੌ ਦੇ ਦੇਊਂ, ਬੱਸ ਏਨਾ ਦੱਸ ਦੇ ਕਿ ਐਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼ ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਨਬੇੜਾ ਨਿਬੇੜਿਆ ਕਿਵੇਂ ? ਸਫ਼ਾਈ ਦੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ । ਖਾਸ ਕਰ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ‘ਤੇ ਖੜੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ‘ਚ ਟਾਇਲਟ ਨਾ ਵਰਤਣ ਦੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿਚ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ । ਸਾਡੇ ਵਤਨ ‘ਚ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਜਾਂ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਤਾਂ ਹੈ ਪਰ ਸਾਰਥਕ ਨਤੀਜੇ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੀ ਹੈ । <br />
ਜਿੱਦਾਂ ਜਿੱਦਾਂ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਸਾਡੀ ਮੰਜਿ਼ਲ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਸੀ, ਭੀੜ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਮਨ ‘ਚ ਨਵੀਂ ਚਿੰਤਾ ਘਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਡੱਬੇ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਬੈਠੇ ਹਾਂ ਤੇ ਏਨਾਂ ਸਮਾਨ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ? ਕਦੇ ਕਦੇ ਮਨ ‘ਚ ਸੁਆਲ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਗੀ ਨਜ਼ਦੀਕ ਤੋਂ ਦਿਖਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ‘ਚ ਜਿ਼ਆਦਾ ਭਾਵੁਕ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਿਆ ? ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਰਲ ਡੱਬੇ ‘ਚ ਕੀਤੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਯਤਨ ਹੁਣ ਮੁਸੀਬਤ ਬਣਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਮੰਜਿ਼ਲ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਰਵਾਜੇ ਵੱਲ ਖਿਸਕਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਕਿਸੇ ਰਸਤਾ ਨਾ ਦਿੱਤਾ । ਪਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਅਟੈਚੀ ਤੇ ਬੈਗ ਸੰਭਾਲਿਆ ਤੇ ਸਮਾਨ ਉਤਾਰਨ ‘ਚ ਸਾਡੀ ਮੱਦਦ ਕੀਤੀ । ਇੰਝ ਖੱਟੇ ਮਿੱਠੇ ਤਿੰਨਾਂ ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਜੋ ਸਫ਼ਰ ਮੁਸੀਬਤ ਬਣਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸਦਾ ਸੁਖਦ ਅੰਤ ਹੋਇਆ । <br />
****<br />
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-32474821872784922732015-05-19T18:54:00.003+10:002015-05-19T18:54:38.438+10:00ਸੰਜੀਵਨੀ-ਬੂਟੀ ਵਰਗਾ ਯਾਰ - ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ.......... ਸ਼ਬਦ ਚਿਤਰ / ਸਿ਼ਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-U1YBK6GGNsc/VVr5r99I3RI/AAAAAAAAG7A/aTtC20O2Qeg/s1600/mintu%2Bbrar.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://3.bp.blogspot.com/-U1YBK6GGNsc/VVr5r99I3RI/AAAAAAAAG7A/aTtC20O2Qeg/s320/mintu%2Bbrar.jpg" width="254" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-pybyptclK6w/VVr5qDSVA_I/AAAAAAAAG64/o56oqkU_8iA/s1600/jaggi%2Bkussa1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://1.bp.blogspot.com/-pybyptclK6w/VVr5qDSVA_I/AAAAAAAAG64/o56oqkU_8iA/s320/jaggi%2Bkussa1.jpg" width="220" /></a>ਐੱਫ਼. ਡੀ. ਰੂਜਵੈੱਲਟ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਵੀ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਰਹੱਸ-ਪੂਰਨ ਗੇੜ ਹੈ, ਕੁਝ ਨਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਮਿਲ਼ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਸਲਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਆਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਰਟਰਾਂਡ ਰਸਲ ਦਾ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਥਨ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੌਧਿਕਤਾ ਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਆਣਪ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ਼ੋਂ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਕਦਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ! ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਮਹਾਂਰਥੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਹਿਮਤ ਹੁੰਦੇ ਦਾ ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਵਿਚਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੌਮ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਲੇਖਕ ਮੁਕਤੀ ਦਾਤਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਕਾਬਲ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਵਰਗੇ ਉਸਾਰੂ ਅਤੇ ਨਿੱਗਰ ਵਿਸਿ਼ਆਂ 'ਤੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲ਼ੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਨਾਲ਼ ਜੋੜ-ਜੋੜ ਕੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਹੀ ਜਾਦੂਗਰਾਂ ਨੂੰ ਰੱਸੀ 'ਤੇ ਤੁਰਨਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਪਰ ਮਿੰਟੂ ਵਰਗੇ ਘਾਗ ਲੇਖਕ ਵੀਰਤਾ ਨਾਲ਼ ਲਿਖ ਕੇ ਸਾਡੇ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਭਰੇ ਰਸਤਿਆਂ ਵਿਚ ਆਸ ਦਾ ਦੀਵਾ ਬਾਲ਼ ਕੇ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਖਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਘੁੱਪ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਦੂਰ ਕੋਈ ਜਗਦਾ ਦੀਵਾ ਮਾਨੁੱਖੀ ਵਸੋਂ ਜਾਂ ਜਿਉਂਦੀ ਜਿ਼ੰਦਗੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੀ ਤਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ! ਦੀਵਾ, ਜੋਤ ਜਾਂ ਚਿਰਾਗ ਮਾਨੁੱਖ ਹੀ ਬਾਲ਼ਦੇ ਹਨ, ਜਾਨਵਰ ਜਾਂ ਪੰਖੇਰੂ ਨਹੀਂ!!</div>
<div style="text-align: justify;">
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
<br />25 ਦਸੰਬਰ 2009 ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਬਾਪੂ ਨਮਿੱਤ ਰੱਖੇ ਸ੍ਰੀ ਆਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਭੋਗ 'ਤੇ ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਉਚੇਚ ਕਰ ਕੇ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਕੁੱਸੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਮਹਿਜ਼ ਇਹ ਸਾਡੀ ਪਹਿਲੀ ਮਿਲਣੀ ਸੀ। ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਨਿੱਘਾ ਮਿੱਤਰ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਪਲੇਠੀ ਮਿਲਣੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਗੂੜ੍ਹੇ ਯਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਯਾਰ ਕੀਮਤ ਨਾਲ਼ ਨਹੀਂ, ਕਿਸਮਤ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਮੇਰੇ 'ਤੇ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਦੀ ਇਤਨੀ ਰਹਿਮਤ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲ਼ ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਵਰਗੇ ਸੰਜੀਵਨੀ-ਬੂਟੀ ਵਰਗੇ ਦੋਸਤ ਹਨ, ਜੋ ਭੀੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਨੰਗੇ ਧੜ ਅਤੇ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ, ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਦਰਦ ਵੰਡਾਉਣ ਲਈ ਭੱਜ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। <br /> ਯੋਧਿਆਂ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ ਨਹੀਂ, ਮੋਰਚਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ! ਅਮਨ, ਪਿੱਠ ਪਿੱਛੇ ਗੋਲ਼ੀ ਮਾਰਨ ਨਾਲ਼ੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪੇਚੀਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਜੰਗ ਨਾਲ਼ੋਂ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ੂਨ ਵਗਾਉਣਾਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਸਤਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਬੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਿੰਟੂ ਢੁੱਡ-ਮਾਰੂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲ਼ਾ ਖੌਰੂ-ਪੱਟ ਨਹੀਂ, ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਦਾਅ-ਪੇਚ ਵਰਤ ਕੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲ਼ਾ ਸੰਜੀਦਾ ਸਿਰਜਕ ਹੈ। ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਤੀ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਾਭੀ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਮਸਲਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਖ਼ੂਨ ਭਿੱਜੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਪੀੜਾਂ ਨੂੰ ਮੋਢੇ ਚੁੱਕੀ ਫਿ਼ਰਦੇ ਮਿੰਟੂ ਦੇ ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿਚ ਕਲਮ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਮੱਲ੍ਹਮ ਫ਼ੜੀ ਹੋਈ ਹੈ! ਉਹ ਭਾਈ ਕਨੱਈਆ ਜੀ ਦੀ ਵੈਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਜਲ ਛਕਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਨਿਮਰਤ ਅਤੇ ਵਿਵੇਕ ਬਿਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ ਸਿਰਲੱਥ ਯੋਧੇ, ਬਲੀ ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਸੀਸ ਤੋਂ ਆਹੂ ਲਾਹੁੰਣ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਤਮਸਤਕ ਹੈ! ਤਾਂਤੀਆ ਤੋਪੇ ਅਤੇ ਵਿਲੀਅਮ ਟੈੱਲ ਵਰਗੇ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਹਥਿਆਰ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ! ਜੇ ਨਿਸ਼ਾਨਚੀ ਕੱਚਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਥਿਆਰ ਵੀ ਬੇਕਾਰ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ! ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਕਲਮ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦਾ ਧਨੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਦ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੀ ਕਲਮ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੈਰੀ ਵੱਲ ਸੇਧਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਧੁੰਨੀ 'ਚ ਮਾਰ ਕੇ ਭਰਾੜ੍ਹ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ! </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
ਲੋਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਪਿੱਛੇ ਫਿ਼ਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਪਰਖ ਕਰਦਾ ਹੈ! ਮਾਨੁੱਖੀ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀ ਗੁੰਝਲ਼ਦਾਰ ਰੰਗਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਲਗਨ ਅਤੇ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਪੱਖੋਂ ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਰੱਜਿਆ-ਪੁੱਜਿਆ ਇਨਸਾਨ ਹੈ! ਸਿਆਸਤ ਸਿਆਪੇ ਦੀ ਨਾਇਣ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਆਡੰਬਰ ਬੁੱਝਣ ਲਈ ਮਿੰਟੂ ਕੋਲ਼ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮਨੋਬਿਰਤੀ ਹੈ! ਜੌਨ ਸਟੂਆਰਟ ਮਿੱਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਕਿ ਸੱਚ ਸਦਾ ਹੀ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ 'ਤੇ ਵਿਜੈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਅਜਿਹੇ ਲੁਭਾਉਣੇ ਝੂਠਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਆਦਮੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ-ਦੂਸਰੇ ਮਗਰੋਂ ਦੁਹਰਉਂਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਖਰ ਇਹ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਅਤੇ ਘਸਿਆ-ਪਿੱਟਿਆ ਜਿਹਾ 'ਆਦੇਸ਼' ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਭ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਝੁਠਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਦਾ ਕਦਰਦਾਨ ਪਾਠਕ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅੱਜ ਦੀ ਤਵਾਰੀਖ਼ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨੇਕੀ ਤੋਂ ਬਦੀ ਜਿੱਤਦੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਜਰਵਾਣਾਂ ਝੂਠ ਸੱਚ ਨੂੰ ਢਾਹ ਕੇ ਉਪਰ ਬੈਠਾ ਸੱਚ ਦਾ ਮਖੌਲ ਉਡਾਉਂਦਾ ਸ਼ਰੇਆਮ ਤੱਕਦੇ ਹਾਂ, ਨੇਕੀ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੀ ਹਾਰ ਹਰ ਇਮਾਨਦਾਰ ਲੇਖਕ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਲਹੂ-ਲੁਹਾਣ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੜਪ ਵਿਚ ਭਿੱਜ ਕੇ ਹਰ ਲੇਖਕ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਵਾਂਗ ਕਲਮ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ। ਮਿੰਟੂ ਉਸ ਮਾਲ਼ਾ ਦਾ ਹੀ ਤਾਂ ਅਟੁੱਟ ਮਣਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਾਂ-ਮਿੱਟੀ ਲਈ ਹਾਉਕੇ ਭਰਦਾ, ਹੰਝੂ ਕੇਰਦਾ ਹੈ! ਉਸ ਦੀ ਕਲਮ ਕਈ ਵਾਰ ਅੱਥਰੂ ਵਹਾਉਂਦੀ, ਹਟਕੋਰੇ ਭਰਦੀ, ਵਿਦਰੋਹੀ ਬਣ, ਬਾਗ਼ੀ ਸੁਰ ਵੀ ਅਲਾਪਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਲ਼ੀਆਂ ਸਿਆਹ ਰਾਤਾਂ ਦੇ ਪੈਂਡਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਚਾਨਣ ਦੀ ਪੈੜ ਲੱਭਦੀ ਹੈ!</div>
<div style="text-align: justify;">
ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਕਲਮ ਫ਼ੜ ਕੇ ਪਹਾੜ ਨਾਲ਼ ਟਕਰਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਮੇਂ ਇਤਿਹਾਸ ਸਿਰਜਦੇ ਹਨ, ਮੀਸਣੇ, ਬੇਈਮਾਨ ਅਤੇ ਗ਼ੱਦਾਰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਗਾੜਦੇ ਹਨ, ਮੈਨੂੰ ਅਥਾਹ ਫ਼ਖ਼ਰ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੇ ਵੀਰ ਮਿੰਟੂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ-ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਉਂਦਿਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਵਿਚ ਚੰਦ ਪੰਨੇ ਜੋੜੇ ਹੀ ਹਨ, ਵਿਗਾੜੇ ਨਹੀਂ! ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਹਿਰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਿੰਟੂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਲਹੂ ਡੋਲ੍ਹਵਾਂ ਜਜ਼ਬਾ, ਜੋਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਬੰਦਾ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹੋ ਕੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਜ ਵਾਸਤੇ ਠਿੱਲ੍ਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੌਣਾਂ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਰੁਮਕਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਿੰਟੂ ਦੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦੇ ਸਬੂਤ ਲੋਕ ਹੁੰਗਾਰਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਹਨ! ਮੇਰੀ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ਼ ਅੱਗੇ ਇਹੀ ਦੁਆ ਹੈ ਕਿ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਰਗੇ ਇਸ ਨਿੱਕੇ ਵੀਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਹੀ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦਾ ਪਰਚਮ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉੱਚਾ ਝੂਲਦਾ ਰਹੇ!!</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
ਦੁਆਵਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਸਾਂ ਸਹਿਤ,</div>
<div style="text-align: justify;">
-ਸਿ਼ਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
****</div>
</div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-6788227176650818572015-05-12T20:50:00.000+10:002015-05-12T20:50:03.449+10:00ਜਿਊਣ ਦਾ ਮੰਥਨ - ਆਓ ਜਿਊਣਾ ਸਿੱਖੀਏ .......... ਪੁਸਤਕ ਰਿਵੀਊ / ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ (ਪ੍ਰੋ.)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/--1PxuDc61Lc/VVHZ8dj7A6I/AAAAAAAAG4k/qhpAEyfl4Kg/s1600/Capture.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://2.bp.blogspot.com/--1PxuDc61Lc/VVHZ8dj7A6I/AAAAAAAAG4k/qhpAEyfl4Kg/s200/Capture.JPG" width="137" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US">‘</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਓ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿੱਖੀਏ</span><span lang="EN-US">’ </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿੰਘ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਟੱਲੇਵਾਲੀਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੱਲੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਹਿਲਾ</span><span lang="EN-US"> ‘</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਿਬੰਧ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਗ੍ਰਹਿ</span><span lang="EN-US">’ </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਭਾਵੇਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਾਰਤਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਵੇਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਵੇਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰਯੋਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਹਮਣੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਚੁੱਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਨੁੱਖੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਾਨਸਿਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰੋਗਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਚੋਣਵੇਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਾਰਤਕਕਾਰਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਖੇਤਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੰਮ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੀਤਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਵੇਂ ਕਿ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿੰਘ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੇਸ਼ੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਜੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾਕਟਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗੀਤਕਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੀ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇੱਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗੀਤਕਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੂਖਮ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੁੰਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੂਖਮ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੱਛਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਵਾਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੂਖਮ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੱਧਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਾਲਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿਧਾਂਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਾਗੂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੁੰਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਪਣੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਸ਼ਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤਜ਼ਰਬੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਾਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਗਿਆਨਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੋਂ</span><span lang="EN-US"> ‘</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US">’ </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਾਹ</span><span lang="EN-US"> ’</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਈਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰੁਕਾਵਟਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਹਨਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੂਖਮ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਲਾਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਧੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਾਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੁਦਰਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤਰੀਕਿਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਨਮੁਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਿਆਂਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅੱਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਯੁੱਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਖਾਣ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਾਣ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਵਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸ਼ੈਲੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰੋਗਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਗਰੂਕਤਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਤਿਅੰਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੋੜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਗਿਆਨਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੋਹਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਧਾਰਨੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੋਕਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਾਨਸਿਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤਕਲੀਫਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਚੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੈਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋਇਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਵੰਧ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਨੁੱਖੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿਹਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮੁੱਚੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਸਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਪਣਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸ਼ਿਕਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਣਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਿਹਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਿਤਾਪ੍ਰਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਢੰਗਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਬੰਧਿਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੈਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਭਰਮ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਭੁਲੇਖੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੂਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੀਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਬੰਧੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਰਥਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਣਕਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਾਠਕਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੱਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਹੁੰਚਾਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੱਥਲੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੁਸਤਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿਹਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਬੰਧੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੱਖ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੱਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਸ਼ਿਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> 48 </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਗਿਆਨਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਣਕਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਭਰਪੂਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੇਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਰਜ਼</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਹਨਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੱਖੋ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੱਖਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੇਖਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗ਼ੈਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੁਦਰਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਢੰਗਾਂ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗਲਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਖਾਣ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੀਣ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਕਰਾਤਮਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਲਾਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਬੰਧੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਭਰਪੂਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਣਕਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰਦਾਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੀਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"><o:p></o:p></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US">‘</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਓ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿੱਖੀਏ</span><span lang="EN-US">’ </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਨੁੱਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਹਿਜਤਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਵਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰੇਰਨਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਿੰਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗੁੰਝਲਦਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਵਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਹਿਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਰੇਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਅਕਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਤਿਅੰਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਾਜ਼ਮੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁੱਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਏ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮੌਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਣੀ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਚਾਨਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਾਰਟ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਫ਼ੇਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਰੇਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈਮਰੇਜ਼</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਹਿਜਤਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਘਾਟ</span><span lang="EN-US"> ’</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਚੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਪਜੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੁਸਤਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਰੇਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੇਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜ਼ਿੰਦਗੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਲੀਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਹਿਜ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਵਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਚੇਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> ‘</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਡਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਰਸਾ</span><span lang="EN-US">’ </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਿਬੰਧ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਾਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਡੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਹਾਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੱਭਿਆਚਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿੱਧੇ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤਰੀਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੌਸ਼ਟਿਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਖਾਣ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੀਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਣੂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਵਾਇਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੋ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਿ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅੱਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਧੁਨਿਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਯੁੱਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਸੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਭ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਆਦਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਾਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਦਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਚੁੱਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਾਂ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਧੁਨਿਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਚੇਤਨਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਯੁੱਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਆਹ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸ਼ਾਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮੌਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੁੰਡਲੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਗੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿਹਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਗਰੂਕਤਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅੱਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੋੜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮਝੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਹਨਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਨੁਸਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਵਾਈਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਰੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਿਮਾਰੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੱਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੁੰਦੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਲਕਿ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਡੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਦਤਾਂ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਰਹੇਜ਼</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਡਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਾਂ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੱਖੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਿਮਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਲਾਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਧੇਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜ਼ਰੂਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿਧਾਂਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਨੁਸਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਹਨਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਪਣੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੋ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੇਖਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜ਼ਿਕਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੀਤਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਿ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਹੁਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੋਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਲਾਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰਸਿੱਧ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਰਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੱਧਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਣਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਹੀਂ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੋਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਬੰਧੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਹੁਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਭਰਮ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਭੁਲੇਖੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਾਲ਼ੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬੈਠੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਸਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿਧਾਂਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਧਾਰਨਾਵਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿੱਧੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੌਰ</span><span lang="EN-US"> ’</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੁੜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਿਸੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰੋਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਲਾਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੇਲੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮਝਣਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮੁੱਢਲੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੌਰ</span><span lang="EN-US"> ’</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜ਼ਰੂਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> <o:p></o:p></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;"></span> </div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਦਲਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਾਤਾਵਰਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੈਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋਈਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੁੜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਛੋਟੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਛੋਟੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰੋਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੈਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਖ਼ਤਰਨਾਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਹਾਂਮਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਾ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਲਾਜ਼</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰੋਗਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਾਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬੜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਚੱਜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਢੰਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਝਾਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਵਾਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਹੁਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਰੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੈਕਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਯੂਰਿਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਏਸਿਡ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗ਼ਦੂਦਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮੱਸਿਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਫ਼ਿਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਪਰੇਸ਼ਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਾਲੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਥਿਤੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੁਸਤਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਬੰਧਿਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੇਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਸ਼ਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਣਕਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰਦਾਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਿਉਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਮਜ਼ੋਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਂਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ</span><span lang="EN-US">? </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਫ਼ਿਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਿਮਾਰੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੋਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਚਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੰਮ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਦਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਾਓ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਦਿ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੇਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅੱਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਵਨ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸ਼ੈਲੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਨੁਸਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਿਲਕੁਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਢੁਕਵੇਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰੂਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਿਖੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਚੰਗੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਵਨ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਈ</span><span lang="EN-US"> ‘</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਆਦਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤਿਆਗਣ</span><span lang="EN-US">’ </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਲਾਹ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਿੱਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਭ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਆਦ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਡੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਰੀਰਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਾਨਸਿਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਣਤਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡੂੰਘਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਸਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਾਉਂਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਦਮੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਪਣੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਮਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਘਟਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬੈਠਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅੱਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਯੁੱਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੱਡੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗਿਣਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮੌਤਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਾਰਟ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਫੇਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਾਰਟ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਟੈਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਹੀਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਸਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਅਕਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਖ਼ੁਦ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਹੁਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗਲਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਵਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸ਼ੈਲੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮੌਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਾਰਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੋ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਿੱਬੜਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਹਿਬ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਪਣੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੇਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਿਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੋਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਾਮਲਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੁੰਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬੜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਚੱਜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਢੰਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮਝਾਇਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਿ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਭ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਪਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਿਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਰੀਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਹ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਹਿਮ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅੰਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੋ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਰੀਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਖ਼ੂਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੌਰੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਚਾਲਿਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਦਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿੰਘ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਟੱਲੇਵਾਲੀਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੁਸਤਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਾਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਚੱਜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜੀਵਨ</span><span lang="EN-US">-</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰੇਰਨਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਚੰਗੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਢੰਗ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੇਸ਼</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕੀਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਰਸੇ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੱਭਿਆਚਾਰ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਭਾਅ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਦਤਾਂ</span><span lang="EN-US">, </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਿਵੇਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਮਨੁੱਖ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਿਊਣ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਢੰਗਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਨ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮੁੱਲੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਿਰਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬੜੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਸਥਾਰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੱਸਿਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅੱਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਗੰਧਲੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਾਤਾਵਰਨ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਜਿਹੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਪਰਾਲਿਆਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਹੁਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜ਼ਰੂਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲੋੜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾ</span><span lang="EN-US">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਅਮਨਦੀਪ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਿੰਘ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਇਸ</span><span lang="EN-US"> ‘</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਿਬੰਧ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੰਗ੍ਰਹਿ</span><span lang="EN-US">’ </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਰਾਹੀਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਾਰਤਕਕਾਰਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿੱਚ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਮ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਦਰਜ਼</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਵਾਇਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਤੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੁਸਤਕ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵਿਚਲੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਜਾਣਕਾਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸਮਾਜ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹਿੱਤ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਲਈ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੇਸ਼</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਕਰਕੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਉਹਨਾਂ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਆਪਣੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਡਾਕਟਰੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪੇਸ਼ੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਪ੍ਰਤੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਬਣਦੇ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਫ਼ਰਜ਼</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨੂੰ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਵੀ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਸੁਹਿਰਦਤਾ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਾਲ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਨਿਭਾਇਆ</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Raavi",sans-serif;">ਹੈ।</span><span lang="EN-US"> <o:p></o:p></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US">***<o:p></o:p></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-8729204103959728032015-05-10T21:04:00.005+10:002015-05-10T21:04:56.049+10:00ਪੀਕੂ.......... ਫਿਲਮ ਰੀਵਿਊ / ਰਿਸ਼ੀ ਗੁਲਾਟੀ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-o5_DSd9mv3I/VU860hWxf_I/AAAAAAAAG38/H6MiobFeeQk/s1600/piku.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://1.bp.blogspot.com/-o5_DSd9mv3I/VU860hWxf_I/AAAAAAAAG38/H6MiobFeeQk/s200/piku.jpg" width="135" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਕਾਫ਼ੀ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ, ਦੀਪਿਕਾ ਪਾਦੁਕੋਣ ਤੇ ਇਰਫ਼ਾਨ ਖਾਨ ਸਟਾਰਰ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਪੀਕੂ ਦੀ ਤੇ ਆਖਿ਼ਰ ਅੱਠ ਮਈ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣ ਹੀ ਗਿਆ । ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਨਾਮ ਰੱਖ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਬੰਟੀ, ਚਿੰਟੂ, ਕਾਕਾ ਆਦਿ, ਸ਼ਾਇਦ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਪੀਕੂ ਨਾਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ । ਫਿਲਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਹੀ ਘੁੰਮਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਇੱਕ ਪਿਉ (ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ) ਹੈ, ਧੀ ਪੀਕੂ (ਦੀਪਿਕਾ ਪਾਦੁਕੋਣ) ਹੇ ਤੇ ਇੱਕ ਨੌਕਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਟੈਕਸੀ ਮਾਲਕ / ਡਰਾਈਵਰ (ਇਰਫ਼ਾਨ ਖ਼ਾਨ) ਵੀ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਹੈ । ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਸਾਬਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਮਰ ਦੇ ਇਸ ਪੜਾਅ ‘ਚ ਵੀ ਉਹ ਇਤਨਾ ਦਮ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ‘ਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਫਿਲਮੀ ਪਿਉਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਗੱਡੇ ਦੇ ਬਲਦ ਵਾਂਗ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਬੋਝ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । “ਬਾਗ਼ਬਾਨ” ਹੋਵੇ “ਪਾ” ਹੋਵੇ, “ਸ਼ਮਿਤਾਬ” ਜਾਂ ਹੁਣ “ਪੀਕੂ”, ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਨੇ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਮਨਵਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਮਹਾਂਨਾਇਕ ਉਂਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ । ਇਸ ਫਿਲਮ ‘ਚ ਅਮਿਤਾਭ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਬੰਗਾਲੀ ਪਿਉ ਦਾ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਕਬਜ਼ ਦਾ ਸਿ਼ਕਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸਨੂੰ ਕਬਜ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਵਹਿਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਸੱਤਰ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਮਰ ਦੇ ਤਕਾਜ਼ੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਰੀਰ ਤਕਰੀਬਨ ਚੰਗਾ ਭਲਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਵਹਿਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਉਸਦਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਵਧ ਘੱਟ ਗਿਆ, ਕਿਤੇ ਬੁਖ਼ਾਰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਿਆ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਚਿੰਬੜ ਗਈ । ਅਸਲ ‘ਚ ਉਹ ਤੁਰਦਿਆਂ ਫਿਰਦਿਆਂ ਹੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ਼ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਬੇਸ਼ੱਕ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਠੀਕ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ ਪਰ ਖੁੱਦ-ਦਾਰ<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ । ਇਹ ਜਿਹਾ ਢਿੱਡਲ ਪਾਤਰ ਸਵਾਰਥੀ ਹੈ, ਸਨਕੀ ਹੈ ਤੇ ਸਠਿਆਇਆ ਹੋਇਆ ਵੀ ਹੈ । ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਅਜਿਹੇ ਜਿਉਂਦੇ ਜਾਗਦੇ ਪਾਤਰ ਆਮ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ‘ਤੇ ਖਿਝ ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਕਿਰਦਾਰ ਦਾ ਗੱਲ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਬਹਿਸਣਾ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਚੇਤਾ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਜਿੱਥੇ ਹਾਸਾ ਉਪਜਦਾ ਹੈ, ਦਰਸ਼ਕ ਨੂੰ ਖਿਝ ਵੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ ਕਿ ਯਾਰ ਚੰਗਾ ਬੰਦਾ ਹੈ, ਐਵੇਂ ਹੀ ਠਿੱਠ ਕਰੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਦੀ ਇਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਹੈ । ਸਹੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ‘ਚ ਇਹ ਕਿਰਦਾਰ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਸੱਤਰਿਆ-ਬਹੱਤਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਇਸ ਕਿਰਦਾਰ ਦੀ ਕਬਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਝਲਕਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਇਸ ਕਦਰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ ਕਿ ਗੱਲ ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਵੀ ਚੱਲਦੀ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਗੱਲ ਮੋੜ-ਘੋੜ ਕੇ ਕਬਜ਼ ਜਾਂ “ਹਲਕੇ ਹੋਣ” ‘ਤੇ ਹੀ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਗੱਲਬਾਤ ਖਾਣੇ ਦੀ ਟੇਬਲ ‘ਤੇ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੋਵੇ । ਆਖਿਰ ਬੜੀ ਜੱਦੋ ਜਹਿਦ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਕਬਜ਼ ਟੁੱਟਦੀ ਹੈ ਤੇ ਊਹ ਇੰਝ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਟਾਇਰ ‘ਚੋਂ ਹਵਾ ਨਿੱਕਲ ਗਈ ਹੋਵੇ । <br />ਇਹ ਕਿਰਦਾਰ ਆਪਣੀ ਤੀਹਾਂ ਨੂੰ ਢੁੱਕੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਣ ਬਾਅਦ ਅਲੱਗ ਹੋਣ ਦੇ ਡਰ ਤੋਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਸਿੱਧਾ ਹੀ ਕਹਿ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ “ਕੁਆਰੀ” ਨਹੀਂ ਹੈ ਭਾਵ ਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਬਾਂਸ ਤੇ ਨਾ ਵੱਜੇਗੀ ਬੰਸਰੀ । ਉਸਦੀ ਧੀ ਪੀਕੂ ਵੀ ੳਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਿਉ ਦੇ ਸਨਕੀਪਣ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਨਾਲ਼ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਉਹ ਹਰ ਵੇਲੇ ਖਿੱਝੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਕੰਮ-ਕਾਰ ਤੇ ਘਰ ‘ਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਨਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸ ਦਰ-ਕਿਨਾਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਉਸਨੂੰ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ । <br />ਇਰਫ਼ਾਨ ਖ਼ਾਨ ਆਪਣੇ ਹਰ ਕਿਰਦਾਰ ‘ਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖੁੱਭਿਆ ਹੋਇਆ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਸਦੀ ਗੰਭੀਰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਸਟਾਇਲ ਹੈ । ਗੰਭੀਰ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਵੀ ਉਹ ਬੜੇ ਪਤੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਡਾਇਲਾਗ ਬਣਿਆ ਹੀ ਇਰਫ਼ਾਨ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਲਈ ਸੀ । ਫਿਲਮ ਚਾਹੇ ਬਿੱਲੂ ਬਾਰਬਰ ਹੋਵੇ, ਕਿੱਸਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਹੁਣ ਪੀਕੂ, ਉਹ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । <br />ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੁਜਿਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਖੂਬੀ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ । ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਸੁਜਿਤ ਤੋਂ ਵਿੱਕੀ ਡੋਨਰ ਤੇ ਮਦਰਾਸ ਕੈਫ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਜਿ਼ਆਦਾ ਵਧ ਗਈਆਂ ਸਨ । ਇਸ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਬੰਗਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਬਹੁਤ ਨਜ਼ਦੀਕ ਤੋਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਗੀਤ ਬੈਕਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਚੱਲਦੇ ਹਨ । ਗੱਲਾਂ-ਬਾਤਾਂ ਵਿਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਖਿਚੜੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਹੌਲੀ ਚੱਲਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਫਿਲਮ ਦੇਖਣ ਯੋਗ ਹੈ ।<br />****</div>
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-6697998141281472252013-09-05T20:25:00.003+10:002013-09-05T20:25:31.973+10:00ਸਵਾ ਛੱਬੀ ਘੰਟੇ.......... ਅਭੁੱਲ ਯਾਦਾਂ / ਰਿਸ਼ੀ ਗੁਲਾਟੀ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-bPGrYotrkCs/UihbeWcBUKI/AAAAAAAAGxo/egs4d_EXswY/s1600/Rishi.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="183" src="http://2.bp.blogspot.com/-bPGrYotrkCs/UihbeWcBUKI/AAAAAAAAGxo/egs4d_EXswY/s400/Rishi.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਸਿਆਣੇ
ਸੱਚ ਹੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਾਹ ਪਏ ਜਾਣੀਏ ਜਾਂ ਰਾਹ ਪਏ ਜਾਣੀਏ । ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ‘ਚ ਮੈਡੀਕਲ
ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵਾਹ ਵੀ ਪੈ ਗਿਆ ਤੇ ਇਸ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਵੀ ਤੁਰਨਾ ਪਿਆ । ਸਰੀਰਕ ਦੁੱਖ ਤਾਂ
ਆਉਣੇ ਜਾਣੇ ਹਨ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਪਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੱਸ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ
ਮੈਡੀਕਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ‘ਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਫਰਕ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ । ਜਿਸ ਸਮੱਸਿਆ ਕਰਕੇ ਸਵਾ ਛੱਬੀ
ਘੰਟੇ ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਗੁਜ਼ਾਰੇ, ਉਸੇ ਸਮੱਸਿਆ ਕਾਰਨ ਕਰੀਬ ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ
ਡੀ. ਐਮ. ਸੀ. ‘ਚ ਵੀ ਕਰੀਬ ਪੰਜਾਹ ਘੰਟੇ ਗੁਜ਼ਾਰ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ । ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ‘ਚ ਮੈਡੀਕਲ
ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਮੀ ਨਜ਼ਰੀਂ ਆਈ, ਉਹ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਛੇਤੀ ਕੀਤੇ ਡਾਕਟਰ
ਦੁਆਰਾ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਨੂੰ
ਮਿਲਣਾ ਹੋਵੇ । ਹਾਂ ! ਜੇਕਰ ਤਕਲੀਫ਼ ਇਤਨੀ ਹੈ ਕਿ ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਦੁਆਰਾ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਣਾ
ਪਵੇ ਤਾਂ ਕਿਆ ਬਾਤਾਂ ਬਈ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉਮਦਾ ਸੇਵਾਵਾਂ
ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ । ਉਂਝ ਡਾਕਟਰ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਜਨਰਲ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ੀਨਰ ਜਾਂ
ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ, ਉਸਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਂ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।<br />ਸਾਡੇ ਵਤਨਾਂ ਵਾਲੇ
ਪਾਸਿਓਂ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰਦੇਸੀਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਬੀਚ ‘ਤੇ ਭਾਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ
ਕਿਨਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਬੜੀ ਤਾਂਘ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਹੋਵੇ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ, ਵਤਨੀਂ ਤਾਂ ਬੀਚ ਦੱਖਣ
ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਹੀ ਹੈ ਤੇ ਜੀਹਨੇ ਕਦੇ ਬਠਿੰਡਾ ਨਹੀਂ ਟੱਪਿਆ ਹੁੰਦਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਰਗੇ
ਮੁਲਕ ‘ਚ ਆ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੀ ਬੀਚ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ । ਬੀਚ, ਜੋ
ਸਿਰਫ਼ ਫਿਲਮਾਂ ‘ਚ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਬੀਚ, ਜੋ ਕਦੇ ਸੁਪਨੇ ‘ਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਇਆ
ਹੁੰਦਾ । ਬੀਚ, ਜਿਸਦਾ ਧਿਆਨ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਰੌਣਕਾਂ ਸ਼ੌਣਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਫੀਮੇਲ
ਆਵਾਜ਼ ‘ਚ ਲਾ ਲਾ ਲਾਲਾ ਤੇ ਮੁੜਕੇ ਆਹਾ ਵਰਗਾ ਮਧੁਰ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਜਿ਼ਹਨ ‘ਚ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਆ,
ਮਨ ਨੂੰ ਆਨੰਦਿਤ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਤਾਂ ‘ਚ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਮਵਤਨੀਂ ਜਾਂ ਹਮਾਤੜ
ਬੀਚ ‘ਤੇ ਖਿੱਚੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਨੂੰ ਫੇਸਬੁੱਕ ‘ਤੇ ਖਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ
ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ । ਇਹ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਹਮਾਤੜ ਬੀਚ ‘ਤੇ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਜੀਨ ਸ਼ੀਨ, ਅੱਧੀਆਂ ਬਾਂਹਾਂ ਵਾਲੀ ਡੱਬੀਆਂ ਵਾਲੀ ਸ਼ਰਟ ਨਾਲ਼ ਪਾਈ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ਰਟ, ਪੈਂਟ ‘ਚ ਤੁੰਨ ਕੇ ਉਤੋਂ ਬੈਲਟ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪੈਰਾਂ ‘ਚ,
ਜੀ ਪੈਰਾਂ ‘ਚ ਓਰੀਜਨਲ ਲੈਦਰ ਦੇ ਬੂਟ ਵੀ ਸਣੇ ਜੁਰਾਬਾਂ ਪਾਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਬੀਚ ‘ਤੇ
ਪੁੱਜਣ ਦੇ ਅੱਧੇ ਕੁ ਘੰਟੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚਿੱਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੇਤ ‘ਤੇ ਚਹਿਲ ਕਦਮੀ ਕੀਤੀ
ਜਾਵੇ । ਮੁੜ ਬੀਚ ‘ਤੇ ਬੂਟ ਹੱਥਾਂ ‘ਚ ਲਮਕਾ, ਥੱਲੋਂ ਪਹੁੰਚੇ ਮੋੜ ਕੇ ਜੀਨਾਂ ਸ਼ੀਨਾਂ
‘ਚ ਕੱਸੇ ਅਸੀਂ ਹੀ ਨਜ਼ਰੀਂ ਪੈਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਲੋਕਲ ਜਨਤਾ ਭਾਵ ਗੋਰੇ ਗੋਰੀਆਂ ‘ਦੇ ਤਨ ਦੇ
ਕੱਪੜੇ ਤਾਂ ਕੱਕੇ ਨੂੰ ਅੱਧਕ, ਪੱਪਾ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਰਾੜੇ ਨੂੰ ਲਾਮ ਲਾਉਣ ਦੀ
ਲੋੜ ਤਾਂ ਪੈਂਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ । </div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
ਐਡੀਲੇਡ
ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਮੁੰਦਰ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ‘ਚ ਚੁੱਭੀਆਂ ਲਾਉਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਤੇ ਸੰਗ
ਖੁੱਲੀ ਤਾਂ ਕਰੀਬ ਦੋ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦੀ ਇੱਕ ਖੂਬਸੂਰਤ
ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਬੀਚ ‘ਤੇ ਜਾਇਆ ਜਾਏ । ਬੀਚ ‘ਤੇ ਚੰਗੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਬਹਿਰਾਂ
ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਬੀਬੀਆਂ ਟੋਲੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ‘ਚ ਚੋਹਲ ਮੋਹਲ ਕਰ
ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਕੁਝ ਰੇਤੇ ਤੇ ਲੇਟੀਆਂ ਸਨ-ਬਾਥ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਸਨ । ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਨਿਆਣੇ ਰੇਤ ਦੇ
ਘਰ ਬਣਾ ਕੇ ਖੇਡ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਕਿਧਰੇ ਫਰੈਂਡੀਆਂ ਤੇ ਫਰੈਂਡੇ ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦਾ ਲਾਹਾ
ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ । ਦੂਰ ਨੇੜੇ ਬੋਟਾਂ ਸ਼ੋਟਾਂ ਵੀ ਗੇੜੀਆਂ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ । ਇੱਕ ਬੀਬੀ ਆਪਣੇ
ਕੁੱਤੇ ਨਾਲ਼ ਰੇਤ ‘ਤੇ ਭੱਜਣ ਭਜਾਈ ਖੇਡ ਰਹੀ ਸੀ, ਰੇਤੇ ‘ਚ ਭੱਜਣ ਭਜਾਈ ਦੀ ਇਸ ਖੇਡ ‘ਚ
ਉਹਨੂੰ ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਪੈਰ ‘ਚ ਪਹੁੰਚਾ ਅੜ ਜਾਏਗਾ । ਅਜਿਹੇ ਖੁਸ਼ਗਵਾਰ ਮਾਹੌਲ
‘ਚ ਬਥੇਰੇ ਕਾਂ ਵੀ ਹੰਸਾਂ ਦੀ ਚਾਲ ਚੱਲਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਆਪਾਂ ਵੀ ਜਦ ਸਾਹ ਅੰਦਰ
ਖਿੱਚ ਕੇ ਛਾਤੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਤੇ ਗੋਗੜ ਅੰਦਰ ਖਿੱਚਣ ਦਾ ਨਾਕਾਮ ਜਿਹਾ ਯਤਨ ਕਰਦਿਆਂ ਅੱਧ
ਪਚੱਧ ਜਿਹੀ ਤੈਰਾਕੀ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕੰਨ ‘ਚ ਪਾਣੀ ਪੈ ਗਿਆ । ਮੁੜ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ
ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਗੇੜੀਆਂ ਲਾਉਣ ਦਾ । ਐਡੀਲੇਡ ‘ਚ ਈ. ਐਨ. ਟੀ. ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਕੋਲ ਜਾਣ ਬਾਰੇ
ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਕੁਝ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ । ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ‘ਚ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ
ਕੋਲੋਂ ਟਾਈਮ ਲੈਣ ਦਾ ਭਾਵ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਦੋ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਜੀ.ਪੀ. ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਰੈਫਰੈਂਸ ਲੈਟਰ ਭਾਵ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ੀ ਚਿੱਠੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਨੂੰ
ਮਿਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ । ਉਸ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਟਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਜਿੰਨੀ
ਫੀਸ ਉਸਨੇ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ‘ਚ ਲੈਣੀ ਸੀ, ਉਤਨੇ ਪੈਸੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਕਮਾਉਂਦਾ ਸੀ,
ਪਰ ਇਹ ਮੇਰੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਭੁੱਲ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ । ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ
ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਲਾਈਨ ‘ਤੇ ਆਉਣਾ ਪਿਆ ਤੇ ਐਡੀਲੇਡ ‘ਚ ਹੋਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ, ਉਸਨੇ
ਆਪਣਾ ਜੋ ਵੀ ਜੁਗਾੜਮੈਂਟ ਫਿੱਟ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਕੀਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਬਈ ਤੈਨੂੰ
ਆੜ੍ਹਤ ਪਾਉਣੀ ਪੈਣੀ ਹੈ ਤੇ ਹਾੜ੍ਹੀ ਸਾਉਣੀ ਭਾਵ ਹਰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਕੰਨ ਦਾ ਚੈਕਅਪ
ਕਰਵਾਉਣਾ ਪੈਣਾ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਇਤਨੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ‘ਚ ਇੰਨਫੈਕਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਸੀ ।
ਡਾਕਟਰ ਭਾਰਤੀ ਸੀ ਤੇ ਆਪਾਂ ਵੀ, ਸੋ ਜਿਵੇਂ ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਸੱਪ ਨੂੰ ਸੱਪ ਲੜੇ
ਤੇ ਜ਼ਹਿਰ ਕੀਹਨੂੰ ਚੜ੍ਹੇ, ਮੇਰੇ ਦਿਮਾਗ ‘ਚ ਪੁੱਠੀ ਗੱਲ ਜਚ ਗਈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਭਾਰਤ ‘ਚ
ਡਾਕਟਰ ਟੈਸਟਾਂ ‘ਚ, ਦਵਾਈਆਂ ‘ਚ, ਜਿੱਥੇ ਸੂਤ ਲੱਗੇ ਕਮਿਸ਼ਨ ਜਾਂ ਕਮਾਈ ਦਾ ਜੁਗਾੜ
ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਵੀ ਕਿਤੇ ਬਿਨਾਂ ਗੱਲੋਂ ਪੱਕਾ ਹੀ ਆੜ੍ਹਤ ‘ਤੇ ਨਾ ਲਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ।
ਬੱਸ ਗ਼ਲਤੀ ਤੇ ਗ਼ਲਤੀ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ ਦੇ ਫਰਕ ਨੂੰ ਫਰਕ ਨਾ ਸਮਝਿਆ । ਛੇ
ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅੱਖੋਂ ਪਰੋਖਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਹੁਣ ਮਾਰਚ ‘ਚ ਫੇਰ ਲੋੜ ਪਈ ਕਿ
ਡਾਕਟਰੀ ਸ਼ਰਣ ‘ਚ ਜਾਇਆ ਜਾਏ । ਕੰਨਾਂ ਵਾਲੇ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਲਈ ਸਿੱਧੀ
ਤਿੰਨਾਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਮੁੜ ਇੱਕ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹੀਨੇ
ਦੀ ਫੇਰ । ਅਗਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ‘ਤੇ ਉਸਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਲ-ਫੇਰ ਤੋਂ ਸਿੱਧਾ ਹੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ
ਕਿ ਈਅਰ ਡਰੱਮ ‘ਚ ਮੋਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਹੋ ਗਈ ਸੀ । ਹੁਣ
ਉਸਨੂੰ ਪੱਕਾ ਪੈਂਚਰ ਲਾਉਣ ਲਈ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ । ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ
ਨਾਲ਼ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਵਾਲੇ ਕਾਗਜ਼ ਵੀ ਦਿੱਤੇ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਕਿ
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ‘ਚ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ । ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਖੂੰਹਦੀ ਕਸਰ ਗੂਗਲ ਬਾਬੇ ਨੇ
ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਯੂ ਟਿਊਬ ‘ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਕਰ ਲਿਆ / ਦੇਖ ਲਿਆ ਕਿ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ
ਕਿੱਦਾਂ ਕਰਨਗੇ । ਬੱਸ ਮੁੜ ਕੀ ਸੀ, ਬਿੰਦੇ ਝੱਟੇ ਕਾਲਜਾ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆ । <br />ਸਿਆਣੇ
ਇੱਕ ਹੋਰ ਗੱਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਬੀਮਾ ਤੇ ਅਨੀਮਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਤਕਲੀਫ਼
ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਜਾਮ ਬੁਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ‘ਚ ਤਾਂ ਵੀਜ਼ਾ
ਨਿਯਮਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਂ ਹੈਲਥ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਉਂਝ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਪਰ
ਨਿਆਣਿਆਂ ਵਾਲਾ ਘਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਜਿ਼ਆਦਾ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਾਲੀ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀ ਲਈ ਹੋਈ ਸੀ,
ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਚਾਰ ਸੌ ਡਾਲਰ ਭਾਵ ਕਰੀਬ ਬਾਈ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਈਏ ਬੀਮੇ ਦੇ ਦੇਣੇ
ਚੁੱਭਦੇ ਬੜੇ ਸਨ । ਪਰ ਜਦੋਂ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਤਕਰੀਬਨ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਡਾਲਰ ਦੇ ਖਰਚੇ ਗਿਣਾਏ ਤਾਂ
ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਲੱਖ ਲੱਖ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਚੰਗਾ ਬੀਮਾ ਕਰਵਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ
। ਜਿਸ ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ਼ ਸਿੱਧੀ ਹੀ
ਇੰਡੀ-ਸਿ਼ੰਡੀ ਫਿੱਟ ਕਰ ਲਈ ਪਰ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਖਰਚੇ ਇੱਕ ਵਾਰੀ
ਪੱਲਿਓਂ ਦੇਣੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਸਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਮੁੜਨ ਦੀ ਗੱਲ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਕਹੀ । ਇੱਥੇ
ਮੈਂ ਪ੍ਰਦੇਸੀਂ ਵੱਸਦੇ ਆਪਣੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਲਥ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ਼ ਚਲਾਉਣ
ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਦਿਆਂਗਾ, ਚਾਹੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਵੀ ਘੁੰਮਣ ਲਈ ਕਿਉਂ ਨਾ ਆਏ ਹੋਣ,
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਪੂਰਾ ਬੀਮਾ ਕਰਵਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਹੋਏ
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਰਿਲਾਇੰਸ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਬੀਮਾ ਉਦੋਂ ਵੀ ਕਰਵਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ
ਜਦੋਂ ਕਲੇਮ ਦੀ ਗੱਲ ਆਈ ਤਾਂ ਅਗਲਿਆਂ ਨੇੜੇ ਨਾ ਢੁੱਕਣ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਬੀਮਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਏਜੰਟ
? ਛੱਡੋ ਜੀ ! ਲਿਹਾਜ਼ੀ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਾਂ ਮਤਲਬ ਹੀ ਬੀਮਾ ਕਰਨ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
<br />ਪ੍ਰਦੇਸਾਂ ‘ਚ ਪੱਕੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਮੁਫ਼ਤ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਆਦਿ ਦੀ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਦੀ ਲਾਈਨ ਕਾਫ਼ੀ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਕਦ
ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਆਪਣਾ ਨਿੱਜੀ ਬੀਮਾ ਕਰਵਾਇਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੰਬਰ ਲੱਗ
ਸਕਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੱਕ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਕਿਉਂ ਜੋ ਮੈਂ ਨਕਦ
ਪੈਸੇ ਦੇਣੇ ਸਨ, ਸੋ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਮਿਲ ਗਈ । ਇਨ੍ਹਾਂ
ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ‘ਚ ਬਹੁਤ ਵਿਚਾਰਾਂ ਹੋਈਆਂ ਕਿ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਸਰਨਾ ਹੈ
ਹੀ ਨਹੀਂ, ਪੈਸੇ ਤਾਂ ਖਰਚਣੇ ਪੈਣੇ ਹੀ ਹਨ, ਸੋ ਲੱਗਦੇ ਹੱਥ ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਲਾਹਾ ਲੈ ਲਿਆ
ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਰਹੇਗਾ । ਬਥੇਰੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਜਿ਼ਹਨ ‘ਚ ਆਈਆਂ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ‘ਚ ਵੀ ਧੁੱਪੇ
ਕੰਮ ਕਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਹੋਵੇ ਨਾ ਤਾਂ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਨਵਾਂ ਕੰਨ ਲਗਵਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇ,
ਜਦੋਂ ਵੀ ਗਰਮੀ ਜਿ਼ਆਦਾ ਹੋਈ ਨਾਲ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਛਾਵੇਂ ਬਹਿ ਜਾਇਆ ਕਰਨਗੇ
ਜਾਂ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵੇਲੇ ਕਵੇਲੇ ਹਵਾ ਦੀ ਝੱਲ ਹੀ ਮਾਰ ਲਿਆ ਕਰਾਂਗੇ । ਜਾਂ ਫੇਰ ਜਿੱਪ
ਲਵਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਤੇਲ ਪਾਣੀ ਚੈੱਕ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਰਹੇਗਾ । <br />ਖ਼ੈਰ ਜੀ !
ਬਰਿੰਗਾ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲ, ਕੌਫ਼ਸ ਹਾਰਬਰ ‘ਚ ਫਾਰਮ ਭਰ ਕੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ
ਨੀਯਤ ਦਿਨ ਸਹੀ ਸੱਤ ਵਜੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਜਾ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ । ਜਾਂਦਿਆਂ ਨੂੰ
ਫਾਈਲ ਤਿਆਰ ਸੀ ਤੇ ਕੇਵਲ ਦੋ ਤਿੰਨ ਦਸਤਖਤ ਹੀ ਕਰਨੇ ਬਾਕੀ ਸਨ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੀ
ਸੀ ਕਿ ਸਵਾਰੀ ਸਮਾਨ ਦੀ ਆਪ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ, ਨਾਲ਼ ਦੀ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭੋਜਨ ਦੀ
ਚੋਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਮੀਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਦੁਪਹਿਰ, ਰਾਤ ਦੇ ਭੋਜਨ ਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਦੇ ਨਾਸ਼ਤੇ
‘ਚ ਕੀ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਹੈ ? ਪਿਛਲੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਡਾਕਟਰੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਤ ਚੱਲ ਰਿਹਾ
ਸੀ ਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਵੀ ਗੋਲ ਹੋਣਾ ਸੀ । ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਾਢੇ ਦਸ ਵਜੇ ਦਾ
ਸਮਾਂ ਮਿਥਿਆ ਗਿਆ ।<br />ਵੇਟਿੰਗ ਰੂਮ ‘ਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਆਦਿ ਪਈਆਂ ਸਨ । ਕੁਝ ਭਰਤੀ ਹੋਏ
ਮਰੀਜ਼ ਉਥੇ ਆ ਕੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਇੱਕ ਦੋ ਬੀਬੀਆਂ ਵਰਡ ਮੇਕਿੰਗ ਜਾਂ
ਸੁਡੂਕੋ ਗੇਮ ਖੇਡ ਰਹੀਆਂ ਸਨ । ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕੋਈ ਹਾਏ ਹੂਏ ਜਾਂ ਚੂੰ ਮਾਂ ਦੀਆਂ
ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨਹੀਂ ਸਨ ਆ ਰਹੀਆਂ । ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ‘ਚ ਕਰੀਬ ਦੋ ਘੰਟੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਸੀ
ਤੇ ਮੈਂ ਛੁੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਕਾਰ ਪਾਰਕਿੰਗ ‘ਚ ਆ ਕਾਰ ‘ਚ ਬਹਿ ਕੇ ਹਰਮਨ ਰੇਡੀਓ ‘ਤੇ
ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਲੁਤਫ਼ ਲੈਣ ਲੱਗਾ ਜੋ ਕਿ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ
ਸੀ, ਕੱਲ ਤੱਕ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੈਂ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਸਰੋਤੇ ਮੇਰੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣ
ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਭੇਜ ਰਹੇ ਸਨ । ਫੋਨ ਵੀ ਖੜਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ । ਨੀਯਤ
ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਬੁਲਾਵਾ ਆ ਗਿਆ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੱਪੜੇ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤੇ
ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਤਣੀਆਂ ਵਾਲਾ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦਾ ਚੋਲਾ ਪਹਿਨਣ ਲਈ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ । ਨਾਲ਼ ਹੀ
ਲਾਕਰ ਵੀ ਅਲਾਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਆਪਣਾ ਸਮਾਨ ਰੱਖ ਦਿਆਂ । ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਗੱਲ ਜਿ਼ਕਰਯੋਗ ਹੈ
ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ‘ਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਮੱਦਦ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ
ਪੈਂਦੀ, ਕਿਉਂਜੋ ਸਟਾਫ਼ ਸਾਰੀ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਹੁਕਮ ਤੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ
ਮੱਦੇ-ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਿਆਂ ਮੈਂ ਨਰਸ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕੰਨ ਦਾ
ਹੋਣਾ ਹੈ, ਡਲੀ ਵਰਗਾ ਹੋਣ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਮੇਰੀ ਬੇਨਤੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਦਿਆਂ
ਇੱਜ਼ਤ ਢਕੂ ਯੰਤਰ ਪਹਿਨੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ । ਇੱਕ ਵਾਰਡ ‘ਚ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨਾਂ ਲਈ
ਹੋਰ ਵੀ ਪੰਜ ਸੱਤ ਜਣੇ ਬੈੱਡਾਂ ‘ਤੇ ਲੇਟੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਉਥੇ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਬੈੱਡ ਦੇ
ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਮੌਸਮ ਕੁਝ ਠੰਢਾ ਸੀ ਪਰ ਪਹਿਨਿਆ ਕੇਵਲ ਚਿੱਟਾ ਚੋਲਾ ਸੀ, ਸੋ ਨਰਸ ਨੇ ਸਭ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੈੱਡ ‘ਤੇ ਲਿਟਾ ਕੇ ਉਤੇ ਹੀਟਰ ‘ਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਨਿੱਘਾ ਨਿੱਘਾ ਕੰਬਲ ਪਾ,
ਉਤੇ ਇੱਕ ਚਾਦਰ ਹੋਰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ । ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਾਲਾ ਖੁਰਦਰਾ, ਹਲਕਾ ਚੁਭਦਾ
ਹੋਇਆ ਕੰਬਲ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦਾ, ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੋਇਆ ਨਿੱਘਾ
ਨਿੱਘਾ ਕੰਬਲ ਸੀ । ਨਾਲ਼ ਦੇ ਬੈੱਡ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਬੀਬੀ ਲੇਟੀ ਹੋਈ ਲੁੱਡੀਆਂ ਪਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ
ਨਾਲ਼ ਬੈਠੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਨੀ ਨਾਲ਼ ਖਿੜਖਿੜਾ ਰਹੀ ਸੀ । ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਦਾ ਵੀ ਹੁਣੇ ਹੀ
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਹੋਣਾ ਸੀ । ਅਚਾਨਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਸੇ ਦੀਆਂ ਉਚੀਆਂ ਗੂੰਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਇੱਕ
ਲੈਟ ਜਿਹੀ ਪੈਣ ਦਾ ਝੌਲਾ ਪਿਆ । ਮੇਰੀ ਐਨਕ ਤਾਂ ਲਾਕਰ ‘ਚ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਸ ਕਰਕੇ
ਯਕੀਨਨ ਕੀ ਹੋਇਆ ਇਹ ਤਾਂ ਰੱਬ ਹੀ ਜਾਣੇ ਪਰ ਜਿੰਨੀ ਕੁ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਆਈ, ਉਸ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਸ
ਲੁੱਡੀਆਂ ਪਾ ਰਹੀ ਬੀਬੀ ਦਾ ਉਤੇ ਲਿਆ ਕੰਬਲ ਲਹਿ ਗਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਉਸ ਕੋਲ ਇੱਜ਼ਤ ਢਕੂ
ਯੰਤਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ।<br />ਵਾਰੀ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਗੋਰਾ ਨੌਜਵਾਨ ਆਇਆ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ‘ਚ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ
ਅਕਾਲ ਬੁਲਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਤੇ ਕੰਮ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰਾ ਬੈੱਡ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਥਿਏਟਰ ‘ਚ ਲੈ
ਕੇ ਜਾਏਗਾ ਤੇ ਵਾਪਸ ਵੀ ਲਿਆਏਗਾ । ਉਸਨੇ ਬੈੱਡ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਵਰਗਾ ਇੱਕ
ਰਿਮੋਟ ਫਿੱਟ ਕੀਤਾ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਜੋਰ ਲਾਏ ਬੈੱਡ ਨੂੰ ਚਲਾ ਕੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਥਿਏਟਰ ਤੱਕ ਲੈ
ਗਿਆ । ਜਾਂਦਿਆਂ ਬੜੀ ਸ਼ਰਮ ਆਈ, ਯਾਰ ! ਚੰਗਾ ਭਲਾ ਘੋੜੇ ਵਰਗਾ ਹੈਗੈਂ ਤੇ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਐ,
ਬੈੱਡ ‘ਤੇ ਪਾ ਕੇ । ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੂੰਹ ਨੱਕ ਤੱਕ ਕੰਬਲ
ਨਾਲ਼ ਢਕ ਲਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਕਿਸ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ।
ਕਰੀਬ ਪੰਜ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਲੁਧਿਆਣੇ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਆਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਵ੍ਹੀਲ
ਚੇਅਰ ‘ਤੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਥਿਏਟਰ ‘ਚ ਜਾਣਾ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿ
ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਤੁਰ ਕੇ ਜਾਵਾਂਗਾ । ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਥਿਏਟਰ ‘ਚ ਜੋ ਵੀ ਕੋਈ ਇਸ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ‘ਚ
ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੀ, ਸਭ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਦਿੱਤੀ ਭਾਵ ਐਨੇਸਥੀਟਿਸਟ ਡਾ. ਮਕੈਏਲੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ, ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ
ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਤੇ ਨਤਾਸ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਜਦੋਂ ਜਾਗੇਂਗਾ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖੇਂਗਾ । ਸ਼ਾਇਦ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਰਿਕਵਰੀ ਰੂਮ ‘ਚ ਮੇਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਉਸਦੀ ਸੀ । ਮੇਰੇ ਸਰਜਨ, ਡਾਕਟਰ
ਪੈਟ੍ਰਿਕ ਔਲਰਾਈਟ ਨੂੰ ਤਾਂ ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਹੀ ਸੀ । <br />ਜਿੰਨਾਂ ਚਿਰ ਮੇਰੇ ਟੂਟੀਆਂ ਆਦਿ
ਫਿੱਟ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਮੈਂ ਕੁਝ ਸੋਚਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਮਸਲਨ ਆਪਣੀਆਂ ਬੇਟੀਆਂ ਬਾਰੇ, ਆਪਣੇ
ਪਰਿਵਾਰ ਬਾਰੇ, ਆਪਣੇ ਅਤੀਤ ਬਾਰੇ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ । ਦਿਮਾਗ ਲੱਗਭੱਗ ਸੁੰਨ ਹੋ
ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਕੋਈ ਵੀ ਸੋਚ ਦਿਮਾਗ ‘ਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਰਹੀ । ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਂ ਜਿੰਦਗੀ ਹੁਣ ਤੱਕ
ਸਹੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤਕਲੀਫ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਅੱਕ ਤੇ ਥੱਕ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ, ਸੋ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਮਨ
ਅੰਦਰ ਇਹ ਅਰਦਾਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹੇ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ! ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਬੁਰਾ
ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਤਨੇ ਦੁੱਖੜੇ ਸਹਿਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਜਿਸਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਣੀ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹੈ
ਤਾਂ ਮਿਹਰ ਕਰੀਂ ਕਿ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਤੋਂ ਦੋਬਾਰਾ ਹੋਸ਼ ਨਾ ਆਵੇ । ਸੱਚੇ ਦਿਲੋਂ ਅਰਦਾਸ ਦੇ
ਬਾਵਜੂਦ ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਅਜੇ ਬਹੁਤ ਇਮਤਿਹਾਨ ਬਾਕੀ ਹਨ ਪਰ ਇੱਕ ਸਕੂਨ ਵੀ
ਦਿਲ ‘ਚ ਹੈ ਕਿ ਕਦੀ ਇਤਨੇ ਮਾੜੇ ਕਰਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਕਿ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਅਧੂਰੀਆਂ ਛੱਡ
ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋਣਾ ਪਵੇ । ਜਦੋਂ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਟਾਈਮ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਪਤਨੀ
ਪ੍ਰੇਮਸ਼ਵਰੀ ਇੱਕ ਰੱਸੀ ਲਿਆ ਕੇ ਮੇਰੀ ਲੱਤ ਬੰਨਣ ਲੱਗੀ । ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ ਬਈ ਭਾਗਵਾਨੇ
ਆਹ ਕੀ ਕਰਦੀ ਐਂ ? ਜੁਆਬ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਬੜੇ ਦਿਨ ਹੋ ਗਏ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਤੋਂ ਉਠਣ - ਨਾ ਉਠਣ
ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਸੋਚਦੀ ਸੀ ਚੱਲ ਛੱਡ ਕੀ ਕਹਿਣੈ, ਲੱਤੋਂ ਫੜ ਕੇ ਨਾ ਵਾਪਸ
ਧੂ ਲਊਂ ਤੈਨੂੰ । ਇੱਕ ਘਤਿੱਤ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ‘ਚ ਵੀ ਆਈ ਕਿ ਡਾ. ਮਕੈਏਲੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛਾਂਗਾ ਕਿ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਲੱਗੇਗੀ, ਮੈਨੂੰ ਬੇਹੋਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਪਰ ਏਨੀ ਨੌਬਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਆਈ, ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਕਦੋਂ ਟੇਢਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਉਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ‘ਚ
ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਅਜੇ ਵੱਸਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਿਕਵਰੀ ਰੂਮ ‘ਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ
ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਪਰ ਨੀਂਦ / ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਦਵਾਈ ਦਾ ਅਸਰ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਸੀ । ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰੀਬ
ਸਵਾ ਦੋ ਘੰਟੇ ਚੱਲਿਆ ਸੀ । <br />ਚੰਗਾ ਸੋਹਣਾ ਕਮਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਮੈਂ
ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਸੀ । ਸੋਹਣਾ ਬੈੱਡ ਸੀ, ਕਮਰੇ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਹੀ ਕੰਟਰੌਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ।
ਅਜਿਹਾ ਚਿੱਟਾ ਚਿੱਟਾ ਗੁਦਗੁਦਾ ਬਿਸਤਰਾ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਹਵਾ ਖਾਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦਿਆਂ
ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਔਖੇ ਹੋਈ ਜਾਓਂ ਪਰ ਜੀ ਨਾ ਕਰੇ ਕਿ ਹਲਕੇ ਹੋ ਜਾਓ । ਇਹ ਕਮਰਾ ਟੀ.ਵੀ.,
ਟਾਇਲਟ, ਬਾਥਰੂਮ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਲੈੱਸ ਸੀ । ਕੰਧਾਂ ‘ਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ
ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਬਟਨ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਲੋੜ ਪਵੇ ਮੱਦਦ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਸਕਾਂ ।
ਦੋ ਰਿਮੋਟ ਕੋਲ ਸਨ, ਇੱਕ ਤਾਂ ਬੈੱਡ ਨੂੰ ਉਚਾ ਨੀਵਾਂ ਕਰਨ ਜਾਂ ਬੈਠਦਾ ਹੋਣ ਜਾਂ ਲੇਟਦਾ
ਹੋਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀ ਤੇ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਟੀ.ਵੀ. ਦਾ ਕੰਟਰੌਲ ਜਾਂ ਮੱਦਦ ਲਈ ਬਟਨ ਸਨ । ਉਠਣ
ਜਾਂ ਲੇਟਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੱਦਦ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਹੀ ਸਹਾਰਾ ਸੀ । ਹੋਸ਼ ਆਈ
ਤਾਂ ਆਕਸੀਜ਼ਨ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਸਰੀਰ ਦੁਆਰਾ ਲਈ ਜਾ ਰਹੀ ਆਕਸੀਜ਼ਨ ਤੇ, ਬਲੱਡ
ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵੀ । ਲੱਤਾਂ ਘੁੱਟਣ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਫਿੱਟ ਸਨ । ਨਰਸਾਂ
ਵੀ ਹਰ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਆ ਕੇ ਹਾਲਾਤ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਸਨ । ਬੁਖਾਰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਕੋਈ
ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਕੰਨ ਚੈੱਕ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਟਾਰਚ ਵਰਗੀ ਚੀਜ਼ ਕੰਨ ‘ਚ ਲਾ ਕੇ ਟੀਂ
ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਬੁਖਾਰ ਚੈੱਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ । ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਜਦੋਂ
ਪੂਰੀ ਹੋਸ਼ ਆ ਗਈ ਤਾਂ ਦਿਲ ‘ਚ ਫੀਲਿੰਗ ਬੜੀ ਆਈ, ਕਿਆ ਬਾਤਾਂ ਬਈ, ਬੰਦਾ ਬਿਮਾਰ ਹੋਵੇ
ਤਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਨਾ ਹੋਵੇ । ਵਤਨੀਂ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਜਦ ਕਦੇ ਹਿੱਲ ਸਟੇਸ਼ਨ
‘ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਂ ਤਾਂ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਨਾਲ਼ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੜੇ ਨਜ਼ਰੀ
ਪੈਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਹੀ ਮੇਮਾਂ ਸ਼ੇਮਾਂ ਅੱਜ ਗੁਲਾਟੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਨੇ । ਵਾਹ
ਬਈ ਵਾਹ ! ਪੈਸੇ ਵੀ ਬੜੇ ਲੱਗੇ, ਤਕਲੀਫ਼ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੋਈ, ਪਰ ਕੇਰਾਂ ਸੁਆਦ ਆ ਗਿਆ ।<br />ਕੁਝ
ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਸ਼ ‘ਚ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਜਦ ਹਲਕਾ ਹੋਣ ਲਈ ਟਾਇਲਟ ਜਾਣਾ
ਪਿਆ ਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਸ਼ਬੇਸਨ ‘ਤੇ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਉਸ ਵੇਲੇ ਮੇਰੇ
ਕਿਹੜਾ ਐਨਕ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ‘ਚ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਇਉਂ ਝੌਲਾ ਪਿਆ ਜਿਵੇਂ
ਫਿਲਮਾਂ ‘ਚ ਨਹੀਂ ਪਵਿੱਤਰ ਆਤਮਾਵਾਂ ਅਸਮਾਨੋਂ ਉਤਰੀਆਂ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ । ਚਿੱਟਾ
ਚੋਲਾ, ਕਾਲੇ ਸ਼ਾਹ ਲੰਬੇ ਲੰਬੇ ਵਾਲ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਆਤਮਾਵਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਚਿੱਟੇ
ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਤਾਜ ਜਿਹਾ ਸਜਾਇਆ ਹੁੰਦੈ ਤੇ ਮੇਰੇ ਵੀ ਕੰਨ ‘ਤੇ ਮੱਥੇ ਦੇ ਕੋਲ ਜਿਹੇ ਕਰਕੇ
ਚਿੱਟੀ ਪੱਟੀ ਬੰਨੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਸਾਡੇ ਮਿੱਤਰ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਆਪਣੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ
ਫੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੱਧੂ ਸਮੇਤ ਆ ਪੁੱਜੇ । ਹਾਲਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀਆਂ
ਦੁਨਿਆਵੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਸਿੱਧੂ ਸਾਹਿਬ ਦੱਸਣ ਲੱਗੇ ਕਿ
ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਕਾਲੇ ਕੱਛਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਬੜੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਪਾਈ ਹੋਈ ਹੈ । ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਮੀਡੀਆ
‘ਚ ਭਰਪੂਰ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ । ਸਿੱਧੂ ਸਾਹਿਬ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਬਹੁਤ ਜਿ਼ਆਦਾ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਗਏ
ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਕੱਛਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਦੀ ਦਾਦ ਦੇਣ ਨੂੰ ਜੀਅ
ਕਰਦਾ ਹੈ । ਕਾਰਣ ਪੁੱਛਣ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੋ ਤਰਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜੇ ਕਿਤੇ ਹੱਥ ‘ਤੇ
ਗੁਲੂਕੋਜ਼ ਵਾਲੀ ਬੋਤਲ ਦੀ ਸੂਈ ਨਾ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਯਕੀਨਨ ਚੰਗੀ ਤਾੜੀ ਕੁੱਟਦਾ । <br />ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਆਬਾਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁੱਛਿਆ ।<br />ਕਰੀਬ ਤਿੰਨ ਕੁ ਹਜ਼ਾਰ ਤਾਂ ਲਾ ਹੀ ਲਵੋ<br />ਚੱਲ ਛੱਡ, ਬਾਹਲੀ ਟੈਂਸ਼ਨ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਕੱਲੇ ਮੋਟੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਆਂ, ਐਂ ਦੱਸ ਬਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਸੌ ਘਰ ਪਿੰਡ ‘ਚ ਹੋਣਗੇ ?<br />ਬਿਲਕੁੱਲ ਹੋਣਗੇ ।<br />ਜੇ ਇੱਕ ਘਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਤਕਰੀਬਨ ਸਣੇ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਸਿਰਫ਼ ਤੀਹ ਲੱਖ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬਣ ਗਏ ਤੀਹ ਕਰੋੜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ।<br />ਬਿਲਕੁੱਲ ਬਣ ਗਏ ।<br />ਅੰਦਾਜ਼ਨ
ਜੇ ਉਡਦੀ ਜਿਹੀ ਨਜ਼ਰ ਵੀ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੈਲੀ ਹੋਏਗੀ ਹਜ਼ਾਰ ਕਿੱਲਾ ।
ਤਕਰੀਬਨ ਪੱਚੀ-ਸਤਾਈ ਲੱਖ ਕਿੱਲੇ ਨੂੰ ਲਾ ਕੇ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਬਣ ਗਏ ਦੋ ਸੌ ਸੱਤਰ ਕਰੋੜੀਏ
ਹੋਰ ?<br />ਜੀ ਹਾਂ ! ਬਣ ਤਾਂ ਗਏ ਪਰ ਇਸ ਤਿੰਨ ਸੌ ਕਰੋੜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਕਾਲੇ ਕੱਛਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਕੀ ਲਾਗਾ ਦੇਗਾ ਹੋਇਆ ?<br />ਸਾਰਾ
ਰੌਲਾ ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਸੌ ਕਰੋੜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਹੀ ਹੈ । ਸੀਂਢਲ ਜਿਹਾ ਬੰਦਾ, ਲਾ ਕੇ ਸੜੀ
ਜਿਹੀ ਦਾਰੂ ਦਾ ਪਊਆ, ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਚਾਰ ਕੁ ਲੰਡਰ ਯਾਰ ਤੇ ਸੁਆ ਕੇ ਤੀਹਾਂ - ਤੀਹਾਂ
ਰੁਪਈਆਂ ਦੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਕੱਛੇ, ਤਿੰਨ ਸੌ ਕਰੋੜ ਦੇ ਮਾਲਕ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ
ਅਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਮੂਹਰੇ ਲਾ ਲੈਂਦੈ । ਓਏ ! ਪਿੰਡ ਸਾਰਾ ਮੋਕ ਮਾਰਦਾ ਫਿਰਦੈ,
ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਸੌਂਦਾ ਨਹੀਂ, ਏਹਦੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਸ਼ਰਮ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਕਿਹੜੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ
ਓਸ ਸੀਂਢਲ ਕਾਲੇ ਕੱਛਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸਾਬਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਐ ? ਪੱਲੇ ਕੁਛ ਹੋਵੇ
ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇੱਕ ਕੱਛੇ ਦੇ ਦਮ ‘ਤੇ ਹੀ ਸਭ ਦਾ ਸਾਹ ਸੂਤੀ ਰੱਖਦੇ ਨੇ ।<br />ਗੱਲ ‘ਚ ਤਾਂ ਅਮਨ ਬਾਈ ਦੇ ਯਕੀਨਨ ਦਮ ਹੈ ।<br />ਅਗਲੇ
ਦਿਨ ਜਦ ਡਾਕਟਰ ਪੈਟ੍ਰਿਕ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੈਕਅੱਪ ਕਰਨ ਲਈ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ
ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੰਨ ਦੇ ਪਰਦੇ ‘ਚ ਕਿੱਡੀ ਕੁ ਮੋਰੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੁਆਬ ਤਾਂ ਬੇਸ਼ੱਕ
ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ‘ਚ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਜੇ ਜੁਆਬ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੀ
ਹੋਵੇਗੀ;<br />ਹੈ ਕਮਲਾ ਹੋਇਆ, ਮੋਰੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੈਂ ? ਜਦੋਂ ਤੇਰਾ ਕੰਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ
ਚੈੱਕ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਭੁਲੇਖਾ ਪੈ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕੰਨ ‘ਚ ਉਨਾਟ ਗਿਆਰਾਂ ਦਾ ਟਾਇਰ ਕਿੱਧਰੋਂ
ਫਸਾਈ ਫਿਰਦੈ ! ਬਾਅਦ ‘ਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟੂਟੀਆਂ ਲਾ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਬਈ ਇਹ
ਤਾਂ ਕੰਨ ਦੇ ਪਰਦੇ ‘ਚ ਮੋਰੀ ਹੀ ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਐ, ਟਾਇਰ ਥੋੜੀ ਐ ! ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨ
ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ ਬਈ ਤੇਰੇ ਦਿਮਾਗ ‘ਚ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕੀਤੀ ਗੱਲ ਵੜਦੀ ਕਿਵੇਂ ਐ ? ਜਿੱਡਾ ਮੋਰਾ
ਕਰੀ ਫਿਰਦਾ ਸੀ ਮਿੱਤਰਾ, ਗੱਲ ਤਾਂ ਇੱਕ ਕੰਨ ‘ਚੋਂ ਵੜ ਕੇ ਦੂਜੇ ਥਾਣੀ ਸਿੱਧੀ ਬਾਹਰ
ਨਿੱਕਲ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ ।<br />ਜੇਕਰ ਪੰਜ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲੁਧਿਆਣੇ ਡੀ.ਐਮ.ਸੀ. ‘ਚ ਹੋਏ
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨਾਲ਼ ਅੱਜ ਦੇ ਹਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਦੇਖਾਂ ਤਾਂ ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਪਸ
‘ਚ ਕੋਈ ਮੇਲ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਾਂ
ਤਾਂ ਕਰੀਬ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਛਕੀਆਂ ਤੇ ਮੁੜ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ
ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਆਉਣ ਸਮੇਂ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਨਾਲ਼ ਚੁਕਵਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ । ਹੁਣ ਕੁੱਲ ਪੰਦਰਾਂ
ਕੈਪਸੂਲ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਹ ਵੀ ਪੰਜਾਂ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨੇ ਸਨ ਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਦਰਦ
ਦੀ ਦਵਾਈ ਲੈਣੀ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਪੈਨਾਡੋਲ, ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰੇ ਬਿਲਕੁੱਲ ਸਧਾਰਣ ਦਵਾਈ, ਜਿਹੜੀ ਕਿ
ਛੇਵੇਂ ਦਿਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਤਾਂ ਫ਼ਰਕ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ, ਕਿਤੇ ਸਿਰਫ਼
ਪੰਦਰਾਂ ਕੈਪਸੂਲ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਨੌ ਮਹੀਨੇ ਦਵਾਈਆਂ / ਸਟੀਰਾਈਡਾਂ ਨਾਲ਼ ਢਿੱਡ ਫੂਕਿਆ ।
ਜਦੋਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਆਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਤਕੜੇ ਪੈਸੇ ਵਾਲੇ ਲਾਲੇ ਵਰਗਾ ਹਾਲ ਸੀ,
ਦਵਾਈਆਂ ਖਾ ਕੇ ਸਰੀਰ ਏਨਾ ਫੁੱਲ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪਰਿਵਾਰ ਪਾਲਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਅਣਥੱਕ ਮਿਹਨਤ ਨੇ
ਸਭ ਸੈੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । <br />ਅਗਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕਿ
ਡੀ.ਐਮ.ਸੀ. ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ‘ਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕੇ
ਤੇ ਨਫ਼ੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ । ਸਾਡੇ ਵਤਨ ‘ਚ ਪਹਿਲਾਂ
ਪੈਸੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾ ਕੇ ਫੇਰ ਅਗਲੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਬੀਮਾ ਸਹੀ ਹੋਣਾ
ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਮੁੜ ਕੋਈ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ । ਡੀ.ਐਮ.ਸੀ. ‘ਚ ਜਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਆਈ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ
ਆਰਕੈਸਟਰਾ ਵਾਲੇ ਡਰੱਮ ਕੁੱਟਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਮੇਰੀ ਛਾਤੀ ਤੇ ਦੁਹੱਥੜ ਪਿੱਟ
ਪਿੱਟ ਕੇ ਉਠਾ ਰਹੇ ਸਨ ਪਰ ਇੱਥੇ ਅਜਿਹੇ ਕੋਈ ਹਾਲਾਤ ਨਹੀਂ ਸਨ । ਸਟਾਫ਼ ‘ਚ ਪੂਰੇ
ਵਿਹਾਰਕ ਗੁਣ ਸਨ, ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਪਰ ਸਾਡੀਆਂ ਨਰਸਾਂ ‘ਤੇ ਡਾਕਟਰ
ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰਨ ‘ਤੇ ਆ ਜਾਣ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
। ਇੱਥੇ ਕਲਮੀ ਮਿੱਤਰ ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਦੇ ਪਾਪਾ ਨਾਲ਼ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਕੁਝ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ
ਬੀਤੀ ਘਟਨਾ ਮੁੜ ਯਾਦ ਆ ਗਈ, ਜਦ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਦੁਰਘਟਨਾ ‘ਚ ਗੰਭੀਰ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਦਾਖਲ ਸਨ । ਐਮਰਜੰਸੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਨਰਸਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਖਿੜ
ਖਿੜ ਕਰਦੀਆਂ, ਗੁਆਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸਿਰਹਾਣਾ ਲੱਭ ਰਹੀਆਂ ਸਨ । ਜਦੋਂ ਨਾ ਲੱਭਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ
ਆਪਣੀ ਹੈੱਡ ਨਰਸ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰੇਕ ਬੈੱਡ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਸਿਰਹਾਣਾ
ਲੱਭਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਉਹ ਸਿਰਹਾਣਾ ਅੰਕਲ (ਮਿੰਟੂ ਬਾਈ ਦੇ ਪਾਪਾ) ਦੇ ਸਿਰ ਥੱਲੇ
ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਪਏ ਸਨ । ਓਸ ਬੇਅਕਲ ਜ਼ਨਾਨੀ ਨੇ ਅੰਕਲ ਦਾ
ਸਿਰ ਜੂੜਿਓਂ ਫੜ ਕੇ ‘ਤਾˆਹ ਚੁੱਕਿਆ ਤੇ ਸਿਰਹਾਣਾ ਕੱਢ ਕੇ ਨਰਸਾˆ ਨੂੰ ਬੋਲੀ ਆਹ ਕੀ ਪਿਆ
ਤੇਰਾ ਕੁਛ ਲੱਗਦਾ !!! ਅੰਕਲ, ਜਿਨ੍ਹਾˆ ਦਾ ਸਾਰਾ ਮੂੰਹ, ਨੱਕ ਪਾਈਪਾˆ ਨਾਲ਼ ਭਰਿਆ ਪਿਆ
ਸੀ, ਬੇਹੋਸ਼ੀ ‘ਚ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦਰਦ ਨਾਲ਼ ਤੜਪੇ । ਮਿੰਟੂ ਬਾਈ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਾਪ ਦੇ
ਜ਼ਖ਼ਮਾˆ ਦੀ ਤਾਬ ਤਾˆ ਉਨ੍ਹਾˆ ਦੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਆਸ ਦੇ ਆਸਰੇ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੀਨੇ ‘ਤੇ ਝੱਲ
ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਆਹ ਸੀਨ ਦੇਖ ਕੇ ਤਾˆ ਉਸਦੇ ਭਾਣੇ ਆਸਮਾਨ ਫਟ ਗਿਆ । <br />ਯਕੀਨਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ‘ਚ ਕਦੀ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ । <br />****<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-36671512599986756912013-05-18T17:18:00.000+10:002013-05-18T17:18:04.809+10:00 ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਜਾਦੂਗਰ ‘ਦੇਬੀ ਮਖਸੂਸਪੁਰੀ’.......... ਸ਼ਬਦ ਚਿਤਰ / ਗੁਰਜਿੰਦਰ ਮਾਹੀ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-cbPsgPruQAQ/UZcqCn12-QI/AAAAAAAAGqw/N3zSsHbEbYM/s1600/Gujinder.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="212" src="http://2.bp.blogspot.com/-cbPsgPruQAQ/UZcqCn12-QI/AAAAAAAAGqw/N3zSsHbEbYM/s320/Gujinder.jpg" width="320" /></a>ਸ਼ਬਦਾਂ
ਦੇ ਜਾਦੂਗਰ ‘ਦੇਬੀ ਮਖਸੂਸਪੁਰੀ’ ਦੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਣਾ ਬਹੁਤ
ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਫਿਰ ਜੇ ਦੇਬੀ ਬਾਰੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਕਿ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਵਿਹੜੇ
ਜੋ ਵਾਵਰੋਲੇ ਜਾਂ ਚਲ ਰਹੀਆਂ ਗੰਧਲੀਆਂ ਹਨੇਰੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਦੇਬੀ ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਦੇ ਬੁਲ੍ਹੇ
ਵਾਂਗ ਜੋ ਹਰਇਕ ਰੂਹ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਬਖਸ਼ਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਗੁਰੂਜਨ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਵਰਗੇ
ਸਰੋਤੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੱਖਾਂ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ
ਦੇਬੀ ਜਿੰਨਾਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਾਇਰ ਹੈ ਉਸਤੋ ਕਿਤੇ ਵੱਡਾ ਤੇ ਖਰਾ ਇਨਸਾਨ ਹੈ।<br /><br />25 ਕੁ
ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਤੌਰ ਗੀਤਕਾਰ ਆਪਣਾ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇਬੀ ਦੇ ਗੀਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ
ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਸਿਰਮੌਰ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋ ਕੇ ਹਿੱਟ ਹੋਏ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ
ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿਚਲੇ ਵੱਡੇ ਫਰਕ ਨੂੰ ਮੇਟ ਦਿੱਤਾ,
ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਚਾਹੁਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਇਕ ਵੱਖਰਾ ਵਰਗ ਕਾਇਮ ਹੋਇਆ। ਫਿਰ ਪਰਵਾਸ ਨੇ ਉਸਦੀ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਚ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਭਰੇ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚਲੀ ਮਿੱਤਰ-ਮੰਡਲੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ’ਤੇ ਉਸਨੇ
ਗਾਇਕੀ ’ਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਵੱਖ- ਵੱਖ ਤਰਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਦੌਰ ਸੁਰੂ ਹੋਈ ਪਰ ਕਿਸੇ
ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨ੍ਹਾ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ’ਤੇ ਡੱਟਿਆ ਰਿਹਾ। ਹੁਣ ਤੱਕ 16 ਐਲਬਮਾਂ ਉਹ
ਸ੍ਰੋਤਿਆਂ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ’ਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ’ਤੇ ਪਰਵਾਨ ਚੜ੍ਹ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਦੇਬੀ ਲਾਇਵ 1 ਤੋਂ
4 ਤੱਕ ਦੀ ਲੜੀ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਮਿੱਥ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ
ਦੇ ਨਵੇਕਲੇਪਣ ਨਾਲ ਉਸਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ‘ਸਹੁੰ ਖਾ ਕੇ ਦੱਸ ਸਾਡਾ ਚੇਤਾ...’,
‘ਖੇ²ਤਾਂ ਦੇ ਸਰਦਾਰ...’, ‘ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ਿਤਰਤ ’ਚ ਦਗਾ...’, ‘ਬੰਦਾ ਆਪਣੀ ਕੀਤੀ
ਪਾਉਂਦਾ...’, ‘ਰੱਬ ਕਰੇ ਮਨਜ਼ੂਰ...’, ‘ਜਦੋਂ ਦੇ ਸਟਾਰ ਹੋ ਗਏ...’, ‘ਕੀ ਹਾਲ ਏ
ਤੇਰਾ ਮੁੱਦਤ ਪਿਛੋਂ ਟੱਕਰੀ ਏਂ...’, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚੇਤਿਆਂ ’ਚ ਵੱਸ ਗਈਆਂ ਤੇ ਉਸਨੂੰ
ਮੂਹਰਲੀ ਕਤਾਰ ਦੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।<br /><a name='more'></a><br />ਉਸਦੀ
ਨਵੀਂ ਐਲਬਮ ‘ਦੇਬੀ ਲਾਇਵ-5 ਸਲਾਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ ਲਗਪਗ 2:15 ਘੰਟੇ ਦੀ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਸੌਗਾਤ
ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਰੰਗ
ਨੂੰ ਛੁਹਿਆ ਹੈ। ਐਲਬਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖੀ ਗੀਤ ‘ਸਲਾਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤੇ ਗਏ
ਮਿਹਨਕਸ਼ ਤੇ ਸਿਰੜੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਤਲਖ਼
ਹਕੀਕਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੂਖਮ ਸ਼ਬਦਾਂ ਲੜੀ ’ਚ ਪਰੋ ਕੇ ‘ਜੇ ਮਿਲੇ ਗ਼ਰੀਬੀ ਵਿਰਸੇ ਵਿਚੋਂ...’
ਜਾਂ ‘ਧਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂਅ ’ਤੇ ਕਦ ਤਾਈਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨਗੇ...’ ਵਰਗੇ ਸਮਾਜਿਕ
ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦਾ ਚਿੰਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਮ ਸ੍ਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਵਰਗ ਨੂੰ
ਵੀ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਐਲਬਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ’ਚ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਸਰਵਨ ਪੁੱਤ
ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਇਸ ਲਾਡਲੇ ਸ਼ਗਿਰਦ ਬਾਰੇ ਬੋਲੇ ਚੋਣਵੇਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਦੀ ਸ੍ਰੋਤਿਆਂ ਦੀ ਚਿਰਕੋਣੀ ਤਮੰਨਾ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ੳੁਥੇ ਇਸ ਐਲਬਮ ’ਚ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਕ ਰਚਨਾ ਦਾ ਹੋਣਾ ਸੋਨੇ ’ਤੇ ਸੁਹਾਗੇ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।<br /><br />ਧਾਰਮਿਕ
ਗੀਤ ‘ਦਾਤਾ ਸਾਨੂੰ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਹਾਰੇ...’ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਪਿੱਛੋਂ ਦੇਬੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਚ
ਕੋਈ ਲੱਖ ਵਾਰੀ ਚਲਾ ਜਾਵੇ...’ ਦੇਬੀ ਦੇ ਮੌਲਿਕ ਅੰਦਾਜ਼ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲੜੀ ’ਚ
ਹੋਰ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ‘ਰਿਸ਼ਤਾ...’, ਕੁਝ ਤਾਂ ਗੁੰਮਿਆ ਹੈ...’, ‘ਜਿੱਥੇ ਮੁਹੱਬਤਾਂ
ਵਸਦੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਸਲਾਮਤ ਰਹਿਣ’, ‘ਬੱਸ ਏਦਾਂ ਉਮਰ ਖ਼ਰਾਬ ਕੀਤੀ ਏ...’, ‘ਪਤਾ ਸੀਗਾ ਤਾਂ
ਵੀ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲ ਵੇਖਦਾ ਰਿਹਾ,...’ ਅਤੇ ‘ਤੇਰੇ ਹਾਲਾਤ...’ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਅਹਿਸਾਸਾਂ
ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੈ। ‘ਨਹੀਂਓ ਰਹਿੰਦਾ ਸਦਾ ਵਕਤ ਇਕੋ ਜਿਹਾ... ’ ਰਚਨਾ ’ਚ ਦੇਬੀ ਆਪਣੇ
ਗੁਰੂ ਡਾ: ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਐਲਬਮ ਵਿਚੋਂ ਉਸਦਾ ਗੀਤ:<br /><br />‘ਯਾਰੀ ਵਾਲੇ ਵਰਕੇ ਫੱਟ ਕੇ ਰੁਲਗੇ ਹੋਣੇ ਆਂ<br />ਲੱਗਦਾ ਤੈਨੂੰ ਹੁਣ ਤਾਈਂ ਸੱਜਣ ਭੁੱਲਗੇ ਹੋਣੇ ਆਂ’<br /><br />ਬਹੁਤ
ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਕੋਮਲ ਅਹਿਸਾਸਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਦਾ
ਗੀਤ ‘ਮੁੜ ਕਿਤੇ ਮਿਲਿਆਂ ਹੀ ਨਈ...’ ਐਲਬਮ ਰਚਨਾਵਾਂ- ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹਾਸਿਲ ਹੈ।<br /><br />ਉਸਦੀ ਲੇਖਣੀ ਦੀ ਪ੍ਰਪੱਕਤਾ ਦੇਖੋ ਕਿ ਤਲਖ਼ ਰਾਜਨੀਤਕ ਹਾਲਾਤਾਂ ’ਤੇ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਕਟਾਕਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ ਲਿਖਦੈ-<br /><br />ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਜੋ ਲੱਗੇ ਨੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੇ,<br />ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਮੱਲ੍ਹਮ ਧਰਨ ਤੇ ਚੰਗਾ ਏ।’<br /><br />ਤੇ<br /><br />‘ਦਿੱਲੀ ਵਾਂਗ ਤੇਜ਼ ਚਾਲਬਾਜ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ<br />ਭੋਲਾ ਵੀ ਨੀ ਬਹੁਤਾ ਮੈਂ ਪੰਜਾਬ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।’<br /><br />ਤੇ<br /><br />‘ਚਿੱਟੇ ਲਿਬਾਸ ਕਾਲੀਆਂ ਇਹ ਕਰਨ ਸਾਜਿਸ਼ਾਂ,<br />ਕਿਰਦਾਰ ਕੁਰਸੀਆਂ ਦਾ ਬੜਾ ਕਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਏ।’<br /><br />ਉਸਦਾ
ਕਟਾਕਸ਼ ਇੱਥੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੁਕਦਾ ਸਗੋਂ ਮਾਰਧਾੜ ਭਰੇ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ
ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿਗਾੜ ਰਹੇ ਗਾਇਕ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜਦਾ ਇਕ ਗੀਤ-<br /><br />‘ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਜਣਾ ਖਣਾ ਬੰਦੇ ਮਾਰੀ ਜਾਂਵਦਾ<br />ਸੱਚੀ ਮੁੱਚੀ ਮਾਰਨੋਂ ਮਰਾਉਣੇ ਬੜੇ ਔਖੇ ਨੇ<br />ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਉਣੀਆਂ ਤਾਂ ਔਖੀਆਂ ਨੀ ਹੁੰਦੀਆਂ<br />ਕਚਹਿਰੀਆਂ ’ਚ ਕੇਸ ਨਿਪਟਾਉਣੇ ਬੜੇ ਔਖੇ ਨੇ।’<br /><br />ਸਾਨੂੰ
ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਚੁੱਜੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਐਲਬਮ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇਬੀ
ਦੀ ਕਲਮ ਤੋਂ ਉਪਜੀਆਂ ਹਿੰਦੀ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ-‘ਆਪਣੇ ਆਪ ਸੇ...’ ਅਤੇ ‘ਤੂੰ ਹੀ ਤੂੰ
ਕਹਾ ਕਰਤੇ ਹੈਂ...’ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਵੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵੀ ਉਜਾਗਰ
ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਐਲਬਮ ’ਚ ਹੋਰ ਕਈ ਗੀਤ ਜਿਵੇਂ- ‘ਨੈਣ ਲੜੇ...’, ‘ਛੱਤ ’ਤੇ ਆਜਾ ਮੇਰੀ
ਜਾਨ...’, ‘ਮੇਲੇ ਦੇ ਵਿਚ ਆਜੀਂ ਗੱਲਾਂ ਗੂੜ੍ਹੀਆਂ ਕਰਾਂਗੇ...’,‘ਆਪਣਾ ਸਮਝ ਕੇ ਕਹਾਣੀ
ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਹਾਂ...।’ ਸ੍ਰੋਤਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਕ ਹੋਰ ਗੀਤ,
ਜਿਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਇਹ ਸਾਰੀ ਚਰਚਾ ਅਧੂਰੀ ਰਹੇਗੀ, ਉਹ ਹੈ-‘ਮਾਵਾਂ ਧੀਆਂ ਦੇ
ਸੌ ਓਹਲੇ...’ ਇਸ ਮਰਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ’ਚ ਔਰਤ ਮਨ ’ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਤੀਆਂ ਦੀ ਰੌਂਗਟੇ
ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦਾਸਤਾਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਣਦਿਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ
‘ਲਾਈਟ ਮੂੜ’ ਦੀਆਂ ਮਨੋਰੰਜਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵੀ ਐਲਬਮ ’ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਅੰਤ ’ਚ ਸੰਜੀਵ ਨਾਲ
ਆਪਣੀ ਭਾਵੁਕ ਸਾਂਝ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵੀ ਸ੍ਰੋਤਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ
ਸ੍ਰੋਤਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮਿਲੇ ਪਿਆਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਹੁੰਦਾ ਲਿਖਦੈ-<br /><br />‘ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਫਨਕਾਰ ਹਾਂ।<br />ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰਖ ਬਹਾਰ ਹਾਂ<br />ਦੇਬੀ ਨੂੰ ਥੋੜੀ ਸ਼ਰਮ ਹੈ।<br />ਸੁਰ ਤਾਲ ’ਚੋਂ ਥੋੜਾ ਬਾਹਰ ਹਾਂ<br />ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤੋਂ ਲੈਣਾ ਹੋਊਗਾ<br />ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਦੇਣਦਾਰ ਹਾਂ।’<br /><br />ਰਣਜੀਤ
ਰਾਣਾ ਤੇ ਬਲਵੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਇਸ ਐਲਬਮ ਦੀਆਂ ਸੰਗੀਤਿਕ ਧੁਨਾਂ ਵਿਚੋਂ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਸਾਫ਼ ਦਿਸਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਵਧਾਈ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ
ਮੈਨੇਜਰ ਮੁਕੇਸ਼ ਕਪੂਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ’ਚ ਟੀਮ ਦੇਬੀ ਦਾ ਕੰਮ ਬਹੁਤ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ। ਯਕੀਨੀ
ਤੌਰ ’ਤੇ ‘ਦੇਬੀ ਲਾਈਵ-5 ਸਲਾਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਅੰਬਰ ’ਚ ਚਮਕਦੇ ਸਿਤਾਰੇ
ਦੇਬੀ ਮਖਸੂਸਪੁਰੀ ਦੀ ਚਮਕ ’ਚ ਚੋਖਾ ਵਾਧਾ ਕਰੇਗੀ।<br /><br />**** </div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-22162671351145255512013-02-28T16:09:00.000+11:002013-03-02T16:09:36.687+11:00ਸਾਹਿਤਕ ਮੇਲੇ ਦੁਰਾਨ ਵਿਦਵਾਨਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਬਾਰੇ ਮਸਲੇ ਵਿਚਾਰੇ.......... ਭੂਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਗੂ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-g9s24sV73HA/UTGJSw9RxnI/AAAAAAAAGk8/WItnkHHW3DY/s1600/new-3.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://3.bp.blogspot.com/-g9s24sV73HA/UTGJSw9RxnI/AAAAAAAAGk8/WItnkHHW3DY/s200/new-3.jpg" width="160" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਵੁਲਵਰਹੈਂਪਟਨ
ਵਿਖੇ ਇਕ ਸਾਹਿਤਕ ਮੇਲਾ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਅਜਿਹਾ ਮੇਲਾ ਵਲੈਤ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ,
ਜਿਸ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਖੂਬਸੂਰਤ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਕੰਧਾਂ ਉਪਰ ਲਟਕਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਪੜ੍ਹ ਕੇ
ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਰਹਿਨੁਮਾ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਦਾ ਚੇਤਾ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹਾਜ਼ਰ
ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਕੰਧਾਂ ਉਪਰ ਟੰਗੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਾਲੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ
ਕਰ ਰਹੇ ਸੁਣਾਈ ਦਿਤੇ। ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਉੱਪਲ ਵਲੋਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਾਈ ਗਈ।
ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਮੰਚ ਉਪਰ ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪੂਨੀ, ਡਾ: ਰਤਨ ਰੀਹਲ, ਚੰਨ ਜੰਡਿਆਲਵੀ, ਕੌਂਸਲਰ
ਇਲਿਆਸ ਮੱਟੂ, ਕੌਂਸਲਰ ਅਰਣ ਫੋਟੇ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੋਏ। ਸਟੇਜ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਭੂਪਿੰਦਰ ਸੱਗੂ ਨੇ
ਬਾਖੂਬੀ ਨਿਭਾਇਆ।</div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
<br />ਸਮਾਗਮ
ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹਤੱਤਾ
ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਿਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਬਾਰੇ ਆਸਾਂ ਲਾਈਆਂ। ਸੱਤਵੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ
ਵਲੈਤ ਵਿਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇਰਵੀਂ ਜ਼ਬਾਨ ਸੀ ਪਰ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਚ ਵਲੈਤ ਵਿਚ
ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਤੀਸਰੇ ਨੰਬਰ ਉਪਰ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਪਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ
ਹੋਰਾਂ ਪਰਦੇਸਾਂ ਵਿਚੋਂ ਆ ਵਸੇ ਲੋਕ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਰਾਵਾਂ
ਪਹਿਨਦੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਥਾਪਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੱਲ ਕੀ ਦੁਨੀਆਂ
ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਬੋਲ ਬਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅਲਫਾਬੈਟ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ
ਅਲਫਾਬੈਟ ਨਾਲੋਂ ਸੰਪੂਰਨ ਅਲਫਾਬੈਟ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਸੇ ਹੋਏ
ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਲੋੜ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਸਖ਼ਤ
ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਭਵਿੱਖ
ਉਜਲਾ ਹੈ। ਦੂਸਰਾ ਮਸਲਾ ‘ਲੱਚਰ ਗੀਤਾਂ’ ਬਾਰੇ ਸੀ। ਲੱਚਰ ਸ਼ਬਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਮਹਾਨ ਕਵੀ ‘ਜੌਫਰੇ ਚੌਸਰ’ ਨੇ ਚੌਧਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਕਾਵਿ-ਚਿਤਰ
ਲਿਖਣ ਲੱਗਿਆਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਵਿ-ਚਿਤਰ ਵਿਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਭੱਦੇ ਸਰੀਰ,
ਭੱਦੀ ਬੋਲ-ਬਾਣੀ ਅਤੇ ਭੱਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਲੱਚਰ ਗੀਤ
ਗਾਉਂਣ ਵਾਲੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਰੱਜ ਕੇ ਨਿੰਦਾਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜਕ,
ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਗੀਤ ਲਿਖਣ ਵਾਸਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਲੱਚਰ ਗੀਤਾਂ ਦੀ
ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਸਦਿਆਂ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਥਾਪਤ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ
ਸੀਮਾਂ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਲੱਚਰ ਗੀਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੀਸਰੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਲੈਤ
ਵਿਚ ਵਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਸਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰੀ ਗਈ। ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਯੂ
ਕੇ ਬਣਾਉਂਣ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਜਦ ਵਲੈਤ ਵਸਦੇ ਸਾਰੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਮੈਂਬਰ
ਬਣ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਭਾ ਦੀ ਇਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਕਮੇਟੀ ਅਗੋਂ ਸਭਾ ਦੀ ਰੂਪ
ਰੇਖਾ ਤਿਆਰ ਕਰੇਗੀ। ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਬਣਾਉਂਣ ਵਾਸਤੇ ਵਲੈਤ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਹਰ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਨੂੰ
ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਡਾ: ਰਤਨ ਰੀਹਲ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਆਜ਼ਾਦ
(ਸਾਂਝਾ ਸੀ ਡੀ ਮੁਫਤ ਵੰਡਣ ਵਾਲੇ), ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀਤ, ਕਿਰਪਾਲ ਪੂਨੀ, ਮਨਜੀਤ ਕਮਲਾ,
ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਅਨੰਦ, ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ, ਡਾ: ਰਤਨ ਰੀਹਲ, ਕੌਂਸਲਰ ਇਲਿਆਸ ਮੱਟੂ,
ਕੌਂਸਲਰ ਅਰਣ ਫੋਟੇ, ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਮਹਿੰਦਰ ਦਿਲਬਰ, ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ
ਧੌਲ, ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮਹੇੜੂ (ਪੰਜਬੀਅਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਿਆਂ ਆਪਣੇ ਸਪੁੱਤਰ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ
ਦਿਤੀਆਂ) ਅਤੇ ਭੂਪਿੰਦਰ ਸੱਗੂ ਪਹਿਲੇ ਭਾਗ ਵਿਚ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ।
ਕੌਂਸਲਰ ਇਲਿਆਸ ਮੱਟੂ ਅਤੇ ਕੌਂਸਲਰ ਅਰਣ ਫੋਟੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅਗੇ ਲਿਖੇ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹਨ
ਵਾਲੇ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ 2ਆਰਜ਼ ਵਲੋਂ ਟਰਾਫੀਆਂ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਤ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਚੰਨਜੰਡਿਆਲਵੀ,
ਜੰਡੂਲਿੱਤਰਾਂਵਾਲਾ, ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਮਲਾ, ਤੇਜ਼ਕੋਟਲੇਵਾਲਾ, ਹੀਰਾ ਲਾਲ ਥਾਪਰ, ਕਿਰਪਾਲ
ਸਿੰਘ ਪੂਨੀ, ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੁਰਿੰਦਰ ਗਾਖ਼ਲ, ਭੂਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੱਗੂ, ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ
ਤਾਰਾ, ਡਾ: ਰਤਨ ਰੀਹਲ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਆਜ਼ਾਦ, ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਉੱਪਲ, ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਖਾਲਸਾ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਚੌਹਾਨ, ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਦੁਦਰਾ, ਮਹਿੰਦਰ ਦਿਲਬਰ, ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੱਧੂ,
ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਲੀਮ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਧੌਲ, ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਅਨੰਦ, ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰਦੀਪ ਸਿੰਘ
ਬਾਸੀ, ਕਮਲਜੀਤ ਬੈਂਸ, ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀਤ, ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ (ਦੀਪਾ ਸੈਰ), ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ,
ਤੇਜਪਾਲ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ, ਗਿਆਨ ਬਿਕਟਰ, ਬੀ ਐਸ ਬੈਂਸ, ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ, ਦਿਲਦਾਰ ਫੋਟੇ ਅਤੇ
ਸੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸੋਨੀ ਆਦਿ। <br /><br />ਅੰਤ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੰਗਰ ਵਰਗਾ ਸਭ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਵਰਤਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਪਿਰਤ ਦੀ ਸਭ ਨੇ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। <br /><br />****</div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-87559852298395339192013-02-28T15:53:00.000+11:002013-03-02T15:57:44.489+11:00ਨਾਰਥ ਅਮਰੀਕਨ ਪੰਜਾਬੀ ਐਸੋਸ਼ੀਏਸ਼ਨ ਵਲੋਂ ਕਰਵਾਈ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਦੋ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਸਫਲ ਹੋ ਨਿਬੜੇ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-dvndUZMJjGg/UTGFflxDoHI/AAAAAAAAGks/6nw1vVF_xkQ/s1600/new-2.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="256" src="http://4.bp.blogspot.com/-dvndUZMJjGg/UTGFflxDoHI/AAAAAAAAGks/6nw1vVF_xkQ/s320/new-2.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਸੇਲਮ
: ਨਾਰਥ ਅਮਰੀਕਨ ਪੰਜਾਬੀ ਐਸੋਸ਼ੀਏਸ਼ਨ (ਨਾਪਾ) ਦੇ ਚੈਪਟਰ ਔਰੀਗਨ ਸਟੇਟ ਵਲੋਂ ਇਥੇ ਇਕ
ਰੋਜਾ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਦੋ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਕਰਵਾਏ ਗਏ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਟੇਟ ਭਰ ਵਿਚੋਂ ਨਾਪਾ ਦੇ ਆਗੂਆਂ
ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੀਆਂ ਨਾਮਵਰ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸ਼ੈਸ਼ਨ
ਸਥਾਨਕ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਦਰਬਾਰ ਵਿਖੇ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ
ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਿਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ
ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਚਾਰਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਹੋਰਨਾਂ
ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੌਂਸਲਰ ਜਨਰਲ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਸ਼੍ਰੀ ਐਨ.ਪਾਰਥਾਸਾਰਥੀ, ਮੇਅਰ ਐਨਾ ਪੀਟਰਸਨ,
ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧੂਤ, ਬਹਾਦਰ ਸਿੰਘ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਾਪਾ ਚੈਪਟਰ, ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ,
ਮੋਹਨਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ, ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰੰਕਾ, ਸਤਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ
ਨਵਨੀਤ ਕੌਰ ਆਦਿ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਸੰਭੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕੌਂਸਲਰ ਜਨਰਲ ਆਫ
ਇੰਡੀਆ ਸ਼੍ਰੀ ਪਾਰਥਾਸਾਰਥੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸਿਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਆ
ਰਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਸਿਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਸਮੱਰਥਨ ਦੇਣਗੇ।
ਨਾਪਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧੂਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਪਾ ਪੂਰੇ ਨਾਰਥ ਅਮਰੀਕਾ
ਅੰਦਰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪਰਫੁਲਤ ਕਰਨ ਲਈ ਠੋਸ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰੇਗੀ। ਉਹਨਾਂ
ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਾਂਗ ਔਰੀਗਨ ਸਟੇਟ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿਚ ਵੀ
ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਤੇ ਧਰਮ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਸੰਭਵ ਯਤਨ ਕੀਤਾ
ਜਾਏਗਾ। </div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
<br />ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਸਥਾਨ ਹੌਲੀਡੇ ਇੰਨ
ਹੋਟਲ ਦੇ ਹਾਲ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਆਪੋ
ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਕੌਂਸਲਰ ਜਨਰਲ ਨੂੰ ਦਸੀਆਂ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ
ਨੂੰ ਮੌਕੇ ਤੇ ਹੀ ਹੱਲ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਣਾਂ ਕਰਕੇ ਸਿਆਸੀ
ਸ਼ਰਨ ਦਾ ਦਰਜਾ ਲੈ ਕੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾਸਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਭਾਰੂ ਰਹੀ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਸ: ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਸਿਆਸੀ ਸ਼ਰਣ
ਲੈਣਾ ਕੋਈ ਅਪਰਾਧ ਨਹੀਂ ਗਿਣਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ
ਕਾਰਣਾਂ ਦਾ ਮੁਖ ਅਧਾਰ ਵਖੋ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧੂਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ
ਜੇਕਰ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਕ ਝੂਠ ਬੋਲ ਕੇ ਸਿਆਸੀ ਸ਼ਰਣ ਲੈ ਰਖੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼
ਨਿਕਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ ਤੇ ਅਫਸਰ ਹਰ ਰੋਜ
ਝੂਠ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਕਾਲੇ
ਪਾਣੀ ਹੀ ਭੇਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਾਪਾ ਚੈਪਟਰ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸ: ਬਹਾਦੁਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਪਰਧਾਨ
ਮੋਹਨਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਆਏ ਵੱਖ ਵੱਖ ਲੀਡਰਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਿਆਂ
ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਆਪਣੇ ਜੁੰਮੇ ਲਗੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਅਸਰਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ
ਨਿਭਾਏਗੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕੌਂਸਲਰ ਜਨਰਲ ਐਨ.ਪਾਰਥਾਸਾਰਥੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ
ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਵਚਨਬੱਧ ਹਨ।
ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਇਸ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਉਪਰੰਤ ਨਾਪਾ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕੋਰ ਕਮੇਟੀ
ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਆ ਰਹੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ
ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਵੱਧ ਚੜ ਕੇ ਹਿਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ
ਵੇਰਵਾ ਦਿੰਦਿੰਆਂ ਸ: ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਬੇਸ਼ਕ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਪਣੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਹਰ ਇਕ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਵੋਟ
ਬੈਂਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾਪਾ ਦੇ ਇਕ ਇਕ ਸੌ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਏਗੀ ਤੇ ਇਸ
ਗਲ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਏਗਾ ਕਿ ਹਰ ਇਕ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਘਟੋ ਘਟ ਨਾਪਾ
ਦੇ ਦੱਸ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਹੋਵੇ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਪਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਾਂ ਨੂੰ
ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾ ਦੇਵੇਗੀ ਕਿ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਹੁਣ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਾਂ ਲਈ ਡਾਲਰ
ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗਊ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਵੋਟ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਤੋਂ
ਇਲਾਵਾ ਸ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੱਜ, ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੋਗੀ, ਦਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੰਘੇੜਾ, ਰਾਜ ਕੰਵਲ
ਨਾਗਰਾ, ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ਆਗੂ ਵੀ ਹਾਜਰ ਸਨ । <br /><br />****<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-29277660239609792332013-02-28T15:37:00.000+11:002013-03-02T15:38:21.373+11:00ਮਿਸਟਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨਸਾ 2013 ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਨਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਿੱਤਿਆ..........ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-ljPaisCMVWI/UTGBrJcgDgI/AAAAAAAAGkk/CmS8qvfpNYI/s1600/Mr.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="141" src="http://3.bp.blogspot.com/-ljPaisCMVWI/UTGBrJcgDgI/AAAAAAAAGkk/CmS8qvfpNYI/s200/Mr.jpg" width="200" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-tJ8xMceudf4/UTGBmXLEF2I/AAAAAAAAGkc/H7xmMgKnJ-g/s1600/Kirpal+S+Bathinda.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://1.bp.blogspot.com/-tJ8xMceudf4/UTGBmXLEF2I/AAAAAAAAGkc/H7xmMgKnJ-g/s200/Kirpal+S+Bathinda.jpg" width="166" /></a>ਬਠਿੰਡਾ
: ਦਸਮੇਸ਼ ਦਸਤਾਰ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਮਾਨਸਾ ਵੱਲੋਂ ਸਥਾਨਕ ਗਊਸ਼ਾਲਾ ਭਵਨ ਵਿਖੇ ਮਿਸਟਰ
ਸਿੰਘ ਮਾਨਸਾ 2013 ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਮਾਗਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਇਸ ਸਬੰਧੀ
ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ (ਰਜਿ:) ਲੁਧਿਆਣਾ ਮੀਡੀਆ ਇੰਚਾਰਜ ਭਾਈ ਹੀਰਾ
ਸਿੰਘ ਮਾਨਸਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਸਾਬਤ ਸੂਰਤ ਬਾਰਾਂ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ
ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਸਭਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਾਬਤ ਸੂਰਤ
ਦਸਤਾਰ ਸਿਰਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਰੁਬਰੂ ਬਾਖੂਬੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ
ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ’ਚ ਨਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਿਸਟਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨਸਾ 2013 ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਆਪਣੇ ਨਾਮ
ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸ੍ਰ: ਸਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਆਫ ਖ਼ਾਲਸਾ ਥੀਏਟਰ,
ਹਰਸ਼ਰਨ ਕੌਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਮੀਡੀਆ ਆਈਕਨ ਦਿੱਲੀ, ਸ੍ਰ: ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਕਾਲ
ਸਟੂਡੈਂਟ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਫਗਵਾੜਾ ਨੇ ਨਿਭਾਈ। ਬਾਡੀ ਬਿਲਡਰ ਵਰਲਡ 2011 ਵਿਜੇਤਾ ਸ੍ਰ: ਨਵਤੇਜ
ਸਿੰਘ ਵੀ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸਨ। </div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
<br />
ਸ੍ਰ:
ਸਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਛੇ ਫਿਲਮਾਂ ਸਕਰੀਨ ’ਤੇ ਚਲਾ ਕੇ ਦਿਖਾਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਜੋ
ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖੀ ਵੱਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗਤਕਾ ਅਖਾੜਾ ਅਤੇ
ਕਲਗੀਧਰ ਗਤਕਾ ਅਖਾੜਾ ਨੇ ਗਤਕੇ ਦੇ ਕਰਤੱਵ ਦਿਖਾਉਂਦਿਆਂ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸ਼ਾਨਾਮੱਤੀ
ਯਾਦ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰਵਾਈ ਅਤੇ ਸੰਗਤਾਂ ਵਿਚ ਬੀਰ ਰਸ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ
ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਤਿਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਏਕ ਨੂਰ ਖਾਲਸਾ
ਫੌਜ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਭਾਈ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਮਾਨਸਾ
ਅਤੇ ਹਰਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਨੇ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। <br />
<br />
****</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-21785221803184315802013-02-28T14:28:00.000+11:002013-03-02T14:28:50.122+11:00ਉਹ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਮੂਧੇ-ਮੂੰਹ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ – ਇਰਫਾਨ ਹਬੀਬ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-ojM1ycTX6nU/UTFxYdUDrfI/AAAAAAAAGj8/Lqt0eM9emnc/s1600/Irfan+habib-2.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="134" src="http://4.bp.blogspot.com/-ojM1ycTX6nU/UTFxYdUDrfI/AAAAAAAAGj8/Lqt0eM9emnc/s200/Irfan+habib-2.jpg" width="200" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਮੁਲਾਕਾਤੀ – ਰੇਆਜ਼ ਉਲ ਹਕ<br />ਅਨੁਵਾਦ - ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼<br /><br />ਮੱਧਕਾਲੀ
ਭਾਰਤ ਬਾਰੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਗਿਣੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਇਰਫਾਨ ਹਬੀਬ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਲੜੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਅਧੀਨ ਦੋ ਦਰਜਣ ਤੋਂ ਵੱਧ
ਕਿਤਾਬਾਂ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਰਿਆਜ਼ ਉਲ ਹਕ ਨਾਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਚ ਉਹ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇ
ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ
ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਵੀ ਬਦਲ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕ੍ਰਿਸ ਹਰਮੈਨ ਦਾ 'ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ' ਅਤੇ
ਹਾਵਰਡ ਜਿਨ ਦਾ 'ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ' ਕਾਫੀ ਚਰਚਿਤ ਰਹੇ ਹਨ।<br /><a name='more'></a><br />? ਭਾਰਤ ਬਾਰੇ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਕਿਵੇਂ ਆਇਆ? <br /><br />-
ਦਸ ਸਾਲ ਹੋਏ ਜਦੋਂ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਮਨਮਾਨੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤੋੜ-ਮਰੋੜ ਰਹੀ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਇਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਸਾਨੂੰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ
ਨਿਗਮ ਨੇ ਇਸ ਲਈ ਗਰਾਂਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੂਪ 'ਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ
ਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਸਤੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਇਕ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ
ਹਾਂ। ਇਸ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾ ਨਾਲ ਅਸਹਿਮਤੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦਾ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਖਿਆਲ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੁੱਚੀ ਤਸਵੀਰ ਉਭਰੇ।<br /><br />? ਇਕ ਆਮ ਪਾਠਕ ਵਾਸਤੇ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਆਮ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਕੀ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?<br /><br />-
ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿਚ
ਰਾਜ ਕਾਫੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਇਹ ਸਿਰਫ ਸ਼ਾਸਕ ਵਰਗ ਦਾ ਰੱਖਿਅਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ
ਸਗੋਂ ਉਸਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀ ਵੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਜਾਤ-ਪਾਤ ਇਹ ਹੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹੈ।
ਜਾਤ-ਪਾਤ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਤਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪੀੜਤਾਂ ਨੇ ਦਬਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ
ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅਪਣਾ ਲਈਆਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ
ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜਿ਼ੰਦਗੀ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ
ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਗੱਲਾਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਇਸ
ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਜਾਂ ਤੁਲਨਾ ਕਰਕੇ ਦੇਖੀਏ ਫੇਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ
ਹੈ। ਸਾਡੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖਰਾਬੀਆਂ ਵੀ ਸਨ। ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ
ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣਾ ਸੌਖਾ ਹੈ ,
ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਵੀ ਕਰੋ ਕਰਨੀ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਮੱਧਕਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਰੇ 'ਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ੍ਰੋਤ ਕਾਫੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਦੇ
ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਸਿ਼ਲ਼ਾਲੇਖ ਕਾਫੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰਤੀਬ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸ
ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਕਾਫੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ
ਭਰੇ ਰਿਵਾਜ਼ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਦਾਸ ਪ੍ਰਥਾ ਆਦਿ। ਇਸ ਲੜੀ ਅਧੀਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ
'ਤੇ ਹੀ ਵਿਸਥਾਰ ਸਹਿਤ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।<br /><br />? ਭਾਰਤ ਦਾ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਕੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਰੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਵਿਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਹੈ?<br /><br />-
ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਅਕਸਰ
ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ, ਜਿਵੇਂ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ। ਮੱਧਕਾਲੀ ਸਮਾਜ ਵਿਚ
ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਤਕਨੀਕ ਸੀ? ਉਦੋਂ ਖੇਤੀ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਸੰਦ ਕਿਹੜੇ ਵਰਤੇ
ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਉੱਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ
ਬੋਧੀ-ਜੈਨੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਬਣਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਗੁਲਾਮ
ਕਿਵੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ। ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਇਸ
ਸਭ-ਕਾਸੇ ਨੂੰ ਸਮੇਟ ਰਿਹਾ ਹੈ।<br /> <br />? ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਸਾਹਿਤ,
ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਰਗੇ ਦੂਸਰੇ ਵਿਸਿ਼ਆਂ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ
ਦਾ ਲਿਖਣਾ ਕਿੰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ?<br /><br />- ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਬਾਰੇ ਕੌਟੱਲਿਆ
ਦੀ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਹੈ। ਉਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਉਸਨੂੰ
ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਸਾਡਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਠੀਕ
ਹੈ। ਸੰਭਾਵਨਾ ਸਦਾ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ ਨਵੇਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ, ਅਜਿਹੇ ਨਵੇਂ ਪਹਿਲੂ ਸਦਾ ਸਾਹਮਣੇ
ਆਉਂਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਗਈ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਹੋਣਾ ਹੈ।<br /><br />?
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਅਜੇ ਵੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੱਧਕਾਲ ਬਾਰੇ ਅਤੇ
ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦੀ ਤੋਰ ਸਬੰਧੀ ਤੁਹਾਡਾ ਵੀ ਅਧਿਅਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ ਵਿਚ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਵਿਕਾਸ
ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ? ਇਸ ਵਿਚ ਅੜਿੱਕਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਸਨ?<br /><br />-
ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਤਾਂ ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਕੁੱਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਹੋਇਆ। ਚੀਨ, ਰੂਸ
ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋ
ਸਕਿਆ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਕਿ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ ਹੀ ਦੋਸ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ
ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ- ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਾਸਤੇ
ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ, ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ
ਵਿਚ ਇਨਕਲਾਬ ਆਇਆ, ਬਸਤੀਵਾਦ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ
ਗੱਲਾਂ ਜਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਹਰ ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਤਾਂ
ਵਿਗਿਆਨਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਹਰ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਕਾਪਰਨਿਕਸ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਹਾਂ,
ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਤੱਤ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਵਲ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ।
ਮੱਧਕਾਲ ਵਿਚ ਇੱਥੇ ਵਪਾਰ ਸੀ। ਲੈਣ ਦੇਣ ਸੀ, ਬੈਂਕਾਂ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਹੁੰਡੀ
ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਬੀਮੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਤਾਂ ਵਪਾਰਕ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਹੀ ਵਧ ਸਕਦਾ
ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਜੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਬੱਚਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਵਿਕਸਤ ਹੋ
ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ – ਜੋ ਇੱਥੇ ਨਹੀਂ
ਸਨ। ਤਕਨੀਕ ਵਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਅਕਬਰ ਭਾਵੇਂ ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਵਲ
ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਂਦਾ ਸੀ ਉਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਵਾਟਰ ਪੂਲਿੰਗ ਵਰਗੀ ਤਕਨੀਕ ਅਪਣਾਈ ਸੀ।
ਸਿ਼ੱਪ ਕੈਨਾਲ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਉਸਨੇ ਕੀਤਾ। ਦਰਅਸਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਬਨਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਉਸਨੂੰ ਨਦੀ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਣ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੀ ਸੀ।
ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਸਿ਼ੱਪ ਬਨਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਲੱਕੜੀ ਚੰਗੀ ਮਿਲਦੀ ਸੀ ਪਰ ਉੱਥੋਂ ਉਸਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ
ਤੱਕ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਔਖਾ ਸੀ ਤਾਂ ਅਕਬਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਨਾ ਬਣਾਉ।
ਉਸਨੇ ਸਿ਼ੱਪ ਕੈਨਾਲ ਤਰੀਕੇ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ। ਇਹ 1592 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਵੀ ਇਸ
ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੌ ਸਾਲ ਬਾਦ ਹੋਈ। ਪਾਣੀ ਠੰਢਾ ਕਰਨ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੀ ਸੀ,
ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਹੋਰ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਉਹ
ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।<br /><br />? ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਦਾ ਕੰਮ ਅਤੀਤ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਕੀ ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ?<br /><br />-
ਨਹੀਂ, ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦਾ। ਪਰ ਕਦੇ ਕਦੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਤਜ਼ੁਰਬਾ ਵਧਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਫੇਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਸਰੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੋਈ ਉੱਥੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ 33 ਫੀਸਦੀ
ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਖੋਹ ਲਈਆਂ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਉੱਨੀਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਬਹਿਸ ਚਲਦੀ ਰਹੀ
ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਦੋਂ ਵੀ 66 ਫੀਸਦੀ ਕਿਸਾਨ ਬਚੇ ਰਹੇ ਸਨ।
ਪਰ ਜਦੋਂ ਰੂਸ ਵਿਚ ਇਨਕਲਾਬ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਖੋਹ
ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵੇਲੇ 33 ਫੀਸਦੀ
ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਕਿੰਨੀ ਛੋਟੀ ਸੀ ਪਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ
ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕੇ। ਉਹ ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕੇ ਕਿ 100 ਫੀਸਦੀ ਜਗੀਰਦਾਰੀ ਖਤਮ
ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਵੀ
ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੁਣ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹੋਏ
ਜੁਲਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ।। ਜਾਤੀ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ
ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਪਛੜਿਆ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਇਤਿਹਾਸ
ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਸਾਰ ਵੀ ਪਿੱਛੇ
ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂ 'ਐਗਰੇਰੀਅਨ ਸਿਸਟਮ ਆਫ ਮੁਗਲ ਇੰਡੀਆ' ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ 'ਚ ਨਹੀਂ
ਲਿਖਿਆ। ਪਰ ਜੇ ਹੁਣ ਉਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖਾਂਗਾ ਤਾਂ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਬਾਰੇ ਨਾ ਲਿਖਾਂ। ਔਰਤਾਂ ਉਦੋਂ ਵੀ ਕੰਮ-ਕਾਰ (ਮਿਹਨਤ)
ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਅੱਜ ਵਾਂਗ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ-ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਉਦੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਆਮਦਨ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੇ ਨਾਲ
ਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਅੱਜ ਵੀ ਹਨ। ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਸਭ
ਕੁੱਝ ਦੇ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।
ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ
ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਤੱਥ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੇ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਉੱਪਰ ਵਰਤਮਾਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਅਸਰ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ।<br /><br />? ਤੁਸੀਂ ਹਾਸ਼ੀਏ ਵਲ ਧੱਕੇ ਗਏ ਸਮਾਜੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੂੰ
(ਸਬਆਲਟਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ) ਤ੍ਰਾਸਦੀਆਂ ਦੇ ''ਪ੍ਰਸੰਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ'' (ਹੈਪੀ ਹਿਸਟੋਰੀਅਨ)
ਕਿਹਾ ਹੈ। ਸਬਆਲਟਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਕੀ ਹੈ? ਉਹ ਇਤਿਹਾਸ 'ਤੇ
ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ?<br /><br />- ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰ
ਸਕੇ। ਸਬਆਲਟਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਥੇ ਵਰਗ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਕ, ਭਾਰਤੀ
ਸ਼ਾਸਕ ਵਰਗ ਅਤੇ ਪੀੜਤ ਕਿਸਾਨ -ਮਜਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੱਥੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਉੱਚ ਵਰਗ
(ਇਲੀਟ) ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਭਾਰਤ ਦਾ ਉੱਚ ਵਰਗ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ।<br />ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਤਿਹਾਸ
ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਣ ਲਗਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਹੀ ਦੁੱਖ ਗਾਇਬ ਹੋ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਉਸਦਾ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ। ਬਸ ਬਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅੰਗਰੇਜ ਜੋ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰ
ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਧਨਾਢ ਕਿਸਾਨ ਜੋ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੇ ਜੁਲਮ ਦੇ ਮਾਰੇ ਹੋਏ ਹਨ
ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਧਨਾਢ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਵਿੱਚਲੇ ਅੰਤਰਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਨਹੀਂ
ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ (ਸਬਆਲਟਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ) ਇਤਹਾਸ ਨੂੰ
ਮੂਧੇ ਮੂੰਹ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ ।<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-6635979467649271182013-02-23T16:28:00.003+11:002013-02-23T16:28:35.471+11:00ਮੇਰੇ ਨਾਨਕਿਆਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ‘ਚ.......... ਅਭੁੱਲ ਯਾਦਾਂ / ਰਮੇਸ਼ ਸੇਠੀ ਬਾਦਲ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-SsxnDrW4igk/UShTSVyeqpI/AAAAAAAAGho/nNGvuf6aZQ0/s1600/Ramesh+Sethi+Badal.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://4.bp.blogspot.com/-SsxnDrW4igk/UShTSVyeqpI/AAAAAAAAGho/nNGvuf6aZQ0/s200/Ramesh+Sethi+Badal.jpg" width="167" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਛੋਟੇ
ਹੁੰਦਿਆਂ ਨੇ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਈ ਮਸਲਿਆਂ ਤੇ ਬਜੁਰਗ ਤੇ ਬੱਚੇ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਖੁਆਇਸ਼ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਅਜੀਬ
ਲੱਗਦੀਆਂ ਪਰ ਇਹ ਇਕ ਅਟੱਲ ਸਚਾਈ ਹੈ। <br />ਇਸ ਦਾ ਸਬੂਤ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਿਲਿਆ ਜਦ
ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਜੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ 105 ਕੁ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਸਨ ਤੇ ਮੰਜੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤਾ ਹਿਲਜੁਲ
ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਸਕਦੇ । ਪੇਟ ਦੀ ਖਰਾਬੀ ਕਾਰਨ ਅਕਸਰ ਦਫਾ ਹਾਜਤ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਮੰਜੇ ਤੇ ਹੀ
ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਦਿਨ ਉਹ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦਾ ਪੇਕਾ ਪਰਿਵਾਰ ‘ਬੀਬੀ ਆਖਦਾ
ਸੀ, ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ “ਬੀਬੀ ਮੇਰਾ ਪਕੌੜੇ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਹੀ ਲਿਆ
ਦੇ, ਮੈਨੂੰ ਪਕੌੜੇ ਖੁਆ ਦੇ ।' ਉਸ ਸਮੇ ਚਾਹੇ ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਤੇ ਬੀਮਾਰ
ਸਨ। ਬਚਣ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਆਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਪਿਉ ਦੀ ਇਸ ਖੁਹਾਇਸ਼ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ
ਲਈ ਕੌਲੀ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਵੇਸਣ ਘੋਲ ਕੇ ਆਲੂ ਪਿਆਜ਼ ਪਾ ਕੇ ਚਾਰ ਕੁ ਪਕੌੜੇ ਬਣਾ
ਕੇ ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਖੁਆ ਦਿੱਤੇ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਕੌੜੇ ਖਾ ਕੇ ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਦੇ
ਚੇਹਰੇ ਤੇ ਜੋ ਸਕੂਨ ਸੀ, ਉਹ ਵੇਖਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਇਕ ਪੂਰੀ ਸਦੀ ਤੇ ਛੇ
ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਭੋਗ ਕੇ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਚੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋਏ । </div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
ਉਹਨਾਂ
ਦੀਆਂ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਹੁਣ ਵੀ ਮੇਰੇ ਜਿਹਨ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਚਾਲੀ
ਕਿਲੇ ਜਮੀਨ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਸਨ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਡੱਕਾ ਤੋੜਕੇ ਦੂਹਰਾ ਨਹੀ ਸੀ ਕੀਤਾ ।
ਜੋ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਆਪਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੁਝ ਆਹਰੇ ਲਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ । ਖੱਟੀ ਕਮਾਈ
ਬਸ ਨਾ ਮਾਤਰ ਹੀ ਸੀ। ਪੰਜ ਪੁਤਰਾਂ, ਪੰਜ ਧੀਆਂ ਤੇ ਅੱਗੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਾਂਭ
ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਜੁੰਮੇਵਾਰੀ ਮੇਰੀ ਨਾਨੀ ਜੀ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਅਕਸਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ
ਤਾਸ਼ ਖੇਡਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਸੀ । ਸੀਪ ਦੀ ਬਾਜੀ ਲਾਉਣ ਦੇ ਉਹ ਪੂਰੇ ਮਾਹਿਰ ਸਨ। ਅਨਪੜ੍ਹ
ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤਾਸ਼ ਦੇ ਇਕ ਇਕ ਪੱਤੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਗਿਆਨ
ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਰੋਧੀ ਕੋਲ ਕਿਹੜਾ ਮਾਰੂ ਪੱਤਾ ਹੈ।<br />ਉਹ ਵਡੇਰੀ ਉਮਰ ਦਾ ਸਖਸ਼
ਫਿਲਮਾਂ ਵੇਖਣ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸੀ । ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਮਜੋਰ ਹੋ
ਗਈ । ਪਰਦੇ ਤੇ ਆਉਦਿਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਧੁੰਦਲੀਆਂ ਦਿਸਦੀਆਂ ।ਪਰ ਉਹ ਸਿਨੇਮਾ ਵੇਖਣ
ਜਰੂਰ ਜਾਂਦੇ। ਓਦੋ ਲੋਕੀ ਸਿਨੇਮੇ ਨੂੰ ਸ਼ਿਸਲੇਮਾਂ ਆਖਦੇ ਸੀ, ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆ ਕੇ ਫਿਲਮ
ਦੇਖੇ ਬਿਨਾਂ ਉਹ ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਸਨ ਸਕਦੇ ।<br />ਮੇਰੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇਕ ਸਾਂਝਾ ਖੂਹ
ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਪਾਣੀ ਭਰਦਾ ਸੀ । ਉਸ ਖੂਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਾਫੀ ਡੂੰਘਾ ਜਾ
ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇਰੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਖੂਹ ਨੂੰ
ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੇਰੇ ਨਾਨਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਵਡੇਰਿਆਂ ਨੇ ਕਾਫੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਤੇ ਏਸੇ
ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਚਲਦਾ ਸੀ। ਤੇ ਖੂਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਿਖੇ ਅਾਪਣੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹ
ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਨ ਸਮਝਦੇ ਸੀ। <br /> ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਉਂਕਿ ਕਦੇ ਮੇਹਨਤ ਭਰਿਆ ਕੰਮ ਨਹੀਂ
ਸੀ ਕੀਤਾ ਪਰੰਤੂ ਜੇ ਕਦੇ ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹਾ ਵੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਸ਼ਟ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਤਾਂ ਉਹ
ਬਹੁਤ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਸੀ । ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਦੱਸਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਕਿ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਮੱਝ ਨੂੰ
ਛੱਪੜ ਤੇ ਨਹਾਉਣ ਗਈ । ਉਥੇ ਮੱਝ ਦੂਰ ਭੱਜ ਗਈ ਤੇ ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਮੱਝ ਦੇ ਮਗਰ ਮਗਰ ।
ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਉਸ ਮੱਝ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ।ਘਰੇ ਆ ਕੇ ਉਸ ਮੱਝ ਨੂੰ ਸੰਗਲ
ਬੰਨ ਕੇ ਡੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਕੁੱਟਿਆ । ਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਇਸ ਹਰਕਤ ਤੇ ਮੇਰੀ ਨਾਨੀ ਜੀ
ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਟੋਕਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਘਰੋਂ ਰੁੱਸ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਪੁਰਾਣਾ ਜਮਾਨਾ ਸੀ । ਫੋਨ ਆਦਿ
ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਦਿਨ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੇ ਘੁਮਾਉਦੇ
ਜਦੋਂ ਉਹ ਘਰੇ ਆਏ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਓਹ ਮੇਰੀ ਮਾਸੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਰ ਆਏ ਹਨ। ਉਸ
ਸਮੇਂ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸਾਕ ਵੀ ਵੱਡਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਮੁੰਡਾ
ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ। ਤੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਦਾ ਕਿਹਾ ਤੇ ਕੀਤਾ ਹੀ ਸਿਰ
ਮੱਥੇ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ।<br />ਤੁਰ੍ਹੇ ਵਾਲੀ ਚਿੱਟੀ ਪੱਗ ਤੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਦਾ ਪਰਨਾ
ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਸੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਤੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸੇਠ ਲੇਖ ਰਾਮ ਦੇ ਨਾਂ
ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਅਰਦਾਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਭਾਰੀ ਇਕੱਠ ਉਹਨਾਂ ਦੇ
ਵਿਸ਼ਾਲ ਕੁਨਬੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੀ। ਪੰਜ ਪੁੱਤਾਂ ਪੰਜ ਧੀਆਂ ਤੇ ਅੱਗੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ
ਪੋਤਿਆਂ ਪੜ ਪੋਤੇ ਪੜਪੋਤੀਆਂ ਤੇ ਲੰਬੀ ਚੌੜੀ ਕੁੜਮਾਚਾਰੀ ਦਾ ਇਹ ਇਕੱਠ ਓਹਨਾਂ ਦੀ ਬੇਦਾਗ
ਚਿੱਟੀ ਪੱਗ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਸੀ। <br />ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਤਾਂ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਰੂਪ ਹੀ ਬਦਲ ਗਿਆ
ਹੈ। 50 - 60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੌਤ ਹੀ ਨਜਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। 70 ਵਰਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕੋਈ
ਹੀ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਜਿੰਨਾ ਨੇ ਖੁਰਾਕਾਂ ਖਾਧੀਆਂ ਹਨ ਮੇਹਨਤ ਕੀਤੀਆਂ
ਲੰਬੇਰੀ ਉਮਰ ਦਾ ਸੁੱਖ ਭੋਗਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੀ ਰਹਿਣੀ ਸਹਿਣੀ, ਖਾਣ ਪੀਣ ਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੇ
ਸਾਨੂੰ ਉਮਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਚ ਅਪੰਗ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ ਤੇ ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਤੇ
ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਣ ਨੇ ਤਾਂ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਟੈਸ਼ਨਾਂ ਤੇ ਰੋਗਾਂ ਦਾ ਘਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੀੜ੍ਹੀ
ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਇਹ ਫਾਸਲਾ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀ ਮੌਤ ਦੇ ਹੋਰ ਕਰੀਬ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ
ਹਾਂ । ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਤੇ ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨਣ ਤੋ ਇਨਕਾਰ
ਕਰੇਗੀ । ਸੀਮਤ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਘਾਟ ਤੇ ਕਾਹਲੀ ਦੇ ਮਾਰੇ ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਲੋਕ
ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਮਿਥਿਹਾਸਿਕ ਹੀ ਸਮਝਣ।<br /><br />****</div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-59374253219268725082013-01-27T18:14:00.000+11:002013-01-27T18:14:03.822+11:00‘ਤੇ ਧੀ ਤੋਰ ਦਿੱਤੀ.......... ਅਭੁੱਲ ਯਾਦਾਂ / ਰਮੇਸ਼ ਸੇਠੀ ਬਾਦਲ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-ZKGAnvB-ISA/UQTOwtD71cI/AAAAAAAAGd0/58OffAlUlSc/s1600/Ramesh+Sethi+Badal.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://1.bp.blogspot.com/-ZKGAnvB-ISA/UQTOwtD71cI/AAAAAAAAGd0/58OffAlUlSc/s200/Ramesh+Sethi+Badal.jpg" width="167" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ
ਵਿੱਚ ਵੜਦੇ ਹੀ ਬੜਾ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ । ਆਨੰਦ ਕਾਰਜ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਲੋਕ
ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀਆਂ
ਰੀਤ ਰਿਵਾਜਾਂ ਨਾਲ ਕਾਰਜ ਸੰਪੰਨ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ ਤੇ
ਚੁੱਪਚਾਪ ਪਿੱਛੇ ਜਾ ਕੇ ਬੈਠ ਗਏ। ਸਾਨੂੰ ਏਥੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਦਾ। ਨਾ ਲੜਕੇ ਵਾਲੇ
ਨਾ ਲੜਕੀ ਵਾਲੇ । ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਮਿਲੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ
ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਇਸੇ ਸ਼ਸੋਪੰਜ ਵਿੱਚ ਸੋਚਦੇ ਸੋਚਦੇ ਮੇਰੀ ਸੋਚ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਲੈ ਗਈ,
ਉਨ੍ਹੀ ਦਿਨੀਂ ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ‘ਕੌੜਾ ਸੱਚਅ ਰੋਜਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਛਪੀ ਸੀ।<br />
“ਸਰ ਜੀ ਤੁਹਾਡੀ ਸਪੋਕਸ ਮੈਨ ਵਿੱਚ ਛਪੀ ਕਹਾਣੀ “ਕੌੜਾ ਸੱਚ” ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਲੱਗੀ । ਫਰਾਮ ਦੀਪ। ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਐਸ. ਐਮ. ਐਸ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ । <br />
“ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹੋ? ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਟੀਚਰ ਹੋ ?”, ਮੈਂ ਉਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ।<br />
“ਨਹੀਂ ਜੀ, ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਦੀ ਹਾਂ, ਟੀਚਰ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।”, ਇਹ ਜਵਾਬ ਆਇਆ।</div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
“ਪਹਿਲਾਂ
ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਲਿਖੋ ਕਿ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਉਂ ਅੱਛੀ ਲੱਗੀ ?”, ਮੈਂ ਫਿਰ ਮੈਸੈਜ
ਰਾਹੀਂ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਕ ਲੇਖਕ ਦੀ ਇਹ ਜਾਨਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਾਠਕ ਉਸਨੂੰ
ਕਿਉਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ'। </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਅੱਜ ਤਾਂ ਲੇਟ ਹੋ
ਗਈ ਹਾਂ, ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੋਮੈਂਟ ਭੇਜਾਂਗੀ”, ਮੈਨੂੰ ਜਵਾਬ ਮਿਲਿਆ । ਗੱਲ ਉਸ ਦੀ ਵੀ
ਸਹੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਤੇ ਉਸਨੇ ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ
ਭਲਾ ਵਿਹਲਾ ਸੀ ਤੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਸੁਣਨ ਦਾ ਭੁੱਖਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਕਹਾਣੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੈਸੇਜ ਆਏ । ਪੰਜ ਚਾਰ ਫੋਨ ਵੀ ਆਏ । ਵੱਡਿਆਂ ਦੇ ਛੋਟਿਆਂ ਦੇ, ਟੀਚਰਾਂ ਦੇ
ਤੇ ਕੁਝ ਕੁ ਬਜੁਰਗ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ । </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਤੁਹਾਡੀ
ਕਹਾਣੀ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਬਰ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤੁਹਾਡੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਪਾਤਰ
ਦੀਪੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਭੂਆ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨ ਤਾਂ ਕਈ ਘਰ ਉਜੜਨੋ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਫਰਾਮ ਦੀਪ” । ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਇਨਬੋਕਸ ਚ ਆਏ ਇਸ ਮੈਸੇਜ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਕੁੜੀ ਦਾ ਚੇਹਰਾ
ਮੇਰੀ ਕਲਪਣਾ ਦੀ ਪਾਤਰ ਦੇ ਚੇਹਰੇ ਵਰਗਾ ਲੱਗਿਆ। ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਮੈਸੇਜ ਤੋਂ ਬਹੁਤ
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ । ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਮੈਸੇਜ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਬਹੁਤ ਸਮਝਦਾਰ, ਸੁਸ਼ੀਲ ਲੱਗੀ।
ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਾਇਲ ਜਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਦੀਪ ਜੀ, ਤੁਹਾਡੇ ਕਮੈਂਟਸ ਮੈਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧੀਆ ਲਿਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਗੇ”, ਮੈਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਨਹੀਂ
ਜੀ ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਦੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਇਸ ਪਿਆਰੇ
ਜਿਹੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਹੋਰ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਮੈਂ ਫਖ਼ਰ ਜਿਹਾ
ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ । ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ‘ਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਆਉਣ ਜਾਣ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ
ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ‘ਚ ਬੱਝਦਾ ਚਲਾ ਗਿਆ । </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਤੁਸੀਂ
ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੈਂ 53 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਅਧੇੜ ਉਮਰ ਦਾ ਲੇਖਕ ਹਾਂ । ਮੇਰੇ ਦੋਨੇ ਬੱਚੇ ਨੌਕਰੀ
ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ 25-26 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਹਨ ਤੇ ਤੂੰ ਸਿਰਫ 22 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥਣ
ਹੈਂ। ਤੇਰਾ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਤੀ ਕੀ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੈ। ਕਿਤੇ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਇਸ ਆਦਤ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਗਲਤ ਨਾ
ਸਮਝ ਲਈ। ਮੇਰੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਹੀ ਸਮਝੀ”, ਮੈਂ ਇਕ ਦਿਨ ਉਸ ਨੂੰ
ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਸਖ਼ਤ ਤੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਭਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ । ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰੀ ਬੱਚੇ
ਅਲ੍ਹੜ ਉਮਰੇ ਹਰ ਨਾਤੇ ਨੂੰ ਗਲਤ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਨਹੀਂ
ਸਰ ਜੀ, ਮੈਂ ਸਭ ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ। ਤੁਸੀ ਮੇਰੇ ਪਾਪਾ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਹੋ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ
ਆਪਣੇ ਫੌਜੀ ਪਾਪਾ ਦਾ ਅਕਸ ਦੇਖਦੀ ਹਾਂ। ਤੁਸੀ ਮੇਰੇ ਚਾਚਾ ਤਾਇਆ ਵਰਗੇ ਹੋ। ਪਰ ਇਕ ਬਾਪ
ਵੀ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ ਦਾ ਦੋਸਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ
ਗਰੀਬ ਜ਼ਰੂਰ ਹਾਂ ਤੇ ਮੈਂ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹਾਂ। ਬਾਪ ਦੀ ਪੱਗ ਨੂੰ
ਦਾਗ, ਮੈਂ ਕਦੇ ਸੋਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ । ਉਸ ਦੀਆਂ ਬੇਬਾਕ ਗੱਲਾਂ ਉਸ ਦੀ ਉਚ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ
‘ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ । ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਕੁੜੀ ਮੇਹਨਤੀ ਲੱਗੀ । ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਡਿਆ
ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦਾ ਪਿਆਰ ਮੇਰੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਆਪਨੀ ਪੈਂਠ ਬਨਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਿਹਾ।</div>
<div style="text-align: justify;">
“ਅੰਕਲ
ਜੀ ਤੁਹਾਡੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਹਨ? ਆਂਟੀ ਜੀ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਨ?” ਇਕ ਦਿਨ ਫੇਰ ਅਚਾਨਕ ਆਏ
ਉਸਦੇ ਮੋਬਾਇਲ ਮੈਸੇਜ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਚੌਂਕਾ ਦਿੱਤਾ । ਹੁਣ ਉਹ ਸਰ ਜੀ ਤੋਂ ਅੰਕਲ ਜੀ - ਆਂਟੀ
‘ਤੇ ਆ ਗਈ ਸੀ ਤੇ ਅਪਣੱਤ ਜਿਹੀ ਦਿਖਾਉਣ ਲਗ ਪਈ । ਕਈ ਵਾਰੀ ਘਰ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ
ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀ ਤੰਗੀਆਂ ਤਰੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕਰਦੀ। </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਮੇਰੇ ਕੋਈ ਬੇਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਸ ਦੋ ਬੇਟੇ ਹੀ ਹਨ”, ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਠੰਡਾ ਜਿਹਾ ਹੌਕਾ ਲਿਆ। </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਫੇਰ
ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਪਾ ਕਹਿ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਨਾ ? ਬਸ ਜੀ ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਪਾ
ਫਰੈਂਡ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਹਾਂਗੀ”, ਉਸ ਦੇ ਇਸ ਮੈਸੇਜ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਫਿਰ ਹਲੂਣ ਜਿਹਾ ਦਿੱਤਾ। </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਜਰੂਰ ਜਰੂਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ, ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਧੀਆਂ ਵਰਗੀ ਹੀ ਹੈਂ। ਵਰਗੀ ਨਹੀਂ ਸਿਰਫ ਧੀ ਹੀ ਹੈਂ । ਪਰ...”, ਮੈਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਾ ਲਿਖ ਸਕਿਆ ।</div>
<div style="text-align: justify;">
“ਠੀਕ
ਹੈ ਜੀ। ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਬੇਟੀ ਆਖੋ ਨਾ ਆਖੋ, ਮੈਂ ਪਾਪਾ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਰਨਾ”, ਉਸਨੇ ਬੇਝਿਜਕ
ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ । ਹੁਣ ਕਦੇ ਕਦੇ ਸਾਡੀ ਫੋਨ ਤੇ ਗੱਲ ਵੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਹ ਮੌਜੂਦਾ
ਹਾਲਾਤਾਂ ਤੋ ਦੁਖੀ ਹੋ ਕੇ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਰੋਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਕਦੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਗੁੱਸਾ ਮੇਰੇ
ਤੇ ਕੱਢ ਦਿੰਦੀ । ਰੁੱਸ ਜਾਂਦੀ । ਫਿਰ ਕਹਿੰਦੀ, “ਮੈਂ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ
ਨਾਲ ਨਾ ਰੁੱਸਾ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸ ਨਾਲ ਰੁੱਸਾਂ ? ਤੁਸੀਂ ਤੇ ਮੇਰੇ ਪਾਪਾ ਦੋਸਤ ਹੋ” । ਇਸ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣਿਆਂ ਵਰਗਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦੀ । ਜਦੋਂ ਕਿਤੇ ਉਸਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਗੱਲ ਚਲਦੀ ਤਾਂ
ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਦੀ । ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਾਰੇ ਮੇਰੀ ਰਾਇ ਲੈਂਦੀ ਤੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ
‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੀ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ
ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ ਇਕ ਪਿਉ ਦਾ ਕੜਕ ਸੁਭਾਅ, ਮਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਤੇ ਦੋਸਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਦਾ
ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਸ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਇਕ ਚੰਗੇ ਘਰੇ ਇੱਕ ਸਾਊ ਤੇ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ
ਨੌਜਵਾਨ ਨਾਲ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਬਾਰੇ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਦੱਸਿਆ। ‘ਤੇ ਉਸ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ
ਵੀ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਪੂਰਾ ਦੱਸਿਆ । ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰੀ ਘਰਵਾਲੀ ਬੇਝਿਜਕ ਹੋ ਉਸ ਨਾਲ ਤੇ
ਕਦੇ ਉਸਦੇ ਮੰਗੇਤਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਸੀ । ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਦਿਨ ਪੱਕਾ ਹੋ ਗਿਆ
ਤੇ ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦਾ ਸੱਦਾ ਭੇਜਿਆ । ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪੱਕਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ
ਬਾਪੂ ਤੇ ਬੇਬੇ ਕੋਲੋਂ ਸਾਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਵਾਇਆ ਤੇ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਉਸ ਕੁੜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੇ ਆਏ
ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵੇਖਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬਸ ਉਸਦਾ ਕਲਪਨਾਤਮਕ ਚਿਹਰਾ ਤੇ ਅਕਸ ਮੇਰੇ
ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾਉਣ ‘ਤੇ ਅਸੀਂ ਦੋਹੇਂ ਜੀਅ ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਇਕ ਪਾਪਾ
ਦੋਸਤ ਦੇ ਫਰਜ਼ ਅਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਏ ਸੀ। </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਤੁਸੀਂ
ਹੀ ਸੇਠੀ ਸਾਹਿਬ ਹੋ ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੰਦਰ ਬੁਲਾਇਆ ਹੈ?” ਅਚਾਨਕ ਇਕ 24-25 ਸਾਲ ਦੇ ਮੁੰਡੇ
ਨੇ ਬਾਹਰ ਮੈਨੂੰ ਹਲੂਣਿਆ । ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਦਾ ਹਾਲ ਖਾਲੀ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ । ਬਾਹਰ ਸਭ ਖਾਣ
ਪੀਣ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਸਨ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਥੇ ਸੂਹੇ ਕਪੜਿਆਂ
ਵਿੱਚ ਦੁਲਹਨ ਬਣੀ ਦੀਪ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਸਾਡਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ। ਉੁਹ ਉਠੀ ਤੇ
ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਘੁੱਟ ਕੇ ਜੱਫੀ ਪਾ ਲਈ । ਉਸ ਚੁਲਬੁਲੀ ਨਾਜੁਕ ਤੇ ਤਿੱਖੇ ਨੈਣ ਨਕਸ਼ੱ
ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਭੁੱਬਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਰੋਂਦੀ ਵੇਖ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੰਝੂ ਆ ਗਏ ਮੈਂ
ਉਸ ਨੂੰ ਘੁੱਟ ਕੇ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਾ ਲਿਆ । ਉਸ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਇਆ । ਉੁਹ ਮੇਰੀ ਕਲਪਨਾ ਦੀ
ਧੀ ਦੀਪ ਸੀ, ਮੇਰੀ ਕਲਪਨਾ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਸੁੰਦਰ ਦੀਪ ਸੀ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਚਿਰਾਂ ਬਾਅਦ
ਮੈਨੂੰ ਧੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਸੀਬ ਹੋਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਘੁੱਟ ਕੇ ਆਪਣੀ ਆਂਟੀ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਤੇ
ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਉਠ ਕੇ ਮੇਰੇ ਪੈਰੀਂ ਹੱਥ ਲਾਏ ਤੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲਿਆ । </div>
<div style="text-align: justify;">
“ਬੇਟਾ
! ਮੇਰੀ ਧੀ ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਹੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਦੁੱਖ ਨਾ ਦੇਈਂ, ਸਦਾ ਸੁਖੀ ਰੱਖੀਂ
। ਬੱਸ ਮੈਂ ਜਿ਼ਆਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ । ਬਾਕੀ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਅਸੀਂ ਡੋਲੀ ਤੋਰ ਦੇ ਵਾਪਿਸ ਘਰ ਨੂੰ ਚੱਲ ਪਏ । ਮੇਰਾ ਸਰੀਰ ਬੋਝਲ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਇਕ
ਪਾਸੇ ਉਹ ਸੁਰਖਰੂ ਜਿਹਾ ਵੀ ਲਗਦਾ ਸੀ । ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਇਕ ਧੀ ਨੂੰ ਤੋਰ ਕੇ ਆਇਆ ਸੀ।
ਪਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਉਸ ਦੇ ਅਸਲੀ ਘਰ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਨ ਚਿੰਤਿਤ ਵੀ ਸੀ ।</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
****</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-50303151229823680332013-01-20T15:57:00.001+11:002013-01-20T15:57:15.093+11:00ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾਵੇ……… ਵਿਚਾਰਾਂ / ਵਿਵੇਕ ਕੋਟ ਈਸੇ ਖਾਂ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-GfMCYaiWK64/UPt42KFjEnI/AAAAAAAAGXw/v3qsl7cMZz8/s1600/Vivek+Kot+Ise+Khan.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://2.bp.blogspot.com/-GfMCYaiWK64/UPt42KFjEnI/AAAAAAAAGXw/v3qsl7cMZz8/s200/Vivek+Kot+Ise+Khan.jpg" width="167" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਪੰਜਾਬ
ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੂਬਾ ਹੈ।ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਇਹ ਹਾਲ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤੀ ਅਧਾਰਿਤ ਪੰਜਾਬ
ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਤਰਸਯੋਗ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤੀ ਜਿਣਸ ਨੂੰ
ਲਾਹੇਵੰਦ ਭਾਅ ਨਹੀ ਮਿਲ ਰਹੇ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਰੇਟ ਸਗੋਂ ਅਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ।
ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚਣ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ
ਬਹੁਤ ਹੀ ਘਾਤਕ ਰੁਝਾਨ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਵਰਗ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ
ਪਿਛਾਂਹ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਅਧਾਰਿਤ ਧੰਦੇ ਵੀ ਵੱਧ ਫੁੱਲ ਨਹੀ ਰਹੇ। ਇਥੇ ਵੀ ਇਹੋ ਹੈ
ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੇ ਮੰਡੀਕਰਣ ਚੰਗਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨ ਇਧਰ ਨਹੀ ਮੁੜ ਰਹੇ। ਲੋੜ
ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਢਾਂਚਾ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ
ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਹਰ ਹੀਲੇ ਬਚਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ, ਖੇਤੀ ਅਧਾਰਿਤ ਉਦਯੋਗ, ਮੰਡੀ ਦੀਆਂ
ਬੇਹਤਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਰੂਹ ਫੂਕੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਭ
ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵੱਧ ਤੋ ਵੱਧ ਇਸ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਪੁਰਾਣਾ ਰਾਬਤਾ
ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਤਾਂ ਕਿ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਲਿਆ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਤੇ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ
ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਤੋਰਿਆ ਜਾਵੇ। ਹਰੇ ਭਰੇ ਖੇਤ ਤੇ ਲਹਿਰਾਉਂਦੇ ਰੁੱਖ ਹੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਿੰਦ
ਜਾਨ ਹਨ।<br /><br />****<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-53312982436686645982013-01-15T15:15:00.003+11:002013-01-15T15:15:51.290+11:00ਘੂਕ ਸੁੱਤੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੀ ਜਾਗ.......... ਅਭੁੱਲ ਯਾਦਾਂ / ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ‘ਦੁਪਾਲਪੁਰ’<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-iFWAotpl_yg/UPTXrQN_JMI/AAAAAAAAGTA/6PNWkA2GXGk/s1600/Tarlochan+S+Dupalpur.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://3.bp.blogspot.com/-iFWAotpl_yg/UPTXrQN_JMI/AAAAAAAAGTA/6PNWkA2GXGk/s200/Tarlochan+S+Dupalpur.jpg" width="166" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਪੂਰੀ
ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਇਹ ਸੱਚ-ਸੱਚ ਦੱਸ ਦਿਆਂ ਕਿ ਇਸ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤਕ
ਸਨੇਹ ਦੇ ਦੋ ਵਾਕਿਆ ਜੋ ਪਾਠਕਾਂ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਉਸ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ
ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਿਸੇ ਚਤੁਰਤਾ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ‘ਅਕਲ-ਮੰਦ’ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ
ਹਾਂ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਮੂਰਖਤਾ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੱਸ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ ਇਤਫਾਕ ਨਾਲ
ਹੋਏ ਅਸਚਰਜ ਮੌਕਾ-ਮੇਲ਼ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹਦੇ ’ਚ ਕੋਈ ਹਉਮੈ ਜਾਂ ਵਡਿਆਈ ਦੀ
ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਹਾਂ, ਆਪਣੀ ਯਾਦ-ਦਾਸ਼ਤ ਉੱਤੇ ਭੋਰਾ ਕੁ ਜਿੰਨਾ ਫ਼ਖਰ ਕਰਨ ਦੀ ਗੁਸਤਾਖੀ ਜ਼ਰੂਰ
ਕਰਨੀ ਚਾਹਾਂਗਾ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਪਾਠਕ-ਜਨ ਸਾਰਾ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹਨ ਉਪਰੰਤ ਮੈਨੂੰ ਏਨੀ ਕੁ
ਖੁੱਲ੍ਹ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇ ਦੇਣਗੇ।<br />ਕਿਤੇ ਵੀ ਛਪੀ ਹੋਈ ਕੋਈ ਵਧੀਆ ਲੇਖਣੀ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਉਸ ਦੇ
ਲੇਖਕ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਦੀ ‘ਖੋਟੀ ਆਦਤ’ ਮੈਨੂੰ ਮੁੱਢੋਂ ਹੀ ਪਈ ਹੋਈ ਹੈ; ਉਦੋਂ ਦੀ,
ਜਦੋਂ ਹਾਲੇ ਟੈਲੀਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ
ਕਵੀਆਂ-ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਹੱਥੀਂ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖਿਆ ਕਰਦਾ ਸਾਂ। ਇਹ ‘ਰੋਗ’ ਫਿਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ
ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ-ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ‘ਸੰਪਾਦਕ ਦੀ ਡਾਕ’ ਕਾਲਮ ਨੂੰ ਖ਼ਤ ਲਿਖਣ ਤੱਕ ਵਧ ਗਿਆ। ਅਮਰੀਕਾ ਆ
ਕੇ ‘ਨੈੱਟ’ ਅਤੇ ਫੋਨ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਸਹੂਲਤ ਮਿਲਣ ਸਦਕਾ ਮੇਰੇ ਸ਼ੌਕ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਕੌਮਾਂਤਰੀ
ਹੋ ਗਿਆ। ਕਿਸੇ ਲੇਖਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੀ ਨੁਕਤਾਚੀਨੀ ਕਰਨੀ ਜਾਂ ਲਿਖਾਰੀ ਦੀ
ਹੌਸਲਾ-ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਕਰਨੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸੁਖਾਲੀ ਹੋ ਗਈ। ਕਿਸੇ ਮਜਬੂਰੀ ਅਧੀਨ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ
ਸਵੈ-ਸਿਰਜੇ ਫਰਜ਼ ਮੁਤਾਬਕ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤਸੱਲੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।<br />ਅਮਰੀਕਾ
’ਚ ਛਪਦੀ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਡਾ: ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਰੱਤੂ ਦਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹਿਆ।
‘ਖ਼ਵਾਬ ਹੋਏ ਬੰਜਰ ਇਸ ਪਹਿਰ’ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਇਸ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਡਾ: ਰੱਤੂ ਨੇ ਖਲੀਲ
ਜਿਬਰਾਨ ਦੀ ਯਾਦ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ। ਏਨੇ ਮਾਰਮਿਕ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦੀ ਜਾਮਾ
ਪਹਿਨਾਉਂਦਿਆਂ ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਮਾਲ ਹੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ। ਵੰਨਗੀ-ਮਾਤਰ
ਕੁਝ ਸਤਰਾਂ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ :</div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
‘‘...ਦੋਸਤੋ,
ਉਮਰ ਦੇ ਇਸ ਪਹਿਰ ’ਚ ਜਦੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਉਦਾਸ ਤੇ ਮੌਸਮ ਬੇ-ਰੌਣਕੇ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਨੇ, ਬਨੇਰੇ
’ਤੇ ਕੋਈ ਕਾਂ ਸੁਨੇਹੇ ਲੈ ਕੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ...ਬੁੱਢੀਆਂ ਤੇ ਥੱਕੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ
ਆਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੂਰ ਪੈਣ ਦੀ ਆਖਰੀ ਰੁੱਤ ਵੀ ਚੰਦਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਆਸ਼ਾ ਦੀਆਂ
ਕਿਰਨਾਂ ਆਪਣੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ’ਚ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਂਅ ਤਾਂ ਉਸ ਇੰਦਰਧਨੁਸ਼ ’ਚ ਲਿਖਦੀਆਂ ਨੇ,
ਪਰ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ’ਤੇ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਮਤ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਆਪਣਾ ਨਾਂਅ ਪੜ੍ਹ
ਲਵੋ...ਇਹ ਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਪਹਿਰ ਖ਼ਵਾਬਾਂ ਨੂੰ ਬੰਜਰ ਹੋਇਆ ਵੇਖਣ ਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ...<br />ਸੁੰਨੇ ਘਰ, ਉਦਾਸ ਵਿਹੜੇ<br />ਬੰਜਰ ਮਨ, ਵੀਰਾਨ ਹੋਏ ਗਿਰਾਂ,<br />ਸਮੁੰਦਰ ਘੋਰ ਨਿਰਾਸ਼<br />ਸੁਨਾਮੀ ਪੁੱਛੇ ਗਿਰਾਂ।<br />ਆਉ, ਹੁਣ ਆਪਣਾ-ਆਪਣਾ ਪੁਰਖਾ ਘਰ ਵੇਖ ਆਈਏ!’’<br />ਡਾ:
ਰੱਤੂ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਬਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਹਨਾ ਨਾਲ ਫੋਨ ’ਤੇ
ਗੱਲਬਾਤ ਇੱਕ-ਅੱਧ ਵਾਰ ਹੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਹਨਾ ਦੇ ਉਕਤ ਲੇਖ ਤੋਂ ਵਿਸਮਾਦਿਤ ਹੁੰਦਿਆਂ
ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਫੋਨ ਮਿਲਾਇਆ, ਪਰ ਕੰਪਿਊਟਰੀ ਸੁਨੇਹਾ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਉਹ ‘ਕਵਰੇਜ ਕਸ਼ੇਤਰ ਸੇ
ਬਾਹਰ’ ਹਨ। ਉਸ ਦਿਨ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਤਾਂ ਹੋ ਨਾ ਸਕੀ, ਪਰ ਉਹਨਾ ਸੰਬੰਧੀ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਚਾਣਚੱਕ
ਮੇਰੇ ਚੇਤਿਆਂ ’ਚ ਅੰਗੜਾਈਆਂ ਭਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ। ‘ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਰੱਤੂ’...ਇਹ ਨਾਮ
ਤੈਰਦਾ-ਤੈਰਦਾ ਮੇਰੇ ਦਿਲ-ਦਿਮਾਗ ’ਚ ਵਸੀਆਂ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀਆਂ ਘੂਕ
ਸੁੱਤੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨਾਲ ਜਾ ਟਕਰਾਇਆ।<br />ਗੂਗਲ ’ਤੇ ਸਰਚ ਮਾਰਨ ਵਾਂਗ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ
‘ਮਸਤਾਨਾ’ ਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਕੋਈ ਵੈਰਾਗੀ, ਫੱਕਰ ਜਾਂ ਰਮਤਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ
ਬਾਜ਼ਾਰ ਮਾਈ ਸੇਵਾਂ ਤੋਂ ਛਪਦੇ ਇੱਕ ਨਿੱਕੇ ਜਿੰਨੇ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦਾ ਨਾਂਅ ਹੁੰਦਾ
ਸੀ। ਦੋ ਰੁਪਏ ਸਾਲ ਦੇ ਚੰਦੇ ਵਾਲਾ ਇਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਮੇਰੇ ਬਾਪ ਨੇ ਬੜੇ ਚਾਅ ਤੇ ਰੀਝ ਨਾਲ
ਮੇਰੇ ਨਾਂਅ ’ਤੇ ਲਗਵਾਇਆ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਡਾ: ਵਾਸਦੇਵ ਸਿੰਘ ਗਰੋਵਰ ਹੁਣਾਂ ਦੀ ਦੁਆਈਆਂ ਦੀ
ਫ਼ਰਮ ਵੱਲੋਂ ਛਾਪੇ ਜਾਂਦੇ ‘ਮਸਤਾਨੇ’ ਵਿੱਚ ਚੋਣਵੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ, ਕੁਝ ਗੀਤ-ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਅਤੇ
ਇੱਕ-ਅੱਧ ਲੇਖ ਜਾਂ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ‘ਗਰੋਵਰ ਐਂਡ ਸੰਨਜ਼’ ਦੀਆਂ ਦੁਆਈਆਂ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ
ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਤਿੰਨੇ ਭਰਾ ਇਸ ਦੀ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਬੜੀ ਬੇ-ਸਬਰੀ ਨਾਲ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੁੰਦੇ
ਸਾਂ। ਮੱਝਾਂ ਚਰਾਉਣ ਗਏ ਹੋਏ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿੱਠ ਕੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਾਂ ਅਸੀਂ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ
ਮੇਰੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸ਼ੌਕ ਦਾ ਨੀਂਹ-ਪੱਥਰ ਸੀ ਇਹ ‘ਮਸਤਾਨਾ’ ਮੈਗਜ਼ੀਨ।<br />ਲੱਗਭੱਗ
ਪੰਜਤਾਲੀ-ਛਿਆਲੀ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਲੰਮੇ ਵਕਫ਼ੇ ਬਾਅਦ ਧੁੰਦਲੇ ਜਿਹੇ ਪ੍ਰਛਾਵਿਆਂ ਵਾਂਗ ਮੈਨੂੰ
‘ਮਸਤਾਨੇ’ ਵਿੱਚ ਛਪਦਾ ਰਿਹਾ ‘ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਰੱਤੂ’ ਦਾ ਨਾਂਅ ਯਾਦ ਆਇਆ। ਜਦੋਂ ਜ਼ਿਹਨੀ
ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡੁਬਕੀਆਂ ਵੱਜਣ ਲੱਗੀਆਂ, ਤਦ ਮੈਨੂੰ ‘ਮਸਤਾਨੇ’ ਦੇ ਕਿਸੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਰੱਤੂ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੇ ਗਏ ਇੱਕ ਗੀਤ ਦਾ ਮੁਖੜਾ ਵੀ ਚੇਤੇ ਆਉਣ ਲੱਗਾ, ‘ਨੀਂ
ਨਿੰਦੀਏ ਨਾ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ, ਭਾਵੇਂ ਹੋਵੇ ਕੰਬਲੀ ਤੋਂ ਕਾਲਾ...।’ ਨਾਲ ਹੀ ਸੋਚ ਆਈ ਕਿ
ਮਸਤਾਨੇ ’ਚ ਛਪਦਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਰੱਤੂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅੱਜ ਵਾਲਾ ਡਾਕਟਰ ਰੱਤੂ ਹੀ
ਹੋਵੇ। ਇੱਕੋ ਨਾਂਅ ਵਾਲੇ ਬਥੇਰੇ ਬੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਪਰ ਮਸਤਾਨੇ ਵਾਲਾ ਰੱਤੂ ਮੇਰੇ
ਮਨ-ਚਿੱਤ ਵਿੱਚ ਅਟਕਿਆ ਰਿਹਾ।<br />ਖ਼ੈਰ, ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਨ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰ
ਵਿੱਚੋਂ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਲੇਖ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਡਾ:”ਰੱਤੂ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰ ਲਈ। ਮੇਰਾ
ਨੰਬਰ ਦੇਖ ਕੇ ਉਹ ਇੱਕਦਮ ਚਹਿਕਦਿਆਂ ਬੋਲੇ, ‘‘...ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ ਬਹੁਤ ਹੈ ਵੀਰ...!’’
ਮੈਂ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੂੰਹੋਂ ਅਗਲੀ ਗੱਲ ਸੁਣਨ ਲਈ ਕੰਨ ਨਾਲ ਫੋਨ ਹੋਰ ਘੁੱਟ ਕੇ
ਲਾ ਲਿਆ। ‘‘ਆਹ, ਅੱਜ ਦੇ ‘ਨਵਾਂ ਜ਼ਮਾਨਾ’ ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ ਤੁਹਾਡਾ ਈ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ
ਹਾਂ।’’<br />ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ-ਬਾਤਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ’ਚ ਰਹਿ-ਰਹਿ ਕੇ ਆਵੇ ਕਿ
ਮੈਂ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਲਵਾਂ ਕਿ ਉਹ ਕਦੇ ‘ਮਸਤਾਨਾ’ ਨਾਂਅ ਦੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖਦੇ ਰਹੇ
ਹਨ? ਮੈਂ ਜਕ ਗਿਆ ਕਿ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਬਹੁ-ਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨ ਸਦਕਾ ਭਾਰਤ ਦੇ
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪਾਸੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਕੇਂਦਰ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੇ
ਅਹੁਦੇ ’ਤੇ ਸਸ਼ੋਭਿਤ ਡਾਕਟਰ ਰੱਤੂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੇ ਮੂੰਹ ਨਾਲ ਦੋ ਰੁਪਏ ਸਾਲਾਨਾ ਚੰਦੇ ਵਾਲੇ
ਮਸਤਾਨੇ ਵਿੱਚ ਛਪਣ ਦਾ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਾਂ? ‘ਮੂੰਹ ਆਈ ਬਾਤ ਨਾ ਰਹਿੰਦੀ ਏ’ ਅਨੁਸਾਰ
ਵਲ਼-ਫੇਰ ਜਿਹਾ ਪਾ ਕੇ ਮੈਂ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਹੀ ਲਿਆ, ‘‘ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਬ ਬੜੇ ਪੁਰਾਣੇ
ਵੇਲਿਆਂ ’ਚ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਸਰ-ਨਾਮੀਆਂ ‘ਮਸਤਾਨਾ’ ਨਾਂਅ ਵਾਲੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਛਪਦਾ
ਹੁੰਦਾ ਸੀ?’’<br />ਮੇਰੇ ਮੂੰਹੋਂ ਗੱਲ ਬੋਚਦਿਆਂ ਉਹ ਹੈਰਾਨੀ ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੇ ਰਲੇ-ਮਿਲੇ
ਸੁਰ ’ਚ ਕਹਿੰਦੇ, ‘‘ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵੇਲੇ ਉਸੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਰੱਤੂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਹੇ
ਹੋ, ਜੋ ਮਸਤਾਨੇ ’ਚ ਗੀਤ-ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਲਿਖਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।’’ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਚੌਂਕ ਕੇ
ਪੁੱਛਿਆ, ‘‘ਮਸਤਾਨੇ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਕ ਸਾਂਭਿਆ ਹੋਇਐ ਤੁਸੀਂ?’’<br />ਆਪਣੀ ਯਾਦ-ਦਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਆਪੇ ਥਾਪੜਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਮੈਂ ਦਿਲ ’ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਸਤਾਨੇ ਕਿਹਨੇ ਸਾਂਭਣੇ ਸਨ? ਅਮਰੀਕਾ ’ਚ ਆ ਕੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਖ਼ੁਦ ‘ਮਸਤਾਨਾ’ ਬਣਿਆ ਹੋਇਐਂ।<br />ਅਗਲਾ
ਕਿੱਸਾ ਵੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪਿੜ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਬੰਧਤ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਹਾਲੇ ਦੋ ਕੁ
ਸਾਲ ਹੀ ਹੋਏ ਸਨ। ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਹਾਲੇ
ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਈ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਮੇਲ-ਬਾਕਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੀ ਡਾਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ
ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ। ‘ਲਹਿਰਾਂ’ ਨਾਂਅ ਦੇ ਇਸ ਪੰਜਾਬੀ
ਰਸਾਲੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਮੇਰਾ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਐਡਰੈੱਸ ਪੈੱਨ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ
ਛਪਦੇ ਕਿਸੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਚੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ‘ਲਹਿਰਾਂ’
ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਮੇਰਾ ਐਡਰੈੱਸ ਕਿੱਥੋਂ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ? ਉਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਮੈਨੂੰ ਰੈਗੂਲਰ
ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸਾਰਾ ਉਰਦੂ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਤੇ
ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਦੋ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਜਾਂ ਗੀਤ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਛਾਪੇ ਹੁੰਦੇ। ਉਰਦੂ ਤੋਂ ਮੈਂ
ਬਿਲਕੁੱਲ ਨਾ-ਵਾਕਿਫ਼ ਸਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ’ਤੇ ਪੰਛੀ-ਝਾਤ ਮਾਰਦਿਆਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਾਲਾ
ਹਿੱਸਾ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠਣ ਵਾਲੇ ਉਹਨਾਂ
ਵਿਹਲੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਦੇ ਆਉਂਦਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਕਈ ਉਰਦੂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਇਹ
ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ।<br />ਇੱਕ ਦਿਨ ਤਾਜ਼ੇ ਮਿਲੇ ਨਵੇਂ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੀ ਸਰਸਰੀ
ਉਥੱਲ-ਪੁਥੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਸੁੱਤੇ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਸਰਸ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਕਵੀ ਐੱਸ ਐੱਸ ਚਰਨ
ਸਿੰਘ ‘ਸ਼ਹੀਦ’ ਦਾ ਚੇਤਾ ਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਏਨੀ ਕੁ ਗੱਲ ਮੈਂ ਕਿਤੇ ਪੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ
ਕਿ ਸੰਨ ਸੰਤਾਲੀ ਦੀ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਤਾਂ ਜਾਨ ਬਚਾ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ,
ਪਰ ਮਚੀ ਹੋਈ ਆਪਾ-ਧਾਪੀ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਉਧਰ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਕਵੀ ਸ਼ਹੀਦ ਜੀ
ਦੇ ਇਸ ਪਰਵਾਰਕ ਵੇਰਵੇ ਦੀ ਮੈਨੂੰ ਏਨੀ ਕੁ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ, ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ। ਨਾ
ਹੀ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਨੇ ਕੁਰੇਦਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦਾ ਅਤਾ-ਪਤਾ ਲਵਾਂ,
ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੋਂ ਆਇਆ ਪੰਜਾਬੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸਾਹਮਣੇ ਪਿਆ ਵੇਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਫੁਰਨਾ
ਫੁਰਿਆ। ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਛਾਪਕਾਂ ਨਾਲ ਰਾਬਤਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕਵੀ ਦੀਆਂ
ਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇ? ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਸਰ-ਵਰਕ ’ਤੇ ਛਪੀ ਹੋਈ ਸੰਪਾਦਕੀ-ਮੰਡਲ ਦੀ
‘ਈ-ਮੇਲ’ ਆਈ ਡੀ ਦੇਖ ਕੇ ਮੇਰੀ ਜਗਿਆਸਾ ਹੋਰ ਚਮਕ ਪਈ। <br />ਸਵਰਗੀ ਸ਼ਹੀਦ ਜੀ ਦੀ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਲੀ ਕਿਸੇ ਪੁਰਾਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਬਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਇਲਮ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਰੋਮਨ
ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਟੇ-ਸਟੇ ਹੀ ਉਹਨਾ ਦਾ ਸੰਕੋਚਵਾਂ ਜਿਹਾ ਵੇਰਵਾ ਲਿਖ ਕੇ ਮੈਂ ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ
ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਆਪਣੇ ਬਾਪ ਨਾਲੋਂ ਵਿੱਛੜ ਜਾਣ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਕਿਤਿਉਂ ਕੋਈ
ਉਘ-ਸੁੱਘ ਨਿਕਲੀ ਜਾਂ ਉਹ ਵਿਚਾਰੀਆਂ ਵੀ ਰੌਲੇ-ਗੌਲੇ ’ਚ ਤਹਿ-ਤੇਗ ਹੋ ਗਈਆਂ? ਕੁਝ ਸਤਰਾਂ
ਲਿਖ ਕੇ ‘ਈ-ਮੇਲ’ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ।<br />ਅੱਠਾਂ-ਦਸਾਂ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ‘ਈ-ਮੇਲ’ ਦਾ ਜਵਾਬ ਆ ਗਿਆ। ਮੋੜਵੀਂ ‘ਈ-ਮੇਲ’ ਵਿੱਚ ਉਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਨੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਵੇਰਵਾ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ :<br />‘‘ਜਨਾਬ...ਸਿੰਘ,
ਆਪ ਕੇ ਖ਼ਤ ਕਾ ਜਵਾਬ ਲਿਖਨੇ ਮੇਂ ਦੇਰੀ ਕਾ ਸਬੱਬ ਯਿਹ ਹੂਆ ਕਿ ਮੇਰੀ ਬੀਵੀ...ਬੇਗ਼ਮ ਕਾ
ਇੰਤਕਾਲ (ਮੌਤ) ਹੋ ਗਯਾ ਥਾ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਆਪ ਕਾ ਖ਼ਤ ਮਾਸੂਲ ਹੂਆ, ਉਸੀ ਦਿਨ ਉਸੇ
ਸਪੁਰਦੇ-ਖ਼ਾਕ ਕੀਆ ਗਯਾ ਥਾ। ਆਪ ਕੋ ਵਾਜ਼ਿਆ ਕਰਦੂੰ ਕਿ ਸਰਦਾਰ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ‘ਸ਼ਹੀਦ’ ਕੀ ਜਿਨ
ਬੇਟੀਉਂ ਕੇ ਬਾਰੇ ਮੇਂ ਆਪ ਨੇ ਇਤਲਾਹ ਮਾਂਗੀ ਹੈ, ਉਨ ਮੇਂ ਸੇ ਏਕ ਮੇਰੀ ਬੀਵੀ ਥੀ, ਜਿਸ
ਕਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਮ...ਕੌਰ ਥਾ...ਵੋਹ ਭੀ ਕਭੀ-ਕਭਾਰ ਗ਼ਜ਼ਲ ਵਗੈਰਾ ਲਿਖ ਲੇਤੀ ਥੀ...।’’<br /><br />****</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-88776467074267449652013-01-15T11:19:00.001+11:002013-01-15T11:19:13.554+11:00ਤਜ਼ਰਬੇ……… ਵਿਚਾਰਾਂ / ਵਿਵੇਕ ਕੋਟ ਈਸੇ ਖਾਂ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-Ok8ld154BPQ/UPSdZRWOqVI/AAAAAAAAGR0/-x8EbosZ_vY/s1600/Vivek+Kot+Ise+Khan.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://1.bp.blogspot.com/-Ok8ld154BPQ/UPSdZRWOqVI/AAAAAAAAGR0/-x8EbosZ_vY/s200/Vivek+Kot+Ise+Khan.jpg" width="167" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਸਰਕਾਰ
ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ
ਦਸਤਕਾਰੀ ਸਿਖਾਉਣੀ ਕਦੇ ਹਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਉਟਰ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਕਦੇ ਜਾਤ
ਅਧਾਰਿਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇਣਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਹੁਣ ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਠਵੀ ਤੱਕ ਹਰ ਇੱਕ
ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ । ਹੋਰ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਸਰਕਾਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ
ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਮੂਲ ਸਮੱਸਿਆ ਵੱਲ ਕਦੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ,
ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜ
ਚੁੱਕੀ ਹੈ।<br /><br />ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਚੰਗੀ
ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਸਕੂਲ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਇੱਕ
ਕਮਰੇ ਦੇ ਹੀ ਹਨ । ਉਥੇ ਨਿਯੁਕਤ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਸੇਵਾਦਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕਲਰਕ ਤੱਕ ਦੇ ਸਾਰੇ
ਕੰਮ ਆਪ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੂਜਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਸਟਾਫ ਵੀ ਨਹੀ
ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਫਿਰ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਹਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਰਵੇ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ
ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਥਾਂ ਸਰਕਾਰ
ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਰਵੇ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਆਦਰਸ਼ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਅੰਤਿਮ ਸਾਹ ਲੈ ਰਹੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ।</div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
<br />ਲਗਾਤਾਰ
ਤਜ਼ਰਬੇ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ
ਟੀਚਰ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦਾ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸੁਧਾਰੇ। ਬਿਜਲੀ ਪਾਣੀ ਤੇ ਹੋਰ
ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰੇ। ਨਿੱਜੀ ਸਕੂਲ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਜੋ
ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਤਰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਾਧਨ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬੇਹਤਰ ਬਣਾਉਣਾ
ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜੁੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ । ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਜ਼ਰਬੇ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰੀ
ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜਨਤਾ ਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਖੂੰਹਦਾ ਯਕੀਨ ਵੀ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ।
ਜੇਕਰ ਇੰਝ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਚਾਨਣ ਲੈਣ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿ
ਜਾਣਗੇ। ਲਾਜ਼ਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵੀ ਤਦ ਹੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਜੇ ਮੁੱਢਲਾ ਢਾਂਚਾ ਸਹੀ
ਹੋਵੇਗਾ।<br /><br />****<br /><br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-90088289966641169382013-01-14T14:46:00.003+11:002013-01-14T14:46:55.124+11:00ਪਰਵਾਸ……… ਵਿਚਾਰਾਂ / ਵਿਵੇਕ ਕੋਟ ਈਸੇ ਖਾਂ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-my9yaujFVkk/UPN_V5Ts53I/AAAAAAAAGPc/-8inWfY5KW8/s1600/Vivek+Kot+Ise+Khan.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://4.bp.blogspot.com/-my9yaujFVkk/UPN_V5Ts53I/AAAAAAAAGPc/-8inWfY5KW8/s200/Vivek+Kot+Ise+Khan.jpg" width="167" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਪਰਵਾਸ
ਸ਼ਬਦ ਆਪਣੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕੁਝ ਛੁਪਾ ਕੇ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਘਰ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ, ਆਪਣਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ,
ਪਰਾਇਆ ਪਣ, ਬੇਗਾਨੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੈ । ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅੰਦਰ,
ਪਰਵਾਸ ਚਾਹੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਬੇਗਾਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ
ਪੀੜਾਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<br /><br />ਪਰਵਾਸ ਹੰਢਾ ਰਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮਨ ਦਾ ਪੰਛੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ
ਲੋਕ ,ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰਨਾ ਲੋਚਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ
ਇਹ ਇੱਛਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ ਲਈ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੇ।
ਜਿਹੜੀਆਂ ਪਰਸਥਿਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਛੱਡਣੀ ਪਈ ਤੇ ਬੇਗਾਨੇ ਥਾਂ ਕੰਮਕਾਜ
ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਉਸ ਸਥਿਤੀ ‘ਚੋਂ ਹੋਰ ਲੋਕ ਨਾ ਲੰਘਣ, ਪਰਵਾਸੀ ਚਾਹੇ ਬੇਗਾਨੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਲੱਖ
ਸਹੂਲਤਾਂ ਮਾਣ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪੁਰਾਣਾ ਘਰ, ਕੰਧਾਂ, ਗਲੀ ਬਜ਼ਾਰ,
ਦੋਸਤ, ਹੱਸਦੇ ਰੋਂਦੇ ਚਿਹਰੇ ਹਰ ਪਲ ਯਾਦ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰਵਾਸ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ
ਕਈ ਕਥਾ ਕਹਾਣੀਆਂ ਛੱਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।</div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
<br />ਪੰਜਾਬ
ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ ਪਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ ਸੰਮੇਲਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ
ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਟੁੱਟੀਆਂ ਡੋਰੀਆਂ ਜੋੜਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ,
ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ, ਹੋਣ ਦੇ ਮੋਹ ਵੱਸ ਪਰਵਾਸੀ ਵੀਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ
ਹਨ।ਇਹਨਾਂ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਮੁੱਦਾ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ
ਤਾਂ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ।
ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਨੂੰ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹਨ ਪਰ ਢੁੱਕਵਾਂ ਮਾਹੌਲ ਨਹੀਂ
ਮਿਲਦਾ। ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਨਸ਼ੇ, ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਰਗੇ ਮਸਲੇ ਅੜਿੱਕਾ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ
ਮੁੱਦਾ ਠੱਗ ਏਜੰਟਾਂ ਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਰਵਾਸੀ ਵੀ ਬਦਨਾਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਇਹ ਮੁੱਦੇ
ਹੱਲ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਪੂਰਾ ਹੂੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਨਵੀਂ
ਤੱਰਕੀ ਵੱਲ ਪੁਲਾਘਾਂ ਪੱਟੇਗਾ।ਕਿਉਂਕਿ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ਤਾਂ
ਹਰ ਵੇਲੇ ਧੜਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।<br /><br />****</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-18912499276234663082012-11-20T18:52:00.003+11:002012-11-20T18:52:40.157+11:00ਸੁਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਫ਼ਨਕਾਰ ਸੀ ਰੌਸ਼ਨ ਸਾਗਰ..........ਬਾਵਾ ਬੋਲਦਾ ਹੈ / ਨਿੰਦਰ ਘੁਗਿਆਣਵੀ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-cr9W9Y7c-1I/UKs2gDwrIMI/AAAAAAAAF6c/SiXqJzH0nnk/s1600/new-7.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="182" src="http://2.bp.blogspot.com/-cr9W9Y7c-1I/UKs2gDwrIMI/AAAAAAAAF6c/SiXqJzH0nnk/s320/new-7.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਅਮਰ
ਨੂਰੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਰੌਸ਼ਨ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕੋ ਤੇ ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਮਿਲਿਆ...ਉਹ
ਵੀ ਸੁਪਨੇ ਵਾਂਗੂੰ...ਦੋ ਪਲਾਂ ਲਈ! ਉਸਦਾ ਰੋਪੜ ਵਾਲਾ ਐਡਰੈਸ ਹੀ ਨੋਟ ਕਰ ਸਕਿਆ ਸੀ। ਉਸ
ਦਿਨ ਉਹ ਉਸਤਾਦ ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਏ
ਗਏ ਯਾਦਗਾਰੀ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੇਲੇ ਮੌਕੇ ਭੀੜ ਬੜੀ ਸੀ। ਰੌਸ਼ਨ ਸਾਗਰ
ਉਸਤਾਦ ਜੀ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਚੇਲਾ ਸੀ। ਉਹ ਬੜੀ ਦੇਰ ਮਗਰੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਉਸਤਾਦ
ਜੀ ਦਾ ਅਫਸੋਸ ਕਰਨ ਲਈ ਆਇਆ ਸੀ।<br />ਥੋੜ੍ਹੇ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ,
ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਤੋਂ ਉਹਦੀ ਇੱਕ ਫੋਟੋ ਤੇ ਸੰਖੇਪ ਜੀਵਨ ਵੇਰਵਾ ਮੰਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ
ਉਸਤਾਦ ਜੀ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਛਪ ਰਹੀ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕੇ। ਉਸ ਨੇ ਬੜੀ
ਹੀ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਚਿੱਠੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਬੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਕਾਲੀ-ਚਿੱਟੀ ਫੋਟੋ
ਤੇ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਗੱਲਾਂ-ਬਾਤਾਂ ਲਿਖ ਘੱਲੀਆਂ ਸਨ। ਸਾਲ 1994 ਵਿੱਚ ਛਪੀ
ਮੇਰੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਤੂੰਬੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ’ ਵਿੱਚ ਪੰਨਾ 135 ਉਤੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਡੰਗ ਸਾਰਨ
ਜੋਕਰਾ ਲਿਖ ਸਕਿਆ ਸਾਂ। ਉਸ ਅਡਰੈਸ ਉਤੇ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਉਸਨੂੰ ਕਿਤਾਬ ਘੱਲੀ। ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਾ
ਆਇਆ। ਬੜੀ ਦੇਰ ਹੋਈ ਸਰਦੂਲ ਤੇ ਨੂਰੀ ਦੇ ਘਰ ਖੰਨੇ, ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ ਹੁਰਾਂ ਨਾਲ
ਗਿਆ ਸਾਂ ਤਾਂ ਨੂਰੀ ਨੇ ਬੜੇ ਮਾਣ ਜਿਹੇ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਾਪਾ ਜੀ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ
ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਉਹ ਬੜੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ...।</div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
....ਤੇ
ਬੱਸ, ਏਨੀ ਥੋੜ੍ਹ ਕੁ ਚਿਰੀ ਜਿਹੀ ਸਾਂਝ ਰਹੀ ਰੌਸ਼ਨ ਸਾਗਰ ਨਾਲ। ਇੱਕ ਦੁਪਿਹਰੇ
ਅਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨਾਂ ਸੀ-‘ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ
ਅੰਬਰ’ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਰਸ਼ਮੀ ਖੁਰਾਣਾ। ਰੌਸ਼ਨ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ
ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸਨੰ ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਬੜੇ
ਠਰੰਮ੍ਹੇ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ
ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਤੇ ਕੁਝ ਰੌਸ਼ਨ ਖਾਂ ਸਾਗਰ, ਤੇ ਕੁਝ ਰੌਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਾਗਰ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਰੌਸ਼ਨ
ਸਾਗਰ ਹੀ ਸੱਦਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਬੋਲ ਗੁਣ ਗੁਣਾ ਕੇ ਵੀ ਸੁਣਾਏ ਸਨ, ਜੁ
ਇੰਝ ਸਨ: <br /> ਰਾਤਾਂ ਕਾਲੀਆਂ ਕੱਲੀ ਨੂੰ ਡਰ ਆਵੇ <br /> ਸੱਸੇ ਨੀੰ ਮੰਗਾਂਦੇ ਢੋਲ ਨੂੰ...<br />ਉਸਤਾਦ
ਯਮਲਾ ਜੀ ਦੀ ਗਾਇਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਰੰਗ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਮੁਲਾਕਾਤ
ਮੈਨੂੰ ਬੜੀ ਪਿਆਰੀ ਲੱਗੀ ਤੇ ਮੈਂ ਰਸ਼ਮੀ ਖੁਰਾਣਾ ਨੂੰ ਪੋਸਟ ਕਾਰਡ ਉਤੇ ਧੰਨਵਾਦੀ ਬੋਲ
ਲਿਖੇ। ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਵਰ੍ਹੇ ਬੀਤ ਗਏ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ। ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਕਿੰਨਾ
ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਦੌੜਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਮਾਂ। <br />ਰੋਸ਼ਨ ਸਾਗਰ ਦੀ ਜਿ਼ੰਦਗੀ ‘ਤੇ ਸੰਖੇਪ
ਜਿਹੀ ਝਾਤੀ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨੇ ਜਿੰ਼ਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬੜੇ ਮਾੜੇ ਦਿਨ ਵੀ
ਦੇਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਸੁਖੀ ਸੀ ਤੇ ਬੱਚੇ ਸਭ ਸੈਟ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕਈ ਸਾਲ
ਉਹਨੇ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਮਸਕੀਨ ਨਾਲ ਵੀ ਬਿਤਾਏ। ਸਾਗਰ ਹਾਲੇ ਬਹੁਤ ਨਿੱਕਾ ਸੀ, ਜਦ
ਪਿਓ ਮਰ ਗਿਆ। ਗੋਡੇ-ਗੋਡੇ ਗਰੀਬੀ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਦੰਘੇੜੀਆਂ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਮਾਮਾ
ਮੱਝਾਂ-ਗਾਵਾਂ ਚਾਰਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਮਾਮੇ ਨਾਲ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ। ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਕਰੇ।
ਬਹੁਤਾ ਉਹ ‘ਬਾਲੋ ਮਾਹੀਆ’ ਗਾਉਂਦਾ-<br /> ਗੱਡੀ ਆ ਗਈ ਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ, <br /> ਪਰ੍ਹਾਂ ਹਟ ਵੇ ਬਾਬੂ ਸਾਨੂੰ ਮਾਹੀਆ ਵੇਖਣ ਦੇ... <br />ਲੋਕਾਂ
ਨੇ ਬਾਲਕ ਰੌਸ਼ਨ ਦਾ ਨਾਂ ਹੀ ‘ਬਾਲੋ’ ਪਕਾ ਦਿੱਤਾ। ਨਿੱਕੇ ਬਾਲਕ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਬੜੀ ਮਧੁਰ
ਸੀ ਤੇ ਲੋਕ ਰੁਪੱਈਏ ਦੇ ਕੇ ਉਸਦਾ ਹੌਸਲਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਰੌਸ਼ਨ ਦਾ ਚਾਚਾ ਚੰਡੀਗੜ ਵਿੱਚ
ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਤੁਰਦਾ-ਫਿਰਦਾ ਉਹ ਚਾਚੇ ਪਾਸ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ
ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਤੇ ਪੈਸੇ ਵੀ ਕੋਈ ਖਾਸ ਨਾ ਮਿਲਦੇ, ਸਿਰਫ ਦੋ ਰੁਪਈਏ ਦਿਹਾੜੀ ਮਿਲਦੀ। ਰੋਸ਼ਨ
ਵੀ ਚਾਚੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦਾ। ਇੰਝ ਹੀ ਤੁਰਦਾ-ਤੁਰਾਉਂਦਾ ਉਹ ਲੁਧਿਆਣੇ ਉਸਤਾਦ
ਯਮਲਾ ਜੀ ਕੋਲ ਆ ਗਿਆ। ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਾਗਿਰਦੀ ਦੀ ਰਸਮ ਕੀਤੀ। ਤੂੰਬੀ ‘ਤੇ ਹੱਥ ਸਿੱਧੇ
ਕੀਤੇ। ਨਿੱਕੇ-ਮੋਟੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਭੱਠਾ ਸਾਹਬ
ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਤਾਂ ਲੋਕ ਅਸ਼-ਅਸ਼ ਕਰ ਉੱਠੇ। ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਕੁਝ ਗੀਤ ਵੀ
ਰਿਕਾਰਡ ਹੋ ਗਏ। ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਗਾਏ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੀਹ-ਬੱਤੀ ਦੇ ਕਰੀਬ
ਹੈ। ‘ਸਾਗਰ ‘ਚ ਤਰਦੇ ਅਫ਼ਸਾਨੇ’ ਨਾਂ ਹੇਠ ਉਹਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਕਿਰਤਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵੀ
ਛਪਵਾਈ। ਢਾਡੀ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਦਿਲਬਰ ਤੇ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੌਕੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵੀ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਮਾਣਦਾ
ਰਿਹਾ। ਉਸਨੇ ਫਿਲ਼ਮ ‘ਬਦਲਾ ਜੱਟੀ ਦਾ’ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦਾ ਰੋਲ ਵੀ ਨਿਭਾਇਆ।
‘ਗੱਭਰੂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ’ ਅਤੇ ‘ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ’ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ। ਉਸਤਾਦ
ਯਮਲਾ ਜੀ ਦੀ ਗਾਇਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਰੰਗ ਆਖਿਰ ਤੀਕ ਨਾ ਲੱਥਾ। ਪਹਿਲੋਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ,
ਰਾਂਚੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਉਸਨੂੰ ਉਦੋ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ
ਉਸਤੋਂ ਖੁਸ਼ੀ ਚੱਕੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦੀ। ਉਹਨੇ ਇੱਕ ਥਾਂ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਧੀ ਨੂਰੀ ਨੇ
ਹੁਣ ਕਿਤੇ ਜਾ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ‘ਸੁਖ ਦਾ ਸਾਹ’ ਦਿਲਵਾਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਧੀ ‘ਤੇ ਬੜਾ ਮਾਣ
ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੰਡੇ ਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਹਨ। ਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਬਿਮਲਾ ਦੇਵੀ
ਹੈ। <br />ਇੱਕ ਦਿਨ ਜੱਸੋਵਾਲ ਸਾਹਬ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਆ ਕਿ ਰੋਪੜ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਅਮਰ ਨੂਰੀ ਦੇ
ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੇ ਤੇਰੇ ਗੁਰਭਾਈ ਰੌਸ਼ਨ ਸਾਗਰ ਚੱਲ ਵੱਸੇ ਐ।” ਅਸੀਂ ਜਦ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪੁੱਜੇ
ਤਾਂ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਅੰਤਾਂ ਦਾ ਸੋਗ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਪਤਨੀ ਹੁੱਭ-ਹੁੱਭ ਕੇ
ਚੇਤੇ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਉਸਨੂੰ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਉਹ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਕਾਪੀ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ
ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਬਾਰੇ ਅਠਾਰਾਂ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖ ਚੁੱਕਾ ਸਾਂ। ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ
ਛਪੀ ਉਸਦੀ ਜਵਾਨੀ ਵੇਲੇ ਦੀ ਫੋਟੋ ਦੇਖ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਯਾਦ ਹੋਰ ਸਿ਼ੱਦਤ ਨਾਲ ਆਉਣ
ਲੱਗੀ ਸੀ। 13 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਉਹ ਕਿਸੇ ਅਗੰਮੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਬਿਰਾਜਿਆ। ਵੀਹ ਸਾਲ
ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਕੁਝ ਪਲਾਂ ਦੀ ਮਿਲਣੀ ਅੱਜ ਵੀ ਕਿਸੇ ਫਿਲਮ ਦੇ ਸੀਨ ਵਾਂਗ ਯਾਦ ਹੈ। ਸਾਥੋਂ
ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਤੇ ਸੁਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਫ਼ਨਕਾਰ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਢੁਕਵਾਂ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ
ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਖੁੰਝ ਗਏ ਹਾਂ, ਇਸਦਾ ਪਛਤਾਵਾ ਰਹੇਗਾ।<br /><br />****</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-15010288320244680822012-11-19T19:40:00.003+11:002012-11-19T19:40:58.694+11:00ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ……… ਸ਼ਬਦ ਚਿਤਰ / ਕਰਨ ਬਰਾੜ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-miL2YXoI8d8/UKnwB87F8UI/AAAAAAAAFx8/hYCScVT1iZg/s1600/Karan+Brar.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://1.bp.blogspot.com/-miL2YXoI8d8/UKnwB87F8UI/AAAAAAAAFx8/hYCScVT1iZg/s200/Karan+Brar.jpg" width="167" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-LMuzeuIP4EU/UKnvyrc2KjI/AAAAAAAAFx0/qqm5Ya0uIeg/s1600/Giani+Santokh+Singh.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://2.bp.blogspot.com/-LMuzeuIP4EU/UKnvyrc2KjI/AAAAAAAAFx0/qqm5Ya0uIeg/s200/Giani+Santokh+Singh.jpg" width="166" /></a>ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ।
ਜੋ ਇੱਕ ਕੀਰਤਨੀਏ, ਸਫਲ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਨਿਭਾ
ਰਹੇ ਹਨ। ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 11 ਜੁਲਾਈ 1943 ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ
ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਉਦੋਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ
ਜਸਵੰਤ ਕੌਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਗਿਆਤਾ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ
ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਣਾ ਲਾਜਮੀਂ ਸੀ। ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਬਚਪਨ
ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮੁੱਢ
ਬੱਝਿਆ। ਗਿਆਨੀ ਜੀ 1958 ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ
ਜਾਂਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਏ। ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ
ਕੀਤੀ। 1966 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਗਿਆਨੀ ਦਾ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ
ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਗਿਆਨੀ ਸ਼ਬਦ ਪੱਕਾ ਹੀ ਜੁੜ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨੀ ਜੀ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗੀ, ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ
ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕੋਲ ਪੀ. ਏ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵੀ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ
ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਸਿੱਖੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਲੈਕਚਰ ਕਰਦਿਆਂ ਗੁਜ਼ਾਰਿਆ
ਹੈ। ਪਰ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਖੱਟੇ ਮਿੱਠੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ
ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਬੇਹੱਦ ਮਕਬੂਲ ਹੋਏ। </div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
<br />ਉਨ੍ਹਾਂ
ਆਪਣੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਸੈਂਕੜੇ ਲੇਖ ਅਤੇ ਪੰਜ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਅਤੇ ਇਹ ਲਿਖਣ ਦਾ
ਸਿਲਸਿਲਾ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਘੇਰਾ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ
ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ, ਨੌਜਵਾਨ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਸਭ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬਹੁਤ
ਹੀ ਸਾਦਾ ਅਤੇ ਸਰਲ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੀ ਝਲਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਵਿਚੋਂ ਆਮ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਘੁੰਮ ਚੁੱਕੇ ਗਿਆਨੀ
ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅੱਜਕੱਲ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਪੱਕੇ ਵਸਨੀਕ ਬਣ ਕੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ
ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗਿਆਨੀ
ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋ
ਜਾਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁਣ ਚੁਣ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਹਰ
ਕੋਈ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਨ ਜਿਹਾ ਦੀਸਦਾ ਇਨਸਾਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੈਕਸਪੀਅਰ
ਦੇ ਨਾਟਕ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੇਗਾ, ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਝੋਲੇ ਵਿੱਚੋਂ
ਸਹਿਤ ਦੀਆਂ ਅਨਮੋਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਦੇਵੇਗਾ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਊਣਤਾਈਆਂ
ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵੀ ਕਰੇਗਾ, ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਚੁਟਕਲਾ ਸੁਣਾ ਕੇ ਲੋਟ
ਪੋਟ ਵੀ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲਾ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਉਂ
ਨਹੀ ਮਿਲਿਆ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਝੋਲਾ ਚੁੱਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵੀ ਕਿਹਾ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਟਿਕ ਕੇ ਨਹੀਂ
ਬੈਠਦੇ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਝੋਲੇ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਾਲ ਨੱਕੋ ਨੱਕ ਭਰ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਮੈਲਬਾਰਨ,
ਦੁਪਹਿਰੇ ਐਡੀਲੇਡ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾ
ਰਹੇ ਹੋਣ। ਰੱਬ ਕਰੇ ! ਇਹ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੀ
ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਧਰਤੀਆਂ ਤੇ ਘੁੰਮਦੀ ਰਹੇ।<br /><br />****</div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-49806197453998107902012-11-18T18:38:00.000+11:002012-11-18T18:38:02.688+11:00ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ-ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨਰਵਾਲ.......... ਸ਼ਬਦ ਚਿਤਰ / ਰਾਜੂ ਹਠੂਰੀਆ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/--ea_X9JccEg/UKiPsWQergI/AAAAAAAAFwM/KuLY4hc4emo/s1600/narwar.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://2.bp.blogspot.com/--ea_X9JccEg/UKiPsWQergI/AAAAAAAAFwM/KuLY4hc4emo/s200/narwar.jpg" width="166" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-QexaFAOUPKc/UKiPqJs1pgI/AAAAAAAAFwE/JY9LekdWgkA/s1600/Raju+Hathuria.JPG" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://3.bp.blogspot.com/-QexaFAOUPKc/UKiPqJs1pgI/AAAAAAAAFwE/JY9LekdWgkA/s200/Raju+Hathuria.JPG" width="166" /></a><a href="http://1.bp.blogspot.com/-ern7Noh78IE/UKiPtPVL43I/AAAAAAAAFwU/QV6_i1ipY3E/s1600/new-3.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="147" src="http://1.bp.blogspot.com/-ern7Noh78IE/UKiPtPVL43I/AAAAAAAAFwU/QV6_i1ipY3E/s320/new-3.jpg" width="320" /></a>ਆਮ
ਤੌਰ ਤੇ ਪਾਠਕ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਰਸਾਲਾ ਜਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ
ਸਾਰੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ
ਐਸੀ ਰਚਨਾ ਜਰੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਪਾਠਕ ਦੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਛੋਹ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਚਨਾ ਦੇ
ਜ਼ਰੀਏ ਰਚਣਹਾਰੇ ਦੀ ਵੀ ਪਾਠਕ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਪਾਠਕ ਉਸ ਲੇਖਕ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਰਚਨਾ ਪੜ੍ਹੇ ਵਗੈਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ। ਫਿ਼ਰ ਪਾਠਕ ਦੇ ਦਿਲ
ਵਿੱਚ ਉਸ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਰੀਝ ਜਰੂਰ ਜਾਗ ਉਠਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਲੇਖਕ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ
ਜਾਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਲੇਖਕ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਬਾਰੇ, ਉਸ ਦੇ ਲੇਖਣੀ ਸਫ਼ਰ ਬਾਰੇ ਅਤੇ
ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਜਾਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਧੀਆ ਲੇਖਕ ਹੈ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਧੀਆ
ਇਨਸਾਨ ਵੀ ਹੈ? ਜੇ ਮਿਲਣ ਤੇ ਲੇਖਕ ਪਾਠਕ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਤੇ ਖ਼ਰਾ ਉੱਤਰੇ ਤਾਂ ਪਾਠਕ
ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਟੁੱਟ ਸਾਂਝ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਸਮਰੱਥਾ
ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਇਟਲੀ ਵੱਸਦਾ ਲੇਖਕ 'ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨਰਵਾਲ'। ਕੋਈ ਵੀ ਪਾਠਕ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਸ ਦੀ ਰਚਨਾ
ਪੜ੍ਹ ਲਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਸਕ ਬਣੇ ਬਿਨਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ। ਜੇ ਕਿਤੇ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨੂੰ
ਮਿਲਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਾਠਕ ਜਿੰਨਾ ਉਸ ਦੀ ਲੇਖਣੀ ਦਾ ਮੁਰੀਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ
ਤੋਂ ਜਿ਼ਆਦਾ ਉਹ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਦੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਪੱਖ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। </div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
ਪ੍ਰਭਜੀਤ
ਬੜੇ ਮਿਲਾਪੜੇ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਤੋਂ
ਛਪਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਛਪਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤਿੰਨ
ਕਿਤਾਬਾਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਾਅ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕਈ ਗੀਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ
ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨੂੰ
ਨੇੜਿਓਂ ਜਾਨਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ 'ਸਾਹਿਤ ਸੁਰ
ਸੰਗਮ ਸਭਾ(ਇਟਲੀ)' ਦਾ ਸੰਗਠਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨਰਵਾਲ ਨੂੰ ਸਰਬ ਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਇਸ ਸਭਾ
ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਫ਼ਰ ਅਤੇ ਲੇਖਣੀ ਸਫ਼ਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ
ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਜਿੰਨੀ ਕੁ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ
ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾਂ। ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਕੋਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਅਥਾਹ ਭੰਡਾਰ ਹੈ,
ਜਿਸ ਸਦਕਾ ਉਸ ਦੀ ਹਰ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਤਾਜ਼ਗੀ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਰੱਬ ਦੀ
ਰਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਸਭ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਦ ਇਨਸਾਨ ਹੈ। ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ
ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਨਿਮਾਣਾ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ
ਹਾਮੀ ਭਰਦੀਆਂ ਹਨ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਇਹ ਸਤਰਾਂ;<br />"ਸ਼ੁਕਰ ਕਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ ਜਦ ਤੱਕ ਪੈਣੀ ਨ੍ਹੀਂ, ਸੁੱਖ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਦੇ ਵੀ ਮਨ ਨੂੰ ਰਹਿਣੀ ਨ੍ਹੀਂ<br />ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਜੇ ਚੰਗਾ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਨ੍ਹੀਂ, ਤੇ ਮਾੜੀ ਵੀ ਉਸ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਹਿਣੀ ਨ੍ਹੀਂ।"<br />ਪ੍ਰਭਜੀਤ
ਨਰਵਾਲ ਦਾ ਪਿੰਡ ਘੋੜੇਵਾਹਾ ਜਿ਼ਲ੍ਹਾ ਹੁਸਿ਼ਆਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨਰਵਾਲ ਦਾ ਜਨਮ
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੱਧ ਵਰਗੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸ੍ਰੀ
ਮਤੀ ਅਮਰ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਬੜਾ ਸ਼ੌਂਕ ਸੀ ਪਰ ਦਸਵੀਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਜਬੂਰਨ
ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡਣੀ ਪਈ। ਇਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ ਤਾਂ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਦਾ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਵੱਧ
ਖਰਚੀਲਾ ਗਿਣਿਆਂ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਘਰੋਂ ਸੌਦਾ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਪੈਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ
ਸੌਦਾ ਖ੍ਰੀਦਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚੇ ਪੈਸੇ ਕਦੇ ਵਾਪਿਸ ਘਰ ਨਹੀਂ ਸਨ ਆਉਂਦੇ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਖਾਹ
ਪੀਅ ਕੇ ਨਬੇੜ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਦੂਜਾ ਆਂਢੀਆਂ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਣ, ਕਿ ਕਾਲਜ ਦੇ ਤਾਂ ਖਰਚੇ
ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਰਥਿਕ ਪੱਖੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਮਾਂ-ਪਿਉ ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਇਜ਼ਾਜਤ ਨਾ ਦੇ
ਸਕੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾ ਕੇ ਇਹ ਹੋਰ ਵੀ ਖਰਚੀਲਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ
ਸਾਥੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਖਰਚੇ ਉਠਾਏ ਨਹੀਂ ਜਾਣੇ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਧੂਰੀ ਰਹਿਣ ਦੇ ਦੁੱਖ
ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਵੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਮੱਧ ਵਰਗੀ ਪਰਿਵਾਰ ਕਿੰਨੇ ਬੇਵੱਸ ਹੁੰਦੇ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਖੇਤੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ
ਮੁਨਕਰ ਸੀ। ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਖੇਤ ਲਿਜਾਇਆ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ
ਉਹ ਕਾਪੀ ਪੈੱਨ ਚੱਕ ਖੇਤਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਟਾਂ ਉੱਪਰ ਜਾਂ ਖੇਤ 'ਚ ਪਾਈ ਛੰਨ ਥੱਲੇ ਬੈਠ ਕੁਝ
ਨਾ ਕੁਝ ਲਿਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਛੰਨ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਮੋਹ ਸੀ, ਬੜਾ ਸਕੂਨ
ਮਿਲਦਾ ਸੀ ਉਸ ਥੱਲੇ ਬੈਠ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਉਸ ਛੰਨ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਬਹਿ ਹੀ ਕੇ
ਲਿਖੀਆਂ।<br />ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਆਪਣੀ ਜਿ਼ੰਦਗੀ ਅਤੇ ਲੇਖਣੀ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਬਾਰੇ ਇੰਝ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। "ਜੇ
ਗੱਲ ਲੇਖਣੀ ਦੀ ਕਰੀਏ, ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਉਂਝ ਹੀ ਤੁਕ ਬੰਦੀ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਲਿਖਦਾ
ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਰੂਪ ਧਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ
ਰਚਨਾਵਾਂ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦੋਸਤ ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ 'ਲਾਲੀ' ਨੂੰ ਸੁਣਾਈਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ
ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੇ ਲਿਖਣ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸੁਣ ਕੇ ਲਾਲੀ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ
"ਵਧੀਆ ਨੇ, ਆਪਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛਪਣ ਲਈ ਭੇਜਦੇ ਹਾਂ।" ਮੈਂ ਥੋੜਾ ਝਿਜਕ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ
ਕਿਤੇ ਟਿੱਚਰਾਂ ਨੂੰ ਥਾਂ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਲਾਲੀ ਸ਼ਹਿਰੋ ਕੁਝ ਰਸਾਲੇ ਅਤੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਲੈ
ਆਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤੇ ਉਤਾਰ ਮੈਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਛਪਣ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਰਚਨਾਵਾਂ ਛਪ ਕੇ ਆ
ਗਈਆਂ। ਹੌਂਸਲਾ ਵਧ ਗਿਆ। ਛਪਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਜੀਤ, ਹਾਣੀ,
ਸਮਰਾਟ, ਨਾਗਮਣੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਨਾਮਵਰ ਰਸਾਲੇ ਅਤੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਛਪੀਆਂ। ਪਾਠਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੱਠੀਆਂ ਆਉਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਮਹਿਫ਼ਲਾਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦੇ
ਆਉਣ ਲੱਗੇ। ਕਈ ਚਿੱਠੀਆਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਕਈ ਚਿੱਠੀਆਂ ਘਰ ਦੇ ਲਕੋ ਲੈਂਦੇ। ਇਹ ਗੱਲ
ਮੈਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ
ਥਾਂ ਇੰਝ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦਾ ਫਿਰਾਂ। ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਮਾਂ-ਪਿਉ ਨੇ ਸੋਚਿਆ
ਇਹਨੇ ਖੇਤੀ ਤਾਂ ਕਰਨੀ ਨਹੀਂ, ਇਹਨੂੰ ਵੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਪਿੰਡ
ਦੇ ਹੀ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਅਫ਼ਸਰ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਫੌਜ 'ਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਇੰਤਜਾਮ
ਕਰ ਲਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਤੱਕ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿੱਤੀ। ਮੈਂ ਫੌਜ 'ਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਵੀ
ਇਨਕਾਰੀ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਮੈਂ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮੇਰੀ ਇਕੋ ਜਿ਼ਦ
ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕ ਜਾਣਾ। ਘਰਦਿਆਂ ਮੇਰੀ ਜਿ਼ਦ ਪਗਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਏਜੰਟ ਨਾਲ
ਸਾਉਦੀ ਅਰਬ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਤੈਅ ਕਰ ਲਈ। ਏਜੰਟ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਲਈ ਖੜੀ ਫ਼ਸਲ ਸਮੇਤ
ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਜਮੀਨ ਗਹਿਣੇ ਧਰਨੀ ਪਈ। ਪੰਜ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦਿੱਲੀ ਬੰਬੇ ਧੱਕੇ ਖਾਂਦਾ ਰਿਹਾ
ਬਾਅਦ 'ਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਸਭ ਧੋਖਾ ਹੀ ਸੀ। ਐਨਾ ਜਿ਼ਆਦਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਖਿ਼ਆਲ ਵੀ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਫੇਰ ਸੋਚਿਆ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਬੁਝਦਿਲੀ ਹੈ
ਮਸਲੇ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ। ਘਰ ਵਾਪਿਸ ਜਾ ਕੇ ਮਾਂ-ਪਿਉ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ
ਸੀ। ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਮਾਂ-ਪਿਉ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਉੱਥੋਂ ਘਰ ਲੈ ਗਏ। ਜਮੀਨ ਪਹਿਲਾਂ
ਹੀ ਥੋੜੀ ਸੀ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਅੱਧੀ ਗਹਿਣੇ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਚਾਹ ਕੇ ਵੀ ਖੇਤੀ ਨਹੀਂ
ਸੀ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਝੰਜੋੜਿਆ ਤੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਲਿਖਵਾਇਆ।
ਮਨ ਦਾ ਸਾਰਾ ਬੋਝ ਲਿਖ ਕੇ ਹੀ ਹਲਕਾ ਕਰਦਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਲਿਖੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ
ਸਤਰਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸਨ;<br />"ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਜਮੀਨ ਵਿੱਚੋਂ ਰੱਬ ਰੂਪ ਬਾਪੂ ਮੇਰਾ, ਕਿਵੇਂ ਰਿਹਾ ਕਰਦਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ<br />ਮੈਂ ਵੀ ਕਦੇ ਕੋਲ ਬਹਿ ਪੁੱਛਿਆ ਨਾ ਹਾਲ, ਦੁੱਖ ਕੱਲਾ ਰਿਹਾ ਭੋਗਦਾ ਵਿਚਾਰਾ।"<br />ਫਿਰ
ਕੰਡਕਟਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਤਕਰੀਬਨ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਇਹ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ। ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ
ਨਾਲ ਵਾਹ ਪੈਂਦਾ। ਬੜਾ ਕੁਝ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਲਈ ਮਿਲਦਾ। ਜੋ ਵੇਖਣ ਸੁਨਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ
ਮੇਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ। ਕਦੇ ਗੀਤ, ਕਦੇ ਕਵਿਤਾ, ਕਦੇ ਗਜ਼ਲ ਅਤੇ ਕਦੇ
ਕੋਈ ਗੱਲ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੀ। ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਬੈਠੇ ਮੰਗਤੇ ਨੂੰ ਤੱਕਿਆ ਤਾਂ
ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ;<br />"ਕੀਕਣ ਤੁਸੀਂ ਨਜਾਇਜ਼ ਕਹੋਂਗੇ, ਉਸ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਰੋਣੇ ਨੂੰ<br />ਜਿਸ ਕੋਲ ਮੂੰਹ ਲਈ ਬੁਰਕੀ ਨਹੀਂ, ਤੇ ਛੱਤ ਨਹੀਂ ਸਿਰ ਲਕੋਣੇ ਨੂੰ।"<br />ਉਸ
ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਸਤ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ 'ਮੱਟੂ' ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਇਟਲੀ ਆਉਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣ ਗਿਆ। ਏਥੇ ਆ
ਕੇ ਜੀਅ ਜਾਨ ਲਾਅ ਕੇ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਘਰਦਿਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਉਲਾਮੇ ਲਾਹ ਦਿੱਤੇ।
ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸਤਾਂ ਹਰ ਪਲ ਸਾਥ ਨਿਭਾਇਆ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਹਿਸਾਸ
ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ;<br />"ਮਿਹਰਬਾਨ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਯਾਰੀ, ਹੈ ਮੇਰਾ ਸਰਮਾਇਆ<br />ਸਮਝ ਲਵੋ ਕਿ ਜਿ਼ੰਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਏਹੀ ਕੁਝ ਬਚਾਇਆ।"<br />ਪ੍ਰਦੇਸ ਵਿੱਚ ਅਣਥੱਕ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦਿਆਂ ਭੁੱਖ ਨੇ ਸਤਾਇਆ ਤਾਂ ਮਾਂ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੇ ਚੁੱਲੇ ਚੌਂਕੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਲਿਖਿਆ;<br />"ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ ਵਰਗਾ ਸੀ ਕੱਚਾ ਜਿਹਾ ਚੁੱਲਾ ਚੌਂਕਾ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੀ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਦਾ<br />ਦਿਲ ਕਰੇ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਭੇਜ ਕੇ ਕਮਾਈਆਂ ਕਿਤੇ, ਮੰਦਿਰ ਬਣਾਂਦਾ ਉਸ ਥਾਂ ਦਾ।" <br />ਲਿਖਣ
ਦਾ ਦੌਰ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਲਿਖਣਾ ਰੂਹ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਪਰ ਛਪਣ ਵਾਲਾ
ਕੰਮ ਬੰਦ ਰਿਹਾ। ਫਿ਼ਰ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਸੋਚ ਦੀ ਹਾਨਣ ਜੀਵਨ ਸਾਥਣ ਮਿਲ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਮੇਰਾ
ਲਿਖਿਆ ਸਭ ਕੁਝ ਪੜ੍ਹਿਆ ਤੇ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਮੇਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਛਪਣ ਲਈ ਭੇਜਣ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ
ਵੀ ਕੀਤਾ। ਮੇਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਇਟਲੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਯੂਰਪ ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ
ਵੀ ਛਪਣ ਲੱਗੀਆਂ ਤੇ ਹੌਲ਼ੀ-ਹੌਲ਼ੀ ਇਹ ਘੇਰਾ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ। ਮੇਰੀ ਰਚਨਾ
ਛਪਣ 'ਤੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੁਸ਼ੀ ਮੇਰੀ ਜੀਵਨ ਸਾਥਣ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ। ਮੇਰੇ ਹਰ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ
ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬਨਾਉਣ ਵਾਲ਼ੀ ਲਈ ਵਫ਼ਾ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਉਂਦਾ ਮੈਂ ਇੱਕ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਜੋ ਪਿਆਰ
ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰ ਜੋੜੇ ਨੇ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮੈਂ ਜਦ ਵੀ ਕਿਸੇ ਮਹਿਫ਼ਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ
ਹੋਵਾਂ ਉਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਸੁਨਣ ਦੀ ਫ਼ਰਮਾਇਸ਼ ਅਕਸਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਬੋਲ ਨੇ; <br />"ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਵਗੈਰ ਜਾਨੇ ਮੇਰੀਏ, ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵੱਲ ਤੱਕਿਆ ਈ ਨਹੀਂ<br />ਰੱਬ ਤੋਂ ਤਾਂ ਲੱਖਾਂ ਓਹਲੇ ਹੋਣਗੇ, ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਤਾਂ ਓਹਲਾ ਕਦੇ ਰੱਖਿਆ ਈ ਨਹੀਂ।"<br />ਫਿ਼ਰ
ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਘਰ ਦਾ ਮਹੌਲ ਹੋਰ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਭਰਿਆ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ
ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਇਹ ਨਿਤਨੇਮ ਹੀ ਸਮਝ ਲਵੋ ਕਿ ਮੈਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਜਰੂਰ ਲਿਖਣਾ ਹੈ
ਅਤੇ ਜੋ ਵੀ ਲਿਖਣਾ ਹੈ ਉਹ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਵੀ ਜਰੂਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ
ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ, ਦੋ ਬੇਟੇ ਤੇ ਇੱਕ ਬੇਟੀ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਹਰ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਉਹ ਬੜੀ ਰੀਝ
ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਸੁਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ
ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜਿ਼ਆਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸਦਕਾ ਹੀ
ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਲਿਖਿਆ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਠਕਾਂ ਅਤੇ ਸਰੋਤਿਆ ਤੱਕ
ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਇਆ ਹਾਂ। ਜਿ਼ੰਦਗੀ 'ਚ ਬੇਸ਼ੱਕ ਬੜੇ ਉਤਰਾਅ ਚੜ੍ਹਾ ਆਏ, ਪਰ
ਅੱਜ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਹਰ ਖੁਸ਼ੀ ਮੇਰੀ ਝੋਲ਼ੀ ਪਾਈ ਹੈ।" ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਆਪਣੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ
ਸਿਲਸਿਲਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਤਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ;<br />"ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਤੇਰਾ, ਐ ਮਿਹਰਾਂ ਦੇ ਸਾਈਆਂ<br />ਤੂੰਹੀਂ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਕਲਮ, ਤੇ ਕਲਮ ਨੇ ਲੱਗੀਆਂ ਤੋੜ ਨਿਭਾਈਆਂ।<br />ਤੂੰ ਚੰਦ ਜਿਹਾ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਦਿੱਤਾ, ਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗੇ ਬੱਚੇ<br />'ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਹੀ ਗਈਆਂ, ਕੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਨਹਾਈਆਂ।"<br />ਪ੍ਰਭਜੀਤ
ਨਰਵਾਲ ਦੀਆਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤਿੰਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 'ਅਲਵਿਦਾ'(ਨਾਵਲ), ਗੁਆਚੇ
ਨਕਸ਼(ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਅਤੇ 'ਹੌਂਕੇ ਬੇ-ਜੁਬਾਂ'(ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਛਪ ਕੇ ਪਾਠਕਾਂ ਤੱਕ
ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਲਦ ਹੀ ਦੂਜਾ ਨਾਵਲ 'ਹਾਸੇ ਬਣੇ ਸਰਾਪ' ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ
ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ 'ਅਭਾਗੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਪੁਕਾਰ' ਛਪ ਕੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਦੇ ਲਿਖੇ ਗੀਤ
ਦਲਜੀਤ ਬਿੱਟੂ, ਮਨਦੀਪ ਅਠਵਾਲ, ਸਾਬਰ ਅਲੀ 'ਮੋਰਿੰਡਾ', ਐੱਸ ਐੱਸ ਫਰਾਲਵੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ
ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਟਲੀ ਰਹਿੰਦੇ ਗਾਇਕ
ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਦੇ ਲਿਖੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸਟੇਜਾਂ 'ਤੇ ਗਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ
ਵਿੱਚ ਅਵਤਾਰ ਰੰਧਾਵਾ, ਮਨਜੀਤ ਸ਼ਾਲਾਪੁਰੀ, ਸਾਬਰ ਅਲੀ, ਐੱਸ ਐੱਸ ਫਰਾਲਵੀ, ਪੰਕਜ ਕੁਮਾਰ
ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ਼ ਸਮੇਂ 'ਚ ਹੋਰ ਲਿਖਣ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨਰਵਾਲ
ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ;<br />"ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਭੈਅ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਰੱਖ ਕੇ, ਅਜੇ ਮੈਂ ਹੋਰ ਲਿਖਣਾ ਏ<br />ਤੇ ਬਣ ਪਾਤਰ ਉਹਦੀ ਰਹਿਮਤ ਦਾ, ਅਜੇ ਮੈਂ ਹੋਰ ਸਿੱਖਣਾ ਏ।<br />ਲੈ ਸੁੱਚਾ ਪਾਣੀ ਫ਼ਰਜਾਂ ਦਾ, ਤੇ ਗੁੰਨ ਕੇ ਮਿੱਟੀ ਅੱਖ਼ਰਾਂ ਦੀ<br />ਜ਼ਜਬਾਤ ਦੇ ਕੱਚੇ ਵਿਹੜੇ ਨੂੰ, ਮੈਂ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਿੱਪਣਾ ਏ।"<br />ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ
ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਨਰਵਾਲ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਲੰਮੀ ਉਮਰ
ਬਖ਼ਸ਼ੇ। ਪ੍ਰਭਜੀਤ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਝੋਲ਼ੀ ਪਾਵੇ। ਉਸ ਦੇ
ਲਿਖੇ ਗੀਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋ ਕੇ ਮਹਿਫ਼ਲਾਂ ਦਾ ਸਿ਼ੰਗਾਰ
ਬਣਨ।<br />****<br /><br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-4428868747704877592012-11-18T16:40:00.001+11:002012-11-18T16:40:11.133+11:00ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਫੇਰੀ (8).......... ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ / ਯੁੱਧਵੀਰ ਸਿੰਘ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-6nMgrH75jW4/UKh0fHZ_cGI/AAAAAAAAFsE/koJftG3jqQg/s1600/Ginni+Sagoo.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://3.bp.blogspot.com/-6nMgrH75jW4/UKh0fHZ_cGI/AAAAAAAAFsE/koJftG3jqQg/s200/Ginni+Sagoo.jpg" width="167" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
7 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਦਸ ਵਜੇ ਉੱਠ ਕੇ ਆਪਣਾ ਛੋਟਾ ਸੂਟਕੇਸ ਤਿਆਰ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਲਿਆ ਕਿਉਂ ਕਿ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ 2:30 ਤੇ ਟ੍ਰੇਨ ਤੇ ਨਿਊਆਰਕ ਦਾ ਸਫਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਸੀ । ਪਰਾਂਜਲ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਟ੍ਰੇਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਕਦੇ ਗਿਆ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਅੱਜ ਉਹਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸਭ ਵੱਡੇ ਰੂਟ ਦੀਆਂ ਟਰੇਨਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਬਾਕੀ ਲੋਕ ਬੱਸ ਜਾਂ ਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਸਫਰ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਇਕ ਵਜੇ ਅਸੀਂ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਪਏ ਕਿਉਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਈ ਟਿਕਟ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਖਾ ਕੇ ਸਫਰ ਵਾਲੀ ਟਿਕਟ ਮਿਲਣੀ ਸੀ । ਵੀਹ ਕੁ ਮਿੰਟ ਵਿਚ ਟ੍ਰੇਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਅਸੀਂ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ, ਸਟੇਸ਼ਨ ਕੋਈ ਜਿ਼ਆਦਾ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ । ਮੈਂ ਪਰਾਂਜਲ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਉਰਲੈਂਡੌ ਦਾ ਟ੍ਰੇਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਟ੍ਰੇਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ । ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਅੰਦਰ ਜਾ ਕੇ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਮੈਂ ਤਾਂ ਆਪ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਇਆ ਹਾਂ । ਖਿੜਕੀ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਬੀਬੀ ਨੂੰ ਟਿਕਟ ਫੜਾਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਲਾਈਟ ਅੱਗੇ ਬਾਰ ਕੋਡ ਕਰ ਦਿਉ, ਟਿਕਟ ਮਿਲ ਜਾਏਗੀ । ਸੌਖਾ ਤਰੀਕਾ ਹੀ ਸੀ । ਜਹਾਜ ਦੇ ਬੋਰਡਿੰਗ ਕਾਰਡ ਵਰਗੀ ਟਿਕਟ ਛਪ ਕੇ ਆ ਗਈ । ਗੱਡੀ ਦੇ ਆਉਣ ਵਿਚ ਤਕਰੀਬਨ ਇਕ ਘੰਟਾ ਪਿਆ ਸੀ, ਸੋ ਮੈਂ ਪਰਾਂਜਲ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਘਰੇ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ । ਜਿ਼ਆਦਾਤਰ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਕੋਲ ਭਾਰੇ ਸੂਟਕੇਸ ਸਨ ਕਿਉਂ ਕਿ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ ਵਿਚ ਜਿਆਦਾ ਸਮਾਨ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਦੇਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਟ੍ਰੇਨ ਦੇ ਵਿਚ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ । </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<a name='more'></a>ਠੀਕ ਟਾਇਮ ਤੇ ਸਿਲਵਰ ਸਟਾਰ 92 ਰੇਲ ਮਿਆਮੀ ਤੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਉਰਲੈਂਡੌ ਆ ਪਹੁੰਚੀ । ਇਸ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਤੱਕ ਦੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਸੀ । ਟ੍ਰੇਨ ਦੇ ਦੋ ਟੀ।ਟੀ। ਥੱਲੇ ਆ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਟਿਕਟਾਂ ਤੇ ਸੀਟ ਨੰਬਰ ਲਿਖ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡੱਬਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਭੇਜ ਰਹੇ ਸੀ । ਮੈਂ ਟੀ।ਟੀ। ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਬਾਰੀ ਵਾਲੀ ਸੀਟ ਦੇ ਦਿਉ । ਉਸ ਨੇ ਪੈਂਸਿਲ ਨਾਲ ਟਿਕਟ ਤੇ ਨੰਬਰ ਲਿਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਰ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ । ਇਹ ਐਮਟਰੈਕ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਡੀਜ਼ਲ ਟ੍ਰੇਨ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੋੜਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਡੱਬੇ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸੀ । ਸੋਫਾ ਸੀਟਾਂ ਵਾਗ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਸਨ । ਦੋ ਇਕ ਪਾਸੇ, ਦੋ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ । ਉੱਪਰ ਸਮਾਨ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜਗਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਤਕਰੀਬਨ ਪੰਜ ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਸਭ ਯਾਤਰੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਤੇ ਬੈਠ ਚੁੱਕੇ ਸੀ । ਟੀ।ਟੀ ਨੇ ਹਰ ਯਾਤਰੀ ਦੇ ਸੀਟ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸਟਿੱਕਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕਿਸ ਸਵਾਰੀ ਨੇ ਕਿੱਥੇ ਜਾਣਾ ਹੈ । ਹਰ ਸੀਟ ਦੇ ਥੱਲੇ ਦੋ ਬਿਜਲੀ ਪਲੱਗ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸੀ । ਸੀਟ ਸਿੱਧੀ ਕਰਨ ਤੇ ਬੈੱਡ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਸੀ । ਪਰਾਂਜਲ ਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰ ਕੇ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਗੱਡੀ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਨੂੰ ਵਧ ਤੁਰੀ । ਬਾਹਰ ਗਰਮੀ ਸੀ ਤੇ ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਏ।ਸੀ। ਨੇ ਡੱਬਿਆਂ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਯੱਖ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਟ੍ਰੇਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਜਿਆਦਾ ਵੱਡੇ ਨਹੀਂ ਬਣੇ ਸੀ, ਗੱਡੀ ਜਿਸ ਰਸਤਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਹ ਜਿ਼ਆਦਾਤਰ ਖੇਤ ਸਨ ਜਾਂ ਬਿਲਡਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ ਸੀ । <br />ਦੋ ਚਾਰ ਛੋਟੇ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਤੇ ਰੁਕਦੀ ਹੋਈ ਗੱਡੀ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ ਛੇ ਵਜੇ ਫਲੌਰਿਡਾ ਰਾਜ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਜੈਕਸਨਵਿਲੇ ਵਿਖੇ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ । ਟੀ।ਟੀ। ਨੇ ਅਨਾਊਂਸਮੈਂਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਗੱਡੀ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਲਈ ਰੁਕੀ ਹੈ । ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣੀ ਹੈ, ਉਹ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਪੀ ਲਵੇ । ਗੱਡੀ ਦੇ ਵਿਚ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਥੱਲੇ ਨੂੰ ਦੌੜ ਲੱਗ ਗਈ ਤੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ ਸੂਟੇ ਲੱਗਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ । ਚੰਦ ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਦ ਗੱਡੀ ਦੇ ਹਾਰਨ ਵੱਜਣ ਨਾਲ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਸੀਟਾਂ ਤੇ ਵਾਪਿਸ ਜਾ ਬੈਠੇ । ਇਹ ਦਸਤੂਰ ਸਾਰੇ ਸਫਰ ਦੇ ਵਿਚ ਚੱਲਿਆ । ਗੱਡੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਰਾਜ ਜਾਰਜੀਆ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਸੀ । ਟ੍ਰੇਨ ਦੀ ਕੈਨਟੀਨ ਵਿਚੋਂ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦਾ ਆਰਡਰ ਲੈਣ ਲਈ ਵੇਟਰ ਸਭ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕੈਨਟੀਨ ਵਿਚ ਚੱਲ ਕੇ ਹੀ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕੁਝ । ਸਾਰੀ ਟ੍ਰੇਨ ਦੇ ਡੱਬੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਕੁਝ ਯਾਤਰੀ ਲੈਪਟੋਪ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ, ਕੁਝ ਸੌਂ ਰਹੇ ਸਨ । ਕੈਨਟੀਨ ਵਾਲਾ ਡੱਬਾ ਗੱਡੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਸੀ । ਕਾਫੀ ਸਾਫ ਸੁਥਰਾ ਡੱਬਾ ਸੀ । ਜਿਆਦਾ ਭੀੜ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਇਕ ਮੇਜ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਬੈਠਾ ਤਾਂ ਵੇਟਰ ਨੇ ਆ ਕੇ ਸਭ ਆਈਟਮਾਂ ਗਿਣਾ ਦਿੱਤੀਆਂ । ਰੋਸਟਡ ਚਿਕਨ ਦੇ ਨਾਲ ਚਾਵਲ, ਉੱਬਲੀ ਸਬਜੀ, ਸਲਾਦ ਤੇ ਸੇਬ ਜੂਸ ਦਾ ਆਰਡਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਟੇਬਲ ਤੇ ਇਕ ਬੰਦਾ ਖਾਣਾ ਖਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਗੱਡੀ ਰੁਕਣ ਵਾਲੀ ਹੈ । ਉਹਨੇ ਵੇਟਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਦੋ ਕਸ਼ ਲਗਾ ਲਵਾਂ, ਮੇਰਾ ਖਾਣਾ ਨਾ ਚੁੱਕੇ । ਖਾਣੇ ਨਾਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਜਰੂਰੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਗਰਟ ਹੋ ਗਈ ਹੈ । ਵੇਟਰ ਨੇ ਆ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਖਾਣਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਨਾਲ ਬਿਲ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਖਾਣਾ ਖਾ ਕੇ ਬਿਲ ਦੇ ਦੇਵਾਂ । ਖਾਣਾ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਪੰਦਰਾਂ ਡਾਲਰ ਐਨੇ ਖਾਣੇ ਦੇ ਲਈ ਜਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਸਨ । ਵਾਈਨ ਜਾਂ ਬੀਅਰ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਸਹੂਲਤ ਮੌਜੂਦ ਸੀ । ਸਰਕਾਰ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਹਰ ਤਰਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਇੱਥੋਂ ਵਾਪਿਸ ਸੀਟ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਸੌਂ ਗਿਆ । <br />ਗੱਡੀ ਆਪਣੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਦੀ ਰਹੀ । ਰਾਤ ਨੂੰ ਗੱਡੀ ਸਾਊਥ ਕੈਰੋਲੀਨਾ, ਨਾਰਥ ਕੈਰੋਲੀਨਾ ਤੇ ਵਰਜੀਨੀਆ ਰਾਜ ਵਿਚੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਰਿਚਮੰਡ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਸਵੇਰੇ 9 ਕੁ ਵਜੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ । ਗੱਡੀ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਸਨ । ਰਾਤ ਕਦੇ ਕਦੇ ਅੱਖ ਵੀ ਖੁੱਲੀ ਪਰ ਨੀਂਦ ਵਧੀਆ ਆਈ । ਮੈਂ ਬਾਥਰੂਮ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਪੰਜ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰ ਕੇ ਵਾਪਿਸ ਸੀਟ ਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ । ਕੁਆਂਟਿਕੋ ਤੇ ਅਲੈਗਜੈਂਡਰਿਆਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਟ੍ਰੇਨ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀ।ਸੀ। ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਸੀ । ਇਕ ਪਾਸੇ ਤੇ ਰੌਨਾਲਡ ਰੀਗਨ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਏਅਰਪੋਰਟ ਬਣਿਆ ਸੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੈਂਟਾਗਨ ਸਿਟੀ । ਇਹਨਾਂ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸੀ ਤੇ ਵੇਖਣਾ ਸੀ । 11:30 ‘ਤੇ ਗੱਡੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀ।ਸੀ। ਦੇ ਪੈਨ ਟ੍ਰੇਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ । ਇਹ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਕੋਈ ਜਿਆਦਾ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਸਾਡੀ ਗੱਡੀ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਖੜੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇਗੀ । ਇੱਥੇ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਦੇ ਲਈ ਗੱਡੀ ਦਾ ਠਹਿਰਾਉ ਸੀ । ਰੇਲਵੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਟਾਇਲਟਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਰੇਲਵੇ ਕਿਚਨ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ । ਬਹੁਤ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਿਪਟਾ ਕੇ ਗੱਡੀ ਅੱਗੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਈ ਪਰ ਪੰਜ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਬਾਦ ਹੀ ਟ੍ਰੇਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਖਰਾਬੀ ਆ ਗਈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵਾਪਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਭੇਜਣ ਦੇ ਲਈ ਕਰੇਨ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਮੰਗਾਈ ਗਈ ਤੇ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਧੱਕ ਕੇ ਵਾਪਿਸ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ । ਤਕਰੀਬਨ ਇਕ ਘੰਟੇ ਬਾਦ ਇਕ ਹੋਰ ਇੰਜਣ ਆਇਆ ਜੋ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ । ਕਾਫੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਤੋਂ ਕੋਈ ਅਗਲੀ ਟ੍ਰੇਨ ਵਿਚ ਬੈਠਣਾ ਸੀ, ਸੋ ਸੀਨੀਅਰ ਟੀ।ਟੀ। ਨੇ ਆ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਟਿਕਟਾਂ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਕਿਉਂ ਕਿ ਕਸੂਰ ਚਾਹੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਹੋਵੇ ਗੱਡੀ ਲੇਟ ਹੋਣ ਦੇ ਵਿਚ ਪਰ ਟ੍ਰੇਨ ਸਰਵਿਸ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਗੱਡੀ ਅੱਧੀ ਖਾਲੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਤੇ ਦੂਜੇ ਉਤਰਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਮਾਨ ਬੰਨ ਰਹੇ ਸੀ । ਗੱਡੀ ਵੈਸੇ ਦੋ ਘੰਟੇ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਲੇਟ ਹੋ ਗਈ ਸੀ । ਕਿਉਂ ਕਿ ਲੇਟ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਬਾਕੀ ਟਰੇਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰਾਹ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਲੇਟ ਹੋ ਜਾਣ । ਤਕਰੀਬਨ 2:45 ਤੇ ਫਿਲਾਡੈਲਫੀਆ ਦੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਗੱਡੀ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ । ਇੱਥੇ ਫਿਲਾਡੈਲਫੀਆ ਦਾ ਬੋਰਡ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮੇਰੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਇਕ ਦਮ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੇਖਕ ਗਿਆਨੀ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਫਿਲਾਡੈਲਫੀਆ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆ ਗਿਆ । ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਪੜੀਆਂ ਹਨ । ਖੈਰ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੁਬਾਰਾ ਗੇੜਾ ਵੱਜਿਆ ਤਾਂ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਨੂੰ ਜਰੂਰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕਰਾਂਗਾ । ਗੱਡੀ ਨਿਊਜਰਸੀ ਰਾਜ ਵਿਚ ਦਾਖਿਲ ਹੌ ਚੁੱਕੀ ਸੀ । ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਬਾਦ ਟੀ।ਟੀ। ਨੇ ਅਨਾਊਂਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਨਿਊਆਰਕ ਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਾਲੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਆਪਨਾ ਸਮਾਨ ਸਮੇਟ ਲੈਣ । ਟਰੈਂਟਨ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਮੈਟਰੋਪਾਰਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਰੁਕੇ ਸ਼ਾਮ 4 ਵਜੇ ਰੁਕੇ ਗੱਡੀ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ । ਨਿਊਜਰਸੀ ਰਾਜ ਦੇ ਨਿਊਆਰਕ ਪੈਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤੇ । ਜਿੱਥੋਂ ਕਿ ਮੈਂ ਲੋਕਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਟ੍ਰੇਨ ਦੀ ਟਿਕਟ ਲੈ ਕੇ ਵਾਪਿਸ ਮੈਟਰੋਪਾਰਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ । ਨਿਊਆਰਕ ਦਾ ਪੈਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਬਣਿਆ ਹੈ । ਥੱਲੇ ਜਾ ਕੇ ਮੈਟਰੋਪਾਰਕ ਦੀ ਟਿਕਟ ਲਈ ਤੇ ਵਾਪਿਸ ਉਸੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੇ ਆ ਗਿਆ । ਇੱਥੇ ਇਹ ਗੱਲ ਚੰਗੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਟਿਕਟ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੇ ਆ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਵੀ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਬਿਨਾਂ ਟਿਕਟ ਫੜੇ ਜਾਣ ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਰਫ ਟਿਕਟ ਦੇ ਪੈਸੇ ਦੇਣੇ ਪੈਣਗੇ ਤੇ ਨਾਲ ਪੰਜ ਡਾਲਰ ਸਰਚਾਰਜ ਅਲੱਗ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ । ਜੁਰਮਾਨਾ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਪਰ ਲੋਕ ਇਮਾਨਦਾਰ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਡਬਲ ਡੇਕਰ ਟ੍ਰੇਨ ਆ ਗਈ । ਮਿੰਟ ਬਾਦ ਹੀ ਚੈੱਕਰ ਨੇ ਟਿਕਟ ਲੈ ਕੇ ਮੇਰੀ ਸੀਟ ਦੇ ਉੱਤੇ ਲੱਗੇ ਕਲਿੱਪ ਵਿਚ ਇਕ ਦੂਜੀ ਟਿਕਟ ਜੜ ਦਿੱਤੀ । ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਬੜੀ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਟੀ।ਟੀ। ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਤਕਰੀਬਨ 4:45 ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਫਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਮੈਟਰੋਪਾਰਕ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ । <br />ਥੱਲੇ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਫੋਨ ਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪਾਰਕਿੰਗ ਵਿਚ ਹੈ । ਪਰਾਂਜਲ ਨੂੰ ਵੀ ਫੋਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਮੈਟਰੋਪਾਰਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹਾਂ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਗੱਡੀ ਲੇਟ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ । ਉਹ ਬੜਾ ਹੱਸਿਆ ਕਹਿੰਦਾ ਤੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਨਾ ਪੰਗੇ ਲੈ ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦੇ । ਸਤਾਈ ਘੰਟੇ ਵਿਚ ਤੂੰ ਸਫਰ ਤੈਅ ਕੀਤਾ । ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਚਲੋ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸਫਰ ਵੀ ਤਜ਼ਰਬੇ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਇਕ ਵਾਰ ਤਾਂ ਥਕਾਵਟ ਬਹੁਤ ਹੋਈ ਪਈ ਸੀ ਪਰ ਨਵੇਂ ਤਜ਼ਰਬੇ ਕਰਨ ਦਾ ਸੋਚ ਕੇ ਮਨ ਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਐਡਾ ਕਿਹੜਾ ਪਹਾੜ ਡਿੱਗ ਪਿਆ ਸਤਾਈ ਘੰਟੇ ਦੇ ਸਫਰ ਵਿਚ । ਪਾਰਕਿੰਗ ਦੇ ਵਿਚ ਭੈਣ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਜਸ਼ਨਦੀਪ ਜੱਸਲ ਤੇ ਬੇਟੀ ਦਿਵਨੀਤ ਜੱਸਲ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਲੈਣ ਲਈ ਪਹੁੰਚੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਤਕਰੀਬਨ ਅੱਠ-ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਬਾਦ ਅਸੀਂ ਮਿਲੇ ਸੀ । ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਟਰੈਫਿਕ ਬਹੁਤ ਜਿ਼ਆਦਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਸੀ । ਇਸੇਲਿਨ ਦੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਘਰ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ । ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਭਾਜੀ ਕੰਮ ਤੋਂ ਅਜੇ ਪਰਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਸੋ ਪੇਟ ਪੂਜਾ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਨਬੇੜ ਕੇ ਮੈਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਆਹਰੇ ਲੱਗ ਗਿਆ । ਨਿਊਆਰਕ ਦੇ ਵਿਚ ਠੰਡ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ । ਤਕਰੀਬਨ 3-4 ਡਿਗਰੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਤਾਪਮਾਨ ਸੀ । ਦਰਖਤਾਂ ਦੇ ਪੱਤੇ ਝੜ ਚੁੱਕੇ ਸੀ । ਪਰ ਅਸਮਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਫ ਸੀ । ਘੰਟੇ ਬਾਦ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਭਾਜੀ ਵੀ ਆ ਗਏ ਨਾਲ ਹੀ ਡਾ।ਕੰਵਰਜੀਤ ਬਰਾੜ ਦਾ ਟੈਲੀਫੋਨ ਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੱਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਨਿਊਯਾਰਕ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਪੰਜ ਵਜੇ ਦੇ ਬਾਦ ਉਹ ਬਿਲਕੁੱਲ ਫਰੀ ਹੈ ਤੇ ਮੈਂ ਉਹਦੀ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਭਾਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਵਾ ਕੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਛੇ ਵਜੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਟਾਇਮ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ।<br />ਚਲਦਾ...<br /></div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-26235121983127401512012-11-18T15:57:00.003+11:002012-11-18T15:57:31.288+11:00ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਫੇਰੀ (7).......... ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ / ਯੁੱਧਵੀਰ ਸਿੰਘ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-KKEbAJqwLhY/UKhqUD1E9fI/AAAAAAAAFq0/TQh6br7PIhs/s1600/Ginni+Sagoo.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://4.bp.blogspot.com/-KKEbAJqwLhY/UKhqUD1E9fI/AAAAAAAAFq0/TQh6br7PIhs/s200/Ginni+Sagoo.jpg" width="167" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਅਸੀਂ
ਸਾਹਮਣੇ ਦਿਖ ਰਹੀ ਨਕਲੀ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰਸਟ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਕੋਲ ਜਾ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਨਕਲੀ ਪਹਾੜ
ਦੇ ਵਿਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਰੋਲਰ ਕੋਸਟਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਸਾਡੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਪੈਣ ਲੱਗ
ਗਈਆਂ। ਪਰਾਂਜਲ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਚੱਲ ਆਪਾਂ ਬੈਠਦੇ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਵੈਸੇ ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ
ਦੇ ਮਾਘੀ ਮੇਲੇ ਤੇ ਚੰਡੋਲ ਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਡਰੇ ਬਹੁਤ ਝੂਟੇ ਲਏ ਸਨ । ਪਰ ਇਹੋ
ਜਿਹੇ ਝੂਲੇ ਤੇ ਕਦੇ ਬੈਠਾ ਨਹੀ ਸੀ । ਪਰਾਂਜਲ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਬੈਠੇ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ
ਕਿਵੇਂ ਲੱਗੂਗਾ ਕਿ ਝੂਲਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਸੋ ਆਪਾਂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਲੱਗੇ
ਐਕਸ਼ੀਪੀਡੀਸਨ ਐਵਰਸਟ ਰਾਈਡ ਦੀ ਲਾਇਨ ਦੇ ਵਿਚ, ਪੂਰੀ ਪੰਤਾਲੀ ਮਿੰਟ ਦੇ ਵੇਟਿੰਗ ਚੱਲ
ਰਹੀ ਸੀ । ਦਸ ਮਿੰਟ ਬਾਦ ਪਰਾਂਜਲ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਯਾਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਇਸ ਵਿਚ ਮੈਂ
ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਰਿੰਕੀ ਨੂੰ ਭੇਜਦਾ ਹਾਂ ਤੂੰ ਇੰਤਜਾਰ ਕਰ, ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿਉਂ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਦਾ
ਵੈਰੀ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਤੂੰ ਹੁਣ ਆਪ ਭੱਜ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਪਰ ਉਹ ਬਾਹਰ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਭਾਬੀ
ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਅੰਦਰ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। </div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
ਇਹ
ਲਾਈਨ ਵੀ ਘੁੰਮ ਘੁੰਮਾ ਕੇ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਰਾਈਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਛੋਟੇ ਮਿਊਜੀਅਮ ਦੇ
ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।ਇਸ ਦੇ ਵਿਚ ਨਿਪਾਲੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪੇਮਾ ਦੋਰਜੇ (ਪੀ।ਐਚ।ਡੀ।)
ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਯੇਤੀ ਮਿਊਜੀਅਮ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹਨ । ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ
ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਤੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਟਿੰਗਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਜਿੰਨਾ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ
ਗਿਆ ਸੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਯੇਤੀ (ਹਿਮਮਾਨਵ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਯੇਤੀ ਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪੇਮਾ
ਨੇ ਕਾਫੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ । ਨਾਲ ਹੀ ਯੇਤੀ ਦੇ ਪੰਜੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
ਬਾਕੀ ਜੇ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਡਾਇਨਾਸੋਰ ਵਰਗਾ ਜਾਨਵਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਯੇਤੀ ਦੇ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ
ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਐਵਰਸਟ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਕਾਫੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਕਲੀ
ਮੁਖੌਟੇ ਵੀ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਮੁਖੌਟਾ ਵੀ
ਹਨੂੰਮਾਨ ਲੰਗੂਰ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਐਕਸ਼ੀਪੀਡੀਸਨ ਐਵਰਸਟ ਦਾ ਨਾਮ 2011
ਦੀ ਗਿੰਨੀਜ ਬੁਕ ਆਫ ਵਰਲਡ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਚ ਵੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਰਾਈਡ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਸਭ ਸੈਟ ਤੇ ਸ਼ੋਅ ਪੀਸਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਰਾਈਡ ਬਾਕਮਾਲ ਪਲੈਨਿੰਗ ਨਾਲ
ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ । 2006 ਵਿਚ ਇਸ ‘ਤੇ ਸਭ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤਕਰੀਬਨ ਸੌ ਮਿਲੀਅਨ ਯੂ। ਐਸ। ਡਾਲਰ ਦਾ
ਖਰਚਾ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਇਹ ਸਭ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ ਰਾਈਡ ਦੇ ਕੋਲ, ਮੈਂ ਭਾਬੀ
ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਰਾਂਜਲ ਜਾਲ ਵਿਚ ਫਸਾ ਗਿਆ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਤੇ ਆਪ ਮੌਜ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਖੜਾ ਹੈ ।
ਰਾਈਡ ਤੋਂ ਉਤਰਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਰਾਈਡ ਨੇ ਇਕ
ਵਾਰ ਤਸੱਲੀ ਕਰਵਾ ਦੇਣੀ ਹੈ । ਸਾਨੂੰ ਸੀਟ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਅੱਗੇ ਜਾ ਮਿਲੀ ਤੇ ਟਰੇਨ ਚੱਲ
ਪਈ । ਪਹਾੜ ਦੀ ਚੜਾਈ ਤੇ ਬਿਲੁਕਲ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੇ ਵਾਂਗ ਟਾਪ ਤੇ ਚਿੱਟਾ ਰੰਗ ਕਰਕੇ
ਬਰਫ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਕਿਤੇ ਛੋਟੇ ਝਰਨੇ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਸਨ । ਉਤੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਇਕ
ਦਮ ਹੀ ਗੱਡੀ ਨੇ ਢਲਾਣ ਵੱਲ ਨੂੰ ਕੂਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਤੇ ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ
ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ । ਇਕ ਦਮ ਹੀ ਝੂਲਾ ਪਹਾੜ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੇ ਜਾ ਰੁਕਿਆ ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਟਰੈਕ ਨੂੰ
ਹਵਾ ਦੇ ਵਿਚ ਤੋੜ ਕੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ “ਵੀ” ਸ਼ਬਦ ਵਾਂਗ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਥੱਲੇ ਵੇਖਾਂ
ਤਾਂ ਡਰ ਲੱਗੇ ਤੇ ਸਾਡੀ ਸੀਟ ਵੀ ਬਿਲਕੁੱਲ ਅੱਗੇ ਸੀ । ਮੈਂ ਭਾਬੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਲੈ ਬਈ
ਭਾਬੀ ! ਆਹ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਅਨਜਾਣ ਚਾਲਕ ਨੇ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਟਰੈਕ ਤੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ, ਗੱਡੀ ਜੇ
ਭੋਰਾ ਵੀ ਅੱਗੇ ਨੂੰ ਰਿੜ ਗਈ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਭੁੜਥਾ ਬਣ ਜਾਣਾ ਏ।” ਇਕ ਵਾਰ ਤਾਂ ਭਾਬੀ ਦੇ
ਵੀ ਸਾਹ ਰੁਕ ਗਏ 20 ਸੈਕਿੰਡਾਂ ਬਾਦ ਗੱਡੀ ਪਿੱਛੇ ਨੂੰ ਭੱਜ ਤੁਰੀ ਤੇ ਇਕ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਵਿਚ
ਜਾ ਰੁਕੀ ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਗਰਾਫਿਕਸ ਨਾਲ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਕ ਯੇਤੀ ਨੇ ਰੇਲ ਦੇ ਟਰੈਕ ਪੁੱਟ
ਦਿੱਤੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਗੱਡੀ ਵਾਪਿਸ ਆਈ ਹੈ । 15-20 ਸਕਿੰਡ ਬਾਦ ਗੱਡੀ ਫਿਰ ਅਗਾਂਹ ਨੂੰ
ਜਾ ਵਧੀ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਦੂਜੇ ਟਰੈਕ ਤੇ ਗੱਡੀ ਪੁੱਠੀ ਸਿੱਧੀ ਹੁੰਦੀ ਹੋਈ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ
ਵਾਪਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ । ਵੈਸੇ ਮਾੜੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਇਸ ਰਾਈਡ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬੈਠਣ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ । <br />ਇਕ
ਵਾਰ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਵਿਚ ਵੀ ਤੜਥੱਲੀ ਪੈ ਰਹੀ ਸੀ । ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਤੇ ਰਾਈਡ ਵਿਚ
ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸਕਰੀਨ ਤੇ ਦਿਖ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪੈਸੇ ਦੇ ਕੇ
ਪਰਿੰਟ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪਹਾੜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੱਗੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਨੇ ਖਿੱਚੀਆਂ ਸਨ ।
ਬਾਹਰ ਆਏ ਤਾਂ ਪਰਾਂਜਲ ਦਾ ਹਾਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰੁਕ ਰਿਹਾ । ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਆਪ ਸਕੀਮ ਲਾ ਗਿਆ
ਬੱਚੂ, ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਲੱਗਾ ਸੀ ਇਥੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਜਿੰਦਾ ਵਾਪਿਸ । ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਸਾਡੀਆਂ
ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਸਨ । ਇਕ ਵਾਰ ਕੋਕ ਪੀਤਾ ਤੇ ਫਿਰ ਜਾ ਕੇ ਸਾਹ ਆਏ ਸਰੀਰ ਵਿਚ । ਥੋੜਾ
ਦਿਮਾਗੀ ਤੇ ਥੋੜਾ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਥੱਕ ਗਏ ਸੀ । ਇਸ ਲਈ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਫਾਈਂਡਿੰਗ
ਨਿਮੋ ਦ ਮਿਊਜੀਕਲ ਸ਼ੋਅ ਵਿਚ ਜਾ ਵੜੇ । ਵੈਸੇ ਇਹ ਸ਼ੋਅ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੈ ਪਰ ਮਾਂ ਬਾਪ ਵੀ
ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਮਜ਼ਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਗਰਾਫਿਕਸ ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਕਰਤਬਾਂ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਇਹ ਸ਼ੋਅ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਮਾਗੀ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਫੀ ਸਕੂਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਵੈਸੇ ਇਕ ਪਾਰਕ ਦੋ ਦਿਨ ਵਿਚ ਪੂਰਾ
ਦੇਖਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ । ਪਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਜਿ਼ਆਦਾ ਟਾਈਮ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਸੋਚਿਆ ਕਿ
ਹੁਣ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਟੂਡੀਉ ਵੀ ਦੇਖ ਲਿਆ ਜਾਵੇ । ਸੋ ਐਨੀਮਲ ਕਿੰਗਡਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ
ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਟੂਡੀਉ ਵੱਲ ਨੂੰ ਬੱਸ ਤੇ ਚਾਲੇ ਪਾ ਦਿੱਤੇ । ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਟੂਡੀਉ ਤੱਕ ਜਾਣ
ਲਈ ਮੈਜਿਕ ਕਿੰਗਡਮ ਤੋਂ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਵੀ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਹੋਟਲ ਜਾਂ ਰਿਜੋਰਟ ਵਿਚ ਰਹਿਣ
ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਬਾਕੀ ਪੰਦਰਾਂ ਜਾਂ ਵੀਹ ਮਿੰਟ ਬਾਦ ਬੱਸਾਂ
ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਡਿਜ਼ਨੀ ਦਾ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਟੂਡੀਉ ਵੀ ਕਾਫੀ ਵੱਡਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ
ਹੈ । ਨਾਲ ਹੀ ਡਿਜ਼ਨੀ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ
ਫਿਲਮੀ ਸੈਟਾਂ ਦੇ ਮਾਡਲ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ । ਅੰਦਰ ਵੜਦੇ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ
ਬਣੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਾਦੂਈ ਟੋਪੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਉੱਤੇ ਅੱਧਾ ਚੰਦਰਮਾ
ਤੇ ਸਿਤਾਰੇ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ ਤੇ ਰੰਗੀਨ ਲਾਈਟਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀਆਂ
ਹਨ । ਥੋੜਾ ਅੱਗੇ ਖੁੱਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਕਲੀ
ਫਿਲਮੀ ਸੈੱਟ ਬਣਾ ਕੇ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਹਨ । ਡਿਜ਼ਨੀ ਦੀ ਲਾਈਟਨਿੰਗ ਮੈਕੁਈਨ ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮਾਡਲ
ਵੀ ਖੜੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ । ਫੋਟੋ ਦੇ ਲਈ ਫਿਰ ਲੰਬੀ ਵੇਟਿੰਗ ਹਰ ਥਾਂ ਤੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ । <br />ਹਾਲੀਵੁੱਡ
ਸਟੂਡੀਉ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲਾਈਟਸ, ਮੋਟਰ, ਐਕਸ਼ਨ ਦਾ ਐਕਸਟਰੀਮ ਸਟੰਟ ਸ਼ੋਅ ਵੀ ਦੇਖਣਯੋਗ ਹੈ ।
ਇਸ ਦੇ ਵਿਚ ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਮੋਟਰਸਾਇਕਲਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਕਮਾਲ ਕਰਤਬ ਲਾਈਵ ਦਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਹਵਾ ਵਿਚ ਕਾਰਾਂ ਪੱਤਿਆਂ ਵਾਂਗ ਝੂਲਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਵਾਲਟ ਡਿਜਨੀ ਦਾ ਵੰਨ
ਮੈਨ ਡਰੀਮ ਨਾਮ ਦਾ ਮਿਊਜੀਅਮ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਿੱਕੀ ਮਾਊਸ
ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਡਿਜ਼ਨੀਵਰਲਡ ਤੱਕ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਵਾਲਟ ਡਿਜ਼ਨੀ ਦਾ ਸੁਪਨਾ
ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਐਸਾ ਪਾਰਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਾਣ ਸਕਣ
ਤੇ ਉਹ ਸੁਪਨਾ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਸੱਚ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਵਾਲਟ ਡਿਜ਼ਨੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ
ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਪੈਨਸਿਲ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਮਿੱਕੀ ਮਾਊਸ ਦਾ ਕਾਰਟੂਨ ਵੀ ਸੰਭਾਲ ਕੇ
ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜਿਸ ਟੇਬਲ ਤੇ ਇਹ ਕਾਰਟੂਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਉਹ
ਵੀ ਦਰਸ਼ਕ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਸਿੰਡਰੇਲਾ ਕਾਸਲ ( ਮੈਜਿਕ ਕਿੰਗਡਮ ਵਾਲੇ ਕਿਲਾ ) ਦਾ ਮਾਡਲ
ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਸਟੂਡੀਉ ਬੈਕਲੌਟ ਟੂਰ, ਇੰਡੀਆਨਾ ਜੌਨਸ ਸਟੰਟ, ਵੋਏਜ ਆਫ ਦ ਲਿਟਲ
ਮਰਮੇਡ ਤੇ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਟਾਵਰ ਹੋਟਲ ਵੀ ਦੇਖਣਯੌਗ ਹਨ । ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਟਾਵਰ ਹੋਟਲ ਨੂੰ ਭੂਤੀਆ
ਮਹਿਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਵੱਖੋ ਵੱਖ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਖੌਫਨਾਕ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਤੇ
ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਡਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਅਮੈਰਿਕਨ ਆਈਡਲ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਤਰਜ਼ ਤੇ ਉਸੇ ਨਾਮ
ਹੇਠ ਹੀ ਉਥੇ ਇਕ ਹਾਲ ਦੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ
ਨੂੰ ਅਮੈਰਿਕਨ ਆਈਡਲ ਦੇ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਵਸਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਰਾਤ ਨੂੰ ਅੱਠ ਵਜੇ
ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਟੂਡੀਉ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸ਼ੋਅ ਫੈਨਟਾਸਮਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਤਕਰੀਬਨ ਲੋਕ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ
ਸਾਰੇ ਸ਼ੋਆਂ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕਰ ਕੇ ਆਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸੇ ਲਈ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਈਨਾਂ ਲੱਗ
ਜਾਂਦੀਆ ਹਨ । ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਡਿਜ਼ਨੀਲੈਂਡ ਵਿਚ 365 ਦਿਨ ਭਾਰੀ ਰਸ਼ ਰਹਿੰਦਾ
ਹੈ । ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸਰਕਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ ਇਕ ਵੱਡੇ ਉਪਨ ਏਅਰ ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਵਿਚ,
ਜਿੱਥੇ ਨਕਲੀ ਪਹਾੜੀ ਦਾ ਸੈੱਟ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੀਲ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਸੀ । ਲਾਈਟਾਂ
ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਾੜੀ ਜਗਮਗਾ ਰਹੀ ਸੀ । ਸਭ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਸੀਟਾਂ ਤੇ ਬੈਠਣ ਦੇ ਲਈ
ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਠੀਕ ਟਾਇਮ ਤੇ ਤਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਣਾ ਸੀ । ਇਕ ਵਾਰ
ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਝੀਲ ਦੇ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ਦੇ ਫੁਹਾਰੇ ਚਲਾ ਦਿੱਤੇ
ਗਏ ਜੋ ਕਿ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਰਹੇ ਸੀ । ਤਕਰੀਬਨ 15-20 ਫੁੱਟ
ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਫਿਰ ਲੇਜਰ ਤੇ ਥਰੀ ਡੀ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ
ਉਸ ਹਵਾਈ ਪਾਣੀ ਉੱਤੇ ਸ਼ੋਅ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ । ਵਾਲਟ ਡਿਜ਼ਨੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿਰਦਾਰ ਮਿੱਕੀ ਮਾਊਸ
ਦੇ ਉੱਪਰ ਇਹ ਸਾਰਾ ਸ਼ੋਅ ਕੇਂਦਰਤ ਸੀ । ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਹਾੜੀ ਤੇ ਵੀ ਕਲਾਕਾਰ ਆਪਣੇ ਜੌਹਰ
ਦਿਖਾ ਰਹੇ ਸੀ । ਦਿਲ ਦਹਿਲਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸੀਨ ਸਨ, ਹਰ ਮਿੰਟ ਤੇ ਦਰਸ਼ਕ ਤਾੜੀਆਂ ਨਾਲ
ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਹੌਸਲਾ ਅਫ਼ਜਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਕਦੇ ਸ਼ਾਂਤ ਦਿਖ ਰਹੇ ਝੀਲ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਿਚ
ਅੱਗ ਲੱਗ ਰਹੀ ਸੀ ਕਦੇ ਉਸ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਤੂਫਾਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ । ਮਿੱਕੀ ਮਾਊਸ ਅੰਤ ਦੇ ਵਿਚ
ਡਰੈਗਨ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹੀਰੋ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ
ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਝੀਲ ਦੇ ਵਿਚ ਵੀ ਪਟਾਕੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ । ਤਾੜੀਆਂ ਤੇ
ਸੀਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦਰਸ਼ਕ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਐਸਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,
ਜਦੋਂ ਸਭ ਲੋਕ ਅਸਲ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕੇ ਇਸ ਜਾਦੂਈ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵਾਸੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਡਿਜ਼ਨੀ ਵਰਲਡ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾਣ ਦਾ, ਪਰ ਪਾਰਕ ਤੋਂ
ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਬਾਕੀ ਦੁਨੀਆਂਦਾਰੀ ਵੀ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਵੀ ਮੈਜਿਕ
ਕਿੰਗਡਮ ਵੱਲ ਨੂੰ ਬੱਸ ਤੇ ਵਾਪਸੀ ਸਫਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਸਾਰੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਡਿਜ਼ਨੀ
ਦੀਆਂ ਹੈਰਤਅੰਗੇਜ਼ ਗੱਲਾਂ ਚਲਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ । <br />ਮੈਜਿਕ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ ਵਿਚ ਆ
ਕੇ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਕ ਵਾਰ ਕਿਲੇ ਦੀ ਰਾਤ ਦੀ ਫੋਟੋ ਵੀ ਖਿੱਚ ਲਈ ਜਾਵੇ । ਪਰਾਂਜਲ ਤੇ
ਭਾਬੀ ਕਾਰ ਪਾਰਕ ਵੱਲ ਕਾਰ ਲੱਭਣ ਤੁਰ ਪਏ ਤੇ ਮੈਂ ਮੈਜਿਕ ਕਿੰਗਡਮ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਟਰੇਨ
ਤੇ ਫਿਰ ਜਾ ਬੈਠਾ । ਹੁਣ ਤਾਂ ਰਸਤਾ ਜ਼ਬਾਨੀ ਯਾਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । ਲੋਕ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਗਏ ਸਨ
ਪਰ ਕਿਲਾ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਰੰਗੀਨ ਲਾਈਟਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਖੂਬਸੂਰਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਮੈਂ
ਕੁਝ ਯਾਦਗਾਰੀ ਫੋਟੋ ਆਪਣੇ ਕੈਮਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਕਰ ਕੇ ਵਾਪਿਸ ਇਸ ਜਾਦੂ ਨਗਰੀ ਤੋਂ ਅਸਲ
ਦੁਨੀਆਂ ਵੱਲ ਚਾਲੇ ਪਾ ਦਿੱਤੇ । ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਚੱਲਣ ਕਾਰਣ ਹੋਈ ਥਕਾਵਟ ਹੁਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ
ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ । ਕਾਰ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਭੀੜ ਕਾਫੀ ਸੀ ਪਰ ਡਿਜ਼ਨੀ ਸਟਾਫ ਸਭ ਨੂੰ ਵਾਰੀ ਨਾਲ ਬਾਹਰ
ਜਾਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਇਹ ਮੇਰਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਿਨ ਰਿਹਾ, ਸੋਚਦੇ ਸੋਚਦੇ
ਕਾਰ ਵਿਚ ਮੈਂ ਵੀ ਨੀਂਦ ਦੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਝੂਟੇ ਲੈ ਲਏ ।<br />ਚਲਦਾ...<br /><br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5160008978078412905.post-71592351140399537132012-11-17T21:12:00.000+11:002012-11-17T21:12:27.435+11:00ਰੱਬ ਨੂੰ ਗਿਲ਼ਾ......... ਸੁਰਿੰਦਰ ਸੰਗਰ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-WB1rZhaudqA/UKdfVaQcflI/AAAAAAAAFfk/HSB-schzlTM/s1600/Surinder+Sangar.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://2.bp.blogspot.com/-WB1rZhaudqA/UKdfVaQcflI/AAAAAAAAFfk/HSB-schzlTM/s200/Surinder+Sangar.jpg" width="166" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
ਪੰਜ
ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ-‘ਪੰਜਾਬ‘। ਅੱਜ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਖੇਤਰ
ਬੜਾ ਹੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੀ। ਉਹ ਖੇਤ, ਉਹ ਖੂਹ, ਉਹ ਆਬ ਸਭ ਵੰਡੀਆਂ ਨਾਲ ਵੰਡੇ ਗਏ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ
ਖੇਤਰ ਕਿਤੇ ਪਿਛਾਂਹ ਜਾ ਪਿਆ। ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਕੌਣ ਹੈ। ਜੇਕਰ
ਮਨੁੱਖ ਸਿਰਫ ਕਟਪੁਤਲੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਚਾਉਣ ਵਾਲਾ ਉਹ ਰੱਬ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਜਿ਼ੰਮੇਵਾਰ
ਉਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰਾ ਗਿਲਾ ਹੈ; ਉਸ ਰੱਬ ਨੂੰ।<br /> </div>
<div style="text-align: justify;">
ਕਿੰਨਾ
ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੀ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਲ਼-ਮਿਲ਼ ਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।
ਅਜਿਹੀ ਵਾਅ ਵੱਗੀ ਕਿ ਇਕ ਹੀ ਥਾਲੀ ਵਿਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਜਾਨ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ
ਬੈਠੇ। ਪੰਥ ਖਤਰੇ ਵਿਚ ਹੈ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਨੂੰ ਬਚਾਓ, ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਢਾਹ ਪੁੱਜ ਰਹੀ ਹੈ ;
ਅਜਿਹੇ ਨਾਹਰੇ ਨਿੱਤ ਕੰਨਾ ਵਿਚ ਗੂੰਜਣ ਲੱਗੇ। ਮੈਂ ਪੱਛਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਧਰਮ ਦੇ ਇਹਨਾਂ
ਮੁਦੱਈਆਂ ਤੋਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਹੀ ਇਕ ਹਿੰਦੂ, ਇਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਅਤੇ ਇਕ ਇਸਾਈ ਨੂੰ ਇਕ
ਹੀ ਥਾਂ ਤੇ ਇਕੱਠਿਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕੀ ਕੋਈ ਪਹਿਚਾਨ ਲਵੇਗਾ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਹਿੰਦੂ
ਹੈ ? ਕਿਹੜਾ ਮੁਸਲਮਾਨ? ਕਿਹੜਾ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਕਿਹੜਾ ਇਸਾਈ? ਨਹੀਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਜੇ
ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਮ ਸਿੰਘ, ਰਾਮੂ ਜਾਂ ਰਮੱਈਆ ਵਿਚ ਕਿਉਂ
ਬਦਲ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ । ਕੀ ਇਹ ਸਾਡੀ ਨਾਸਮਝੀ ਹੈ? ਜਾਂ ਫਿਰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਸ ਰੱਬ ਦਾ
ਕਸੂਰ ਜਿਸ ਦੇ ਸਿਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਮਝ ਦੇਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<br /> </div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
ਪੰਜਾਬ
ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਹਾਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਲੱਟਿਆ ਘਸੁੱਟਿਆ
ਗਿਆ,ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜਿਹੇ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਹੋਈ ਸਿਰਫ ਇਹ ਹੀ ਨਹੀ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ
ਸਮਾਂ ਬੀਤਿਆ ਕਈ ਕੁਰੀਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਗਈਆਂ । ਕੁੱਖ ਵਿਚ ਧੀਆਂ ਦੇ ਕਤਲ ਹੋਣ
ਲੱਗੇ, ਥਾਂ-ਥਾਂ ਰਾਵਣ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ, ਖੁਨ ਸਫੈਦ ਹੋ ਗਏ,ਵਾੜ ਖੇਤ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲੱਗੀ,ਪਾਪ
ਵਧਦਾ-ਵਧਦਾ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਲੈ ਬੈਠਾ;ਇਸ ਦਾ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਕੌਣ ਹੈ? ਮਨੁੱਖ ਜਾਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ
ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਰੱਬ। ਜਦ ਕਦੀ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਵਿਦਵਾਨਾਂ
ਇਹੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਨੇਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਪਰ ਮਨੁੱਖ ਨੇਂ ਆਪਣੇਂ ਬੁਰੇ
ਕਰਮਾਂ ਅਤੇ ਭੈੜੀ ਸੋਚ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹਾਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਚਲੋ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇਹ ਮੰਨ ਵੀ ਲਿਆ
ਜਾਵੇ ਕਿ ਇਹ ਬੰਦੇ ਦੇ ਬੁਰੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਜੋ ਚੰਗਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,
ਉਸ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਰੱਬ ਸਿਰ ਕਿਉਂ ਬੰਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?<br /> </div>
<div style="text-align: justify;">
ਬੜੀ
ਦੂਰ ਬੈਠ ਕੇ ਉਹ ਇਸ ਤਮਾਸ਼ੇ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਗਿਲਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਕੀਦ
ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਇਕ ਵਾਰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਆ ਕਾ ਦੇਖੇ ਕਿ ਇਸ ਥਾਂ ਕੀ ਭਾਣਾ ਵਰਤ ਰਿਹਾ
ਹੈ? ਅੱਜ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਉਹ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਜਵਾਬ ਮੰਗਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।<br /><br />****<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Shabad Sanjhhttp://www.blogger.com/profile/07004897689207801015noreply@blogger.com